This 15 a digital copy of a book that was preserved for generations on library shelves before it was carefully scanned by Google as part of a project to make the world's books discoverable online.
It has survived long enough for the copyright to expire and the book to enter the public domain. A public domain book is one that was never subject to copyright or whose legal copyright term has expired. Whether a book is in the public domain may vary country to country. Public domain books are our gateways to the past, representing a wealth of history, culture and knowledge that's often difficult to discover.
Marks, notations and other marginalia present in the original volume will appear in this file - a reminder of this book's long journey from the publisher to a library and finally to you.
Usage guidelines
Google is proud to partner with libraries to digitize public domain materials and make them widely accessible. Public domain books belong to the public and we are merely their custodians. Nevertheless, this work 15 expensive, so in order to keep providing this resource, we have taken steps to prevent abuse by commercial parties, including placing technical restrictions on automated querying.
We also ask that you:
- Make non-commercial use of the files We designed Google Book Search for use by individuals, and we request that you use these files for personal, non-commercial purposes.
- Refrain from automated querying Do not send automated queries of any sort to Google's system: If you are conducting research on machine translation, optical character recognition or other areas where access to a large amount of text is helpful, please contact us. We encourage the use of public domain materials for these purposes and may be able to help.
* Maintain attribution The Google *watermark" you see on each file is essential for informing people about this project and helping them find additional materials through Google Book Search. Please do not remove it.
- Keep it legal Whatever your use, remember that you are responsible for ensuring that what you are doing is legal. Do not assume that just because we believe a book 15 in the public domain for users in the United States, that the work is also in the public domain for users in other countries. Whether a book is still in copyright varies from country to country, and we can't offer guidance on whether any specific use of any specific book is allowed. Please do not assume that a book's appearance in Google Book Search means it can be used in any manner anywhere in the world. Copyright infringement liability can be quite severe.
About Google Book Search
Google's mission is to organize the world's information and to make it universally accessible and useful. Google Book Search helps readers discover the world's books while helping authors and publishers reach new audiences. You can search through the full text of this book on the web
athttp://books.google.com/
hcóftittéat ran]
—— ———..———
ps | ja "Uu cl
PA TROLOGLE
CURSUS COMPLETUS,
SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMICA,
ONNIUE SS. PATRUS, DOCTORUM. SCRIPTORUMQUE. ECCLESIASTICORUM,
SIVE LATINORUM, SIYE GR /ECORUM,
QUI AB EY O APOSTOLICO AD ETATEM INNOCENTI! ΠῚ (ANN. 1916) PRO LATINIS, ET AD CONCILII FLORENTINI TEMPORA (ANN. 1459) PRO GRAECIS FLORUERUNT :
REGCUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QUA EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICAE TRADITIONIS PEN QUINDE£IM PRIORA ECCLESIE SJECULA,
FJETA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS WANUSCRIPTI8 COLLATAS, PERQUAM DIATQENA TEB CASTIGATA ; DISSERTATIONIBUS, COMMENTARIIS VARIISQUE LECTIONIBUS CONTINENTER ILLUSTRATA ; OMNIMES OPFERIBUS POST AMPLISSIMAS EDITIONES QUA TRIBUS NOVISSIMIS SECULIS DEBENTUR ABSOLUTAS, DETECTIS AUCTA ; INDICIBUS ORDINARIIS YEL ETIAM ANALYTICIS, 8INGULOS SIVE TOMOS, SIYE AUCTORRS ALICIDUS MOMKNT! SUBSEQUENTI!BUS, DONATA ; CAPITULIS INTKA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TI TULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFI- CANTIBUS, ADORNATA ; OPERIBUS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPMIS, ALIQUA VERO AUCTORITATE ΙΝ ORDINE AD TRADITIONKM ECCLESIASTICAM POLI.ENTIBUB, AMPLIFICATA ;
BecgNTIS ET QUADRAGINTA. INDICIBUS SUB OMNI RESPECTU, SCILICET, ALPHABETICO, CHRONOLOGICO, ANALYTICO, ANALOCICO, STATISTICO, SYNTHETICO, ETC., ΠΕΡ er AUCTORES Εχπιδὲ "NTIDUS, ITA UT NON SOLUM STU- PiUSO , SED NEGOT!IS IMPLICATO , ET 81 FORTE SINT, PIGRIS ET!AM ET IMPERITIS PATEANT OMNES 5S. PATRES, LOCUPLETATA ; $ED PIUESERTIM DUOBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS INDICIBUS, ALTKKO sCciLICET HERUM, quo coneULTO, QUIDQUID NON SOLUM TALIS TALISYE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, ABSQUE ULLA EXCEPTIONE, IN QUODLIDET TUEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPICIATUR ; ALTERO SCKIPTURAE SACR/E , κα QUO LECTONM COM-
- PERIME SIT OBVIUM QUINAM PATRES ET IN QUIBUB OPERUM $SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRONUM SCRIPTURA VERSUS, A PRIMO CENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOCALYPSIS, COMMENTAT! SINT :
EDI T!0 ACCURATISSIMA, CATERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDAa, δὶ PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS, CHART QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS, CORRECTIONIS PERFECTIO, ÓPERUM RECUSORUM TUM YANIETAS TUM RUMKRUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA $IBIQUE IN TOTO PATROLOGIA DECUNSU CONSTANTER 6131118, PRETI! EXIGUITAS, PRESERTIMQUE 18TA COLLECTIO UNA, METIIODICA KT CHRONOLOGICA, SFYXCENTORUM F'RAGNENTORUM OPUSCULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM, VEL ETIAM INEDITORUM, PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET M85. AD OMNES ETATES, LOCOS, LINGUAB FORMASQUE PERTINENTIBUS , COADUNA TORUM,
KT £X INNUMERIS OPERIBUS TRADITIONEM CATHOLICAM CONFLANTIBUS, OPUS UXICUM MIRABILITER EFFICUENTIUM.
SERIES LATINA,
JA QUA PRODEUNT AIRES DO CTORES EPOR ESUE ECCLESIE LATIN.E
AGCURANTE J.-P. MIGNE,
Bibliothces celeri nniversse, SIYE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE& ECCLESIASTICA RAMOS KDITONB.
PATROLDGIA, aD IRSTAR IPS1US ECCLESI A&, IN DUAS PARTES DIVIDITUR, ALIAN NEMPE LATINAM, ALIAM GR CO-LATINAM, ANBEPARTES JAM INTEGRE EXARATA SUNT. LATINA, 222 VOLUMINIBUS MOLE SUA STANS, 1À lÜrRANCIS VENIT : €R.ECA PUPLIC! EDITIONE TYPI$ MANDATA EST. PIIOR GRACCUM TEXTUM UNA CUM VERSIONE LATINA LATERALI! COMPLE- CTiTUR, £T 100 votuMifA, PRO PRIMA SERIE GILECA, NON EXCEDIT. POSTERIOR AUTEM VERSIONEM LATINAM TANTUM BXNIBET, IPEOQUE INTRA 55. vOLUMINA RETINETUR. SECUNDA SERIES GRACO-LATINA AD DB VOLUMINA TANTUM ATTINGIT; DUM HUJUS YERS!O MERE LATINA 29 vOLUMINIBUS EST ABSOLUTA. UNUMQUODQUE TOLUMEN GhACO- LaTiNUM 8, URUMQUODQUE NERE LATINUM D FRANCIS SOLUMMODO EMITUR : UTROBIQUE YERO, UT PRETI! BUJUS BENEFICIO FRUATUR EMPTOR, COLLECTIONEM INTEGRAM, SIYE LATINAM, SIVE GRIECAM COMPARET NECESSE ERIT; SECUS ENIM CUJUSQUE VOLUMINIS AMPLITUDINEM NECNON ET DIFFICULTATES VARIA PRETIA JMQUABUNT. IDEO, 81 QUIS EMAT INTEGRE KT SEORSIM COLLECTIONEM GRACO-LATINAM, VEL EAMDEM EX GRECO LATINE VERSAM , TUM QUODQUE VOLUMEN PRO 9 vgL PROÓ FRANCIS SOLUM OBTINEBIT. QUA CONDITIONES POSTERIORI PATROLOGLE LATINA SERIEI, PATRES AB INNSOCENTIO il) AD CONCILIUM TRIDENTINUM EXRIDENTI, APPLICABUNTUR. PATROLOGIA QUE MANUSCBIPTIS IN BIBLIOTEECIS ORBIS UNIVERS! QUIESCENTIBUS CONSTABIT, NECNON PATROLOGIA ORIENTALIS, CONDITIONIBUS SPE- CIALIBUS SUBJICIENTUR, ET E18 IN TEMPORE SUO ANNUNTIABIKÜUS, 81 TE4PUS ZAS TTPIS MANDANDI NOBIS NON DEFUKRIT.
PATROLOGLE L4 TINA TOMUS LXVI C DIONYSIUS EXIGUUS. S. QGESARIDS. -FAC: FACUNUUS ἈΕΑΜΙΛΝΈΝΘΙΒ: ALII.
" 9 v? »
. . EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE, KDITOREM, IN ViA DICTA 7THIBAUD, OLIM D'AMBOISE; PROPE PORTAM LUTETLE PARISIORUM VULGO D'ÉNFKNA NOMINATAM, SEU PETIT-MON TROUGE, NUNC VERO INTRA MUÜENIA PAIUSINA.
1863
BK
"n AVIS IMPORTANT.
I) aprés vae deslois previdentjelles qui régissent le monde, rarement 16$ Οὔτε au-dessus de l'ordinsire se font * 405 contradictions plus ΟἹ moing fortes οἱ pombreoseg. Les Ateliers Catholiques ne pouvaient güére échapper à ce cachet divin de leur utilité. Tantót on a nié leur existence ou leur importance; tantót on a dit qu'ils étaient fermés L ou qu'ils allaient l'étre. Cependant lis poursuivent leur carriére depuis 21 ans, et les productions qui en sortent 4 deviennent de plus en plus graves et solgnées : sussi paratt-il cerujin qu'à moins d'événements qu'aucune prudence humaine ne sanrait prévoir m empécher, ces Ateliers ao se fermeront que quand la Bibliothàque du Clerqé sera terminée e ses 24000 volumes iü-4*. Le passó parait un sür garant de .l'avenir, pour ce qu'il y a ἃ espérerou à eraindre. Cependant, parmi les calomnies auxquelles ils se sont. trouvés en butte, fl en est deax qui ont été conti- ( ὁ «^ mellement répélées, paree qu'étapt plus capitales, leur effet egtrainsit plus de conséquences. De petits et ignares concurrents se sont donc atharnés, par leur correspondance ou leurs voyageurs, à répéter partout que nos Editions élaient mal corrígées et mal imprimées. Ne pouvant attaquer le fond des Ouvrages, qui, pour la plupart, ne sont que les cheís-d'eeuvre du Catholicisme reconnus peur tels dans tous les temps et dans tous les pays, il fallait hier se rejeter sor ja forme dans ee qu'elle ὃ de plus sérieux, ja correction et l'impression; en effet, les chefs-d'ceuvre niéme n'aursient qu'une demi-valeur, si le texte en était inexact ou illisible.
ll est trés-vrai que, dans le principe, un succes ínoui dans les fastes de la Typographie ayant forcé l'Editeur de recourir aux mécaniques, aíin de marcher plus rapidement et de donner les ouvrages à moindre prix, quatre volumes du double Cours d'Ecrilure sainte et de T héologie (urent tirés avec Ia correctiou insufüsante donnée daus les impri- meries à presque tout ce qui s'édite; il est vral aüssi qu'uu cerlain nombre d'autres volumes, appartenant à diverses Publications, furent imprimés ou trop noir ou trop blanc. Mais, depuis ces temps éloignés, les mécaniques ont eédé le travail aux presses à bras, et l'impression qui en sort, sans étre du luxe, attendu que je luxe jurerait dans des ouvrages d'une LeJie nature, est parfaitement convenable sous tous les rapports. Quant à la correction, il est de fait qu'eile ya jamais été portée si loin dans aucune édition apcienne ou contemporaine. Et comment en serait-íl autrement, aprés toutes les peines et toutes les dépenses que nous subíssous pour arriver à purger nos épreuves de toutes fautes? L'habitude, en typographie, méme dans les meilleures maisons, est de ne corriger que deux épreuves eL d'en conférer une troisiéme avec 12 seconde, sans avoir bréparé en rien te manuscrit de l'auteur.
Paus les Ateliers Catholiques la différence eet presque incommensurable. Au moyen de correcteurs blanchis sous le harnais et dont 16 coup d'uel typographique est sans piió pour les fautes, on commence par préparer ja cópie d'un bout à l'autre sans en excepter un seul mot. On lit ensuite en premiére épreuve avec la copie ainsi préparée. On lit eu seconde de la méme maniére, mais en coliationnant avec Ja premiére. On fait la méme chose en tierce, en colla- tionnant avec 18 seconde. On agit de méme en quarte, en collationnant avec la tierce. On renouvelle la méme opé- ration en quinte, eu collationnant avec 18 quarte. Ces collationnements ont pour but de voir si aucune des fautes signalées au bureau par MM. les correcteurs, sur la marge des épreuves, n'a échappé à MM. les corrigeurs sur le marbre et le métal. Aprés ces cinq lectures entiéres contrólées l'une par l'autre, e: en debors de la préparaticn ci-dessus mentionnée, vient une révision, ei souvenLil en vient deux ou trois; puis l'on cliche. l.e elichage opéré, par conséquent la pureté du texte se trouvant immobilisée, on fait, avec la copie, une nouvelle lecture d'un bout de ]'é- preuve à l'antre, on se livre à une nouvelle révision, et le tirage n'arrive qu'aprés ces innombrables précautions.
Aussi y a til à. Montrouge des correcteurs de Loutes jes nations et en plus gragd nombre que dans vingt-cin imprimeries de Paris réunies | Aussi encore, 18 correction y coüte-L-elle autan: que la coropositon, tandis qu'aiileurs elle ne coüte que le dixiéme ! Aussi enfin, bien que l'assertion puisse paraitre téméraire, l'exactitude obtenue par lant de frais et de soins, fait-elle que la plupart des Editions des Ateliers Cotholiques laissent bien loin derriére elles celles méme des célebres Bénédictins Mabillon et Montfaucon et des célébres Jésuites Petau et Sirmond. Que l'on compare, en effet, n'importe quelles feuilles de leurs éditions avec celles des nótres qui leur correspondent. en grec comme 66 latin, on se convosincra que l'invraisemblable eat une réalité.
D'ailleurs, ces savants éminent's, plus próoccupés da sens des textes que de la partie typograpbique et n'étant
int correeteurs de profession, lisaiegt, non ce que portaient les épreuves, mais ce qui devait s'y trouver, leur
aute intelligeuce suppléant aux fautes de l'édition. De plus les Bénédictins, comme les Jésuites, opéraient presque toujours sur des manuscrits, cause perpetuelle de la zaultiplicité des fautes, pendant que les Ateliers Catholiques, dont le propre est surtout de ressusciter 1a "Tradition, n'opérent le plus souvent que sur des imprimés.
Le RH. P. De Buch, Jésuite Pollandiste de Bruxelles, nous éerivait, il y a quelque temps, n'avoir pu trouver en dix- huit mois d'étude, we seule faute dans notre Patrologie latine. M. Denzinger, professeur de Théologie à l'Uni- versiló de Wurzbourg, et M. Reissmann, Vicaire Générai de la méme ville, nous mandaient, à la date du 19 juillet, n'avoir pu égalemen! surprendre ttne seule [aute, soit dans le latin soit dàns 16 gree de notre double Patrologie. Enlin, le savaut P. Pitra, Béneédictin de Solesme, et M. Bonatty, directeur des Anuales de philosophie chrétienne, mis au délüi de nous convaincre d'une seule erreur Ly pographique, ont été forcés d'avouer que nous n'avions pas trop présumé de notre parfaite correction. Dans le Clergé se trouvent de bons latinistes et de bons heilénistes, et, ce qui est plus rare, des hommes trés-positifs et trés-pratiques, eb bien ! nous leur promettons une prime de 25 centimes par chaque faute qu'ils découvriront dans n'importe lequel de ros volumes, surtout dans les grecs.
Malgr: e8. qui précàde, l'Editeur des Cowsc 8, sentapt de plus ea plus l'imporlanee et méme la nécessité d'une correction parfaite pour qu'un ouvrage solt véritablement utile et estimable, se livre depuis plus d'un an, et est résolu de se livrer jusqu'à la fin à une opération longue, pénible et coüteuse, savoir, la révision entiére et ubiverselle de ses innombrables clichés. Ainsi chacun de ses volumes, au fur et à mesure qi les remet sous presse, est corrigó mot pour mot d'un bout à l'autre. Quarante hommes y sont ou y seront occupés pendant 10 ans, et une sommo qui ne saurait étre moindre d'un demi million de francs est consacree à cel important contróle. De cette maniere, les Publications des Atelters Catholiques, qui déjà se distinguaient entre toutes par 18 supériorité de leur correction, n'auront de rivales, sous ce rapport, dans aucun temps dans aucun pays; car quel est l'éditeur .qui pourrait et voudrait se livrer APRES COLP ἃ des travaux οἱ gigantesques et d'un prix si exorbitant ? I1. faut certes éire bien pénétré d'une vocation divine à cet elfet, pour ne reculer pi devant !a peine ni devant la dópeuse, suriont lorsque l'Europe sayante proclaue que jamais volumes n'ont été édités avec tant d'exactitude que ceux de la Bibliothàque universelle du Clergé. Le présent volume est du nombre de ceux révisés, et tous ceux qui le seront à l'avenir porteront cette note. En conséquence, pour juger les productions des Ateliers Catholiques sous le rapport de la correction, il ne faudra prendre que ceux qui porteropt en δια l'avis [εἰ tracé. Nous ne reconnaíssons que celie edition et celles qui soivront sur nos planches de métal ainsi corrigées. On croyait autrefois que la stéréotypie mmobilissit les faules, attendu qu'un cliché de métal n'est point élastique; pasdu !out, il introduit [ἃ erection, car oh a trouvé le moyen de le corriger jisqu'à extinetion de fautes. L'Hébreu a éló revu par M. Drach, le Grec par des Grecs, le Latin et la rangs νη leg poerbidis correcteurs de la capitale en ces laggues.
Nous avons Jy qppsbistion de, püutoi Ainirecpt tots par les réflexious suivantes : En(n, notre exemple a (Ini pat ébranler ies YASxd Ard epd Tib ,-en Micma£Zne, en Belyique et en France, par les Canons grecs de Rome, le Cerdil de Naptes: S'ulnt T homas de Parme , V Bryclopédie religieuse de Muulch, le recueil des déclarations des rites de Bruxelles, les Bollandistes , le Suirez et.le Syicilfye de Paris. Josqu'ici, on n'avait su réimprimer que des ouvrages de erurio,balejnes bés 10-45 £egqd sent lés in-folio, faisaient peur, et on n'osait y toucher, par erainte de«sd fioyee eda -abtineddang (Qiii &Ussns riv6£; mais on $ fiul par se risquer à nóos imiter. Bien pius, sous notre irf dlsion, d'aifiets" Editeurs se préparent au Bullaire universel, aux Décisions de toutes les Congrégations, à une Bibjraphie et à une Histoire générale, ew., etc. Malheureusement, la plupart des éditions déja faites ou qui se fout, sogt sans autoriLé, parce qu'e!les sont saus exactitude; la correction semble en avoir été faíte par des aveugles, soit qu'on n'en ail pas senti la gravité, soit qu'on ait reculé devant les frais; mais patience! une reproduction terrecte surgira bientót, ne füt-ce qu'à Ja lumiere des écoles qui se sont faites ou qui se feront. encore.
——— HE Ane NN UU
TRADITIO CATHOLICA. SAECULUM V1. ANNI 519-549.
DIONYSII EXIGUI,
VIVENTIOLI, TROJANI, PONTIANI, S. C/ESARII
ARELATENSIS EPISCOPI, FULGENTII FERRANDI ET RUSTICI QUORUM PRIOR CARTHAGINENSIS, POSTERIOR ROMANAE ECOLESLE DIACONUS,
NECNON
. JUSTI, FACUNDI,
URGELLENSIS ET HERMIANENSIS EPISCOPORUM,
OPERA OMNIA
JOXTA MEMORATISSIMAS EDITIONES GUILLELMI JANI, GALLANDH, MARGARBINI DE LA BIGNE, LUCJE HOLSTENIIl, NECNON EDMONDI MARTENE ACCUBATISSIME EXPRES$A, BAECENSITA ET EMENDATA.
ACCURANTE J.-P. MIGNE, BIBLIOTHECAE CLERA UNIVERSJE, SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTICJE RAMOS EDITORE.
TOMUS UNICUS. — Áüaádua»-9-0-ciimm———
VENIT 7 FBANCIS GALLICIS; τ Ὁ. 97 7157
" -».".,t9 .,
EXCUDEBATUR ET VENIT APUD J.-P. MIGNE EDITORSM, IN VIA DICTA THIBAUD, OLIM D'AMBOISE, PROPE PORTAM LUTETI/AE PARISIORUM VULGO D'ENFER NOMINATAN, SEU PETIT-MONTROUGE, NUNG VERO INTRA MOENIA PAIUSINA.
1865
TRADITIO CATHOLICA; SAECULUM VI, ANNI 530-549.
ELENCHUS
AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO LXVII CONTINENTUR.
DIONYSIUS EXIGUUS.
Epistola S. Cyrilli Alexandrini contra Nestorium a Dionysio translata. col. 9 Epistolee dues de ratione Paschee. ] 19 Codex canonum Ecclesie universe, cui premittitur Christophori Justelli Prefatio. 39 Codex canonum ecclesiasticorum, sive Codex canonum vetus Ecclesie Romana ex
Jac. Sirmondi Concil. tom. II. 135 Collectio decretorum pontificum Romanorum. E 229 Translatio libri S. Gregorii Nysseni de Opificio hominis, cum epistola preefatoria. 941 Vita S. Pachomii. 501] Interpretatio orationis S. Procli de Deipara. 407 Interpretatio epistole S. Procli ad Armenios, cum praefatione: 401 Historia inventionis capitis S. Joannis Baptiste, ἃ Dionysio Latine translata". 411 Cyclus Paschalis, precedente ipsius historia. 453
FACUNDUS EPISCOPUS HERMIANENSIS. Libri duodecim pro defensione trium capitulorum concilii Cbalcedonensis. 527 Liber contra Mocianum. 853 Epistela fidei catholice. 867 FULGENTIUS FERRANDUS. Eyistole et opuscula. 887 Breviatio canonum. ) 949 Vita S. Fulgentii Ruspensis. 961 S. JUSTUS URGELLENSIS.
Epistola ad Sergium papam. 961 Explicatio in Canticum Salomonis. 963 VIVENTIOLUS EPISCOPUS LUGDUNENSIS.
Epistole. | 994
TROJANUS EPISCOPUS SANTONENSIS.
Epistola una. 995
PONTIANUS EPISCOPUS AFRICANUS. Epistola ad Justinianum imp. Ibid. . S. CIESARIUS EPISCOPUS ARELATENSIS. |
Notitia ex Gallandii Bibliotheca. 997
Vita S. Caesarii auctoribus Cypriano, Firmino et Viventio episcopis. 1001
De S. Qesario Commentarius Bollandianus. 1953 S. CxsaRII OPERUM PARS PRIOR.
Homiliee. 1041 OPERUM PABS POSTERIOR.
Opuscula et epistole. 1089
RUSTICUS S. ROMANAE ECCLESLUE DIACONUS. Opus contra Acephalos precedente Notitia de Rustico. 1163
"Lectorem mopitam voluatus, IdLerpceu0 ier: foüfsiánam lihri de Opificio hominis, a nobis ex Bibliotheca Regis exemplali $Qseriptám, mendis βοδιδξο idt que νῷ τγτψδῃ ut cuique legenti patebit.
“ω" . Φφου ?*
Parisiis. — Ex Typis 3 -P. MIGNE.
ANNO DOMINI DIL.
DIONYSIUS EXIGUUS.
NOTITIA (ex Cave).
Dionysius Exiguus, naiione Seytha, professione A — Epistola synodica S. Cyrilli et concilii Mexandrini,
monachus, et abbas Tomanus, Cassiodori familiaris ejusque in dialectica addiscenda condiscipulus. Claruit anno 5 3. Obiit ante annum 556, quo Cassiodorus librum de Divinis Lectionibus scripsit : ac in eo Dio- bysium jamjam, uti ait, defunctum impense laudat. Generat hodieque, inquit (Cap. 25), Ecclesia catholica tiros illustres probobilium dogmatum decore fulgentes. Fuit enim nostris temporibus et. Dionysius monachus, “- in utraque lingua valde doctissimus, reddens actio- nibus suis, quam in libris Domini legerat, equitatem : qui Scripturas divinas lanta curiositate discusserat at- que intellexerat, ut... Fuit in illo cum sapientia magna eimplicilas, cum doctrina humilitas, cum facundia lo- quendi parcitas. Totus catholicus, totus paternis regulis
adversus Nestorium, Latine versa. Exstat tum alibi, tuum a Justello edita cum prioribus Opusculis. Epistola Paschalis Proterii ad Leonem, Latino versa, una cum Epistolis duabus ipsius Exigui pascha- libus ad Petronium et Bonifacium ; habetur in Áppen- dice Petaviani operis de Doclirin. Temp. | Vila S8. Pachomii abbatis, Latine versa, et inter
. Vitas Patrum ab Heriberto Rosveydo edita Ániverp.
1615, 1628, in-folio.
Oratio Procli de (audibus Deipare (quam tameu non ab Exiguo, sed a Mario Mercatore, versam esso contendit Garnerius : ac proinde versionem iuter istius opera adjuncto textu Graco edidit part. u, pag. 49). Epistola ejusdem de Fide ad Armenos, et aliera
perseveranter adjunctus ; et quidquid possunt legentes B ad Domnum pro. Athanasio. Perrhenorum eyiscopo, Latine verse; habentur in editione Procli operum a.
per diversos querere , in illius scientia cognoscebatur posse fulgere. OPERA.
Collectio sive Codex canonum ecclesiasticorum, a Bionysio ; rogante Stepbano episcopo Salonitano, Latine versus et compaginatus , constans canonibus apostolicis prioribus 50 et canonibus conciliorum Ni- exai, Coustantinopolitapi, Chalcedonensis, Sardicen- sis, e Africanorum quorumdam. Exstat in omnibus conciliorum collectionibus, et a Justello editus Paris. 1623, in-$», et in Bibliotheca Juris Canon. tom. 1, p. 97.
Collectio decretorum pontificum DBomonorum a Siri cio ed Anastasium 11, quotquot reperiri poterant, una
Vinc. Riccardo adornata Romas 1630, in-4e.
Gregorii N ysseni de. Opificio hominis liber in duas divisus homilias , Latine versus. Exstat versio Basil. 1562, Colon. 1575, sed sine epistola Dionysii nua- cupatoria ad Eugyppium presbyterum, εἰ versiono praefationis Nysseni : quas primus in lucem edidit Mabillonius Analect. tom. ll, p. 4.
Hlistoria inventionis capitis S. Joannis Baptiste, a Marcello abbate Grace conscripta, et ab Exiguo Latine versa; edita est ἃ CL, Du Fresue ad calcei historici tractatus de Capite S. Joannis Bapt. Paris. 1665, in-Á».
Cyclus Paschalis annorum. xcvn, ab anno 527 ini-
cum epistola nuncupatoria ad Jukanum presbyterum ( sum ducens : eujus fragmentum habes in Mariani Bomanum, qui syuodis Roma an. 488 et 499 habitis — Scoti Chronico ad anu. 527. In. hoc cyclo annos a subscripsit. Exsist in unaquaque Conciliorun edi- — Christi Incarnatione numeravit Dionysius : atque Aione, et ἃ Justello una cum Codice canonum edita — istam zram primus omnium annis supputandis ad- laris. 1625, ia-8^, et in Biblioteca Juris Canon. tom. — hibu.t.
], p. 1814.
PARS PRIMA OPERUM.
OPERA DOGMATICA ET CANONICA.
EPISTOLA. STNODICA
S. CYRILLI ET CONCILII ALEXANDRINI CONTRA NESTORIUM
A DIONYsIO kKXIGUO LATINE ThANSLATA.
PRAEFATIO EPISTOLJE D Benefidiorum vestrorum memor, venerabilis Pater,
δ. C!RILLI ALEXANDRINI. EPISCOP. et antistitum Christi deeus egregium, semperque aute
Domino beatissimo l'atri Petro episcopo Dionysius — oculos mentis apponens sancta nutrimentoruu ves-
Kaiguus in Domino salutem. torum studia a parvulo mihi depensa, qua nulla 4
28? Parnor. LXVIII.
4a
8
DIONYSIUS EXIGUUS. 13
spatia locorum poterunt oblitterare, vel temporum : A structio, propter eos qui non contentionis amore,
quzro vicem referre grati», quam me scio reperire Ron posse. Sed quia plárum&qüe perficitae voto Quod deesse videuur officio, desideriuni quod erga vetiram paternitatem jugiter gero, quo possum studio pan- dere non desisto, atque ideo vobis epistolam synodi- cam sancli Cyrilli Alexandrini pontifieis Nestorio quondam Constantiopolitame urbis episcopo desti- natam, cui duodecim sunt admixta capitula blasphe- miz ejusdem Nestorii sub anathematis obsecratione damnantia : quam nuper de Grzco in. Latinum elo- quim £ranstuli, por veneratlorem vestrum fretrem Sanetulum destinavi : opportunnm prorsus hoe tem- pore existimans, quo tanti. doctoris apostolica fidet Grxcis jamdudum bene comperta, sed ignorata La-
sed quadam simplicitate falluntur, quia spe contigit u$ aspiraste Deo veritati. cotnmedent studium. qui mendaeio pEebgere consensum. Memnorati ergo beati Cyrilli scripta prx:ssentia eumdem Nestorium commo- nent, ut unigenitum Dei Filium de Patre natum ante omnia sxeula, ejusdemque cujus est Pater essentie, qei propter nostram salutem descendit, et inearnatus est de Spiritu sancto, ex Maria Virgine, non audeat in dvos dividere, nec solita calliditate eonjenctionei quamdam, et societatem Dei et hominis asseverare nitatur : qu:& vocabula nulla utriusque nature inse parabilem unitatem, nec singularitatem person:e, vel cente subsistentke Filii Dei ab eo prolata significant, sed duo quidam vel plura. potius 'sub hac istorum
tinis lixctenus innotescat : ut Nestoriana tabes eviden- p hominum occasione demonstrant, sceleratamque di-
ter agnoscatur ab hominibus, et pro sua malignitate merito respuatur, quie sub prietextu fidei. perfidiam insinuare fion desinit, et farore Judaico pariter ot errore tranquillitatem catholice Ecctesia toto terra- twm orbe diffuse turbare contendit. Et licet optime hoverim quod precepta salubria nequissimi homines hostiliter audíant, suaque dependere consilia prava persístant ; tamcn omittenda non est quantalibet in»
visionem tam neferii dogmatis conditor, qua ejes impíissimi sectatores dignitate quadam et auctoritate, hec non et relatione sic ut. ipsi desipiunt conneetere moliantur. Sed jam melius ista sepe dicii Patris as- $ertione pandantur, beatitudinis vestre catholic» pacem redintegrare propitius, nosque in membris cjus vestris precibus eustodire dignetur.
EPISTOLA S. CYRILLI ALEXANDRINI EPISCOPI,
PERECTA KESTORIO QUONDAM COASSTANTINOPOLITANJE URBIS EPISCOPO, DUODEOUM CONTINENS ANATHEMATISMI CAPITULA.
L. numum. ]
Domino ssncio fratri Nestorio episcopo Cyrillus ( gata est. priesidente sanctiasimo fratre οἱ consacer-
episcopus, et qu convenit apud. Alexandriam syno- dus ex /Egyptia diacesi in Dornino saletem.
Cum Salvator noste? aperte pronuntiet dicens, («i diligit patrem aut. matrem super me, non est me dignus ; et qui diligit filium aut filiam super me, non rst me dignus τ quid nos patiemur qui deposcimus a tua religione ut te super Christum Salvatorem om- nium diligamus ? Quis enim nobis in die judicii sub- venire poterit, aut quam satisfactionem reperire po- terunus, fta. diuturnum silentium de prolatis a te contra eum blaspheiniis continentes? Etiam siquidem fe tantummodo l:xderes, docens ista vel sentiens, sollicitudo nobis minor existeret : cum vero totam seandalizaveris Ecclesiae, et fermremtum insolita
dote nostro Coestino episcopo, his scriptis jam ter- tio convenimus, consilium dantes ut te a tam pravis abstineas distortisque dogmatibus, qux» et sentire cognosceris, et docere. Recipias vero fidem reetam Ecclesiis per beatissimos apostolos et evangelis:as ab initio traditam, qui et oculis inspexerunt, et ii- hístri verbi fuisse monstrantur. Quod si hoc religic tua. facere distulerit, juxta dilationem litteris prsefini- ἴδηι) sanctissimi et venerandissimi consacerdotis no- stri Romans przsulis Ecclesie Calestini : scias t nullam sortem habere nobiscum, nec loeum aut col. loquium meum de sacerdotibus et episcopis obtinere non enim fas est contemnere nos Ecclesias ita tur batas, ei ecandalizatos, populos, fidemque rectissi.
pravitatis et nove hzeresis miscuérls frr populis, noh D msm violetam, dissipatum quinetiam grezem quen
ta: tum ibidem positis, sed ubique consistenrtbus. Nan tuarurg. éxpósitionum fibri pee cagcta. vu'gati sunt quie süper nóstro silentio ultra vel excusationis sermo sufficiat, aut quomodo non necesse sit memi- nisse Christi Domini sic dicentis : I9on putetis quod tenerim pacem mittlere in. terram , aed gladium; veni enim separafe howinem adversus patrem aeuum, δὲ fi- lam adversus matrem. suam. Nam euin ieditar tides, parendum reverent' a velut inutilis et periculosa de- spicitur, et amor erga filios fratresque vitatur : ad postremum super ipsam vitam mors potius a piis viris eligitur, ut meliorem resurrectionem, sicut scriptum est, consequantur. Ecce. itaque te simul eem sancta *ynodus, qu: apud ainplam urbem Romoin tongre-
custodire debueras, et juxta nos. amatores recti dog. matis exstilissea, &£ sanctgrum: Piarum vestigia pi: vonsectans. Omnes itsqué quos, propter fidem, tu:
religio a communione removit, aut a suo ordine de
pesuit, laicos et clericos, in nostra communione re cepimus, non justum est eos Luis decretis opprimi qni noverunt recta &entire, qui etiam bene faciente tibi prudentiseine restiterunt : hoc idem namque ii epistola quam misisti ad prixulem ample Roma? sanctum et coepiscopum nostrum Coelestinum signi ficare curasti : non. autem sufüicit taz religioni so lummodo &ei symbolum confiteri, quod expositur est per klem tempus, sancti Spiritus largitate, a ve nerando et mago concilio apud Nic:]eam congregate
ef^ ςς
"5 EPISTOLA SYNODICA. S. CYRILLI, ETC. 1 hoc enim nec Intellexisti, nee recte interpretatus es, A plenitudinem deitatis corporaliter, attamen intelligi-
quinimo perverse licet sono vocis eadem verba pro« tuleris, sed eonsequens est et jurejurando fateri te quod anathematizes fldem tuam pollutam, et profana documenta qua sentis et doceas quie nos universi sive pet Orientem, seu per Occidentem episcopi et magi- stri prassulesque populorum, credimus e& docemus. Epistolis autem ab Alexandria tu: religioni directis, Ecclesi: consensum prxbuit, tam ea qux apud urbem Romam convenit sancta synodus, quam etjam nos emnes velut recte interpretabiliterque couscriptis, Subdidinrus autem his hostris litteris qux te sentire oportet et docere, et a quibus abstinere conveniat, Hzc est enim files catholic et apostolico Ecclesiz, €ní cunctl consentiunt orthodoxi per Orieitem Occi- dentemque pontífices:Credimus in unum Deum Patrem omnipotentem, et czetera.Sequentes itaque per omuia sanctorum martyrum confessiones, quas, loquente in eissascto Spirita, protulerunt, etintentioni qux estin eorum inteftectibus, xquis vestigiis inh:xrentes , at- que iter ambulautes regium, profitemur quod ipsum unigenitum Dei Yerbum, Dominum natum ex ipsa Patris essentia, de Deo vero Deus verus, lumen de fumire, per. quem omnia facta sunt, sive in colis, sive in terra, salaütis nostro eausa descendens ad exinanitionem esse dignatus est inclinare : incarna- tus autem et homo factus, id est carnem de Virgine saneta suscipiens, eamque propriam faciens, nativi- tatem nostram ex vulva sustinuit, homo de muliere procedens, nec quod erat abficiens. Nam licet factus sit ia assumptione carnis et sanguinis, tamen etiam sic quod erat Deus, natura scilicet οἱ veritate per- sistens. Nec caruem itaque dicimus in naturam dei- fatis esse conversam, nec in. substantiam commuta- tam : inconverlibilis etenim est et incommutabilis, idemque ipse juxta Scripturas jugiter permanens. Visas est autem et parvulus, sed positus adhuc in cunabulis εἰ in sinibus genitricis Virginis constitutus, universam creaturam replebat, ut Deus genitori suo iIndivisus existens; quod divinum est enim sine quan- titate et sine mole cogaoscitur, nec ullis terminis continetur, Unitum ergo carne Verbum Dei, secun- dum »abstantiam confitentes, unum adoramus Filium et Dominum Jesum Christum, non seorsum ponentes et determinantes hominem et Deum velut invicem sibi digaitatis et auctoritatis unilate copjunctas : boc enim novitas vocis est, et aliud nihil. Nec item Christum specialiter pominantes Deum Verbum, quod ex Deo, eic., nec alterum similiter Christum specia- liter qui de muliere natus, etc , sed uuum solum- raodo Christum Dci Patris Verbum cum propria car- ne coguoscimus : tunc eaim eliam juxta nos uncias est, quamvis »piritum dignis ipe contulerit, et non ad mensuram, sieus besiis evaugelista Joannes 88» seruit, Sed nec illud diciares quod Dei Verbum velut in hominé communi, qui de sancta Virgine natus est, babitarit, ne Deum homo Christus habitatorem pos- sidere credatur. Quamvis enim Verbum habitaverit in nobis, et diclum sit in Christo habitare omnem
mus eum, quod caro factus, non sicut in sanctis ba- bitare dicatur, nec talem in ipso habitationem fa- ctain definire tentavimus, sed unitus juxta naturau, nec in carnem penitus commutatus talem sibi fucit habitationem qualem et anima hominis babere crc- dilur ad proprium corpus. Unus igitur est Christus Filius Dominus noster non velut conjunctione quali - bet, ut in unitate dignitatis et auctoritatis hominis babentis ad Deum : non enim potest unire naturas sola dignitatis :qualitas. Denique Petrus et Joanncs cqualis sunt alteruter dignitatis, propter quod «$ apostoli et sancti discipuli esse monstrantur : vertjne tamen, uterque non unus est, nec juxta collationeyi, vel connexionem, modum conjuuctionis advertimmus :
B hoc enim ad unitatem non sufficit naturalem, nec 5" -
cundum participationis affectum, sicul nos eliam ad- hxrentes Domino, unus cum eo spiritus sumus, ima potius conjunctonis nomea evitamus, tanquam. non existens idoneum quod significet unitas arcapum : sed neque Deum aut. Dominum Christi Yerbum Dei Patris asserimus, ne ilerum mavifestins jn. duo divi- damus unum Christum Filium et Dominum, et in eri- men sacrilegii recidamue, Deum illi seipsum facientes et Dominum. Unitus quippe, sicut superius diximus, Deus Verbum carni secundum subsistentigm , Deus quiJem estomnium et dominajur upiversilati, verum-. tamen necservus et sibi ipse, nec dominus,quia ine» ptum est vel potiusimpium hocsenlire vel dicere.Quam- vis enim Deum sum patrem dixerit, cum Dens sit eam
C ipse natura, et de illius essetis, tamen nullatenus
ignoramus quod manens Deus, liomo quoquo facetus sit, qui sub Deo juxta debitam Jegem natura buma- pitatis exisieret, ipse vero sibi vel Deus polerat essa vel Dominus : ergo sicut homo quanto decenter exi- gani&ionis mensurz congruit, aub Deo se nobiscum esee disseruit, hoc etiam modo sub lege factus est, quamvis ipse promulgaverit legem, et legislator ut Deus exstiterit. Cavemus autem de Christo dicere, Propter assumeutem veneror assumpium, et propter invisibilem adoro visibilem. llorrendum vero super hoc etiam illud adjicere, [s qui susceptus est eum co qui suscepit quod nuncupatur Deus: qui enim he dicit, dividit iterum in duos Christos, euin qui unus est, hominem seorsum in parte, οἱ Deut süniliter
p iu parte constituens. Evidenter euim divide unila«
tem, quod non alter cum altero coadoratur, sut quod nuncupatur Deus, sed unus intelligitur Christus Jesus Dei Filius, unigenitus, wena servitute cum pro» pria carue venerandus. Confitemur eliam quod idem ipse qui ex Deo Patre nalus est Filius unigenitus Deus, licet juxta naturam suam expers passionis €x« Ssliterit, pro nobis tainen secundum Seiipturas per- pessus sit, el erat in cruee fixo corpere proprie car- nis impassibiliter ad se referens passiones : graiia vero Dei, pro omnibus gustavil mortem, tradens ci proprium corpus, quamvis naturaliter ipse vita sit c& resurrectio mortuorum. Nam ut mortem ineffabili po- tentia proculcarel, ac primus in sua carne primoge- niius ex imortiuis feret, et. primjtie dormienüuim,
a5
DIONYSIUS EXICUUS.
40
viamque faceret ἼΛΙΟ natur» ad corruptionis re- A dignos exinanitione sermones effugerit? Uni igitur
cursum, gratia Dei, sicut supra dictum cst, pro om- nibus gustavit mortem, et tertio die resurgens spo- liavit Infernum. Idcirco quamvis dicatur quod per hominem facta sit resurrectio mortuorum, tamen in- telligimus hominem factum Verbum quod ex Deo est, et per ipsum mortis imperium fuisse destructum : veniet autem temporibus przílnitis, sicut unus est Fi- lius et Dominus, in gloria Patris, ut judicet orbem &errarum in :equitate, sicut Scriptura testatur. Ne- cessario igitur et hoe adjicimus; annuntiantes enim secundam carnem mortem unigenitl Filii Dei, id est 365 Christi, et resurrectionem ejus, et in celis as- :tensionem pariter confitentes, incruentam celebra- tnus in ecclesiis sacriliei servitutem ; sic etiam ad
personze cunctas ejus in Evangelio voces ascribimus, uni subsistentis, Verbi scilicet et incarnati, quia unus est Dominus Jesus Christus, ot scriptum est. Appellatum vero Apostolum et Pontificem confessio- nis nostr: tanquam sacrillcante Deo et Patri fidci nostr confessionem, quam a nobis ipsi et per ipsum Deo et Patri incessanter offertur **. Iterum cum di- cimus, qui ex Deo est secundum naturam Filius uni- genitus, nec homini preter eum alteri sacerdotii noinen et officium deputamus. Factus est enim me- diator Dei et hominum, et reconciliator ad pa- cem, semetipsum Deo et Patri pro nobis offe- rens in odorem suavitatis : ideoque sacrificium et oblationem noluisti ; holocausta pra peccato non tibi
mysticas benedictiones accedimus, οἱ sanctificamur, p placuerunut, corpus. autem. per[ecisti mihi; tunc dixi:
participes sancti corporis et pretiosi sanguinis Chri- sti omnium nostrum redemptoris effecti, sicut. com- muanem carnem percipientes, quod absit : nee ot viri sanctificati et Verbo conjuncti secundum dignitatis unitatem, aut sicut divinam possidentis habitationem, sed ut vere vivificatricem, et ipsius Verbi propriam factam ; vita enim naturaliter ut Deus existens, quia proprke carni unitus est, vivificatricem eam esse pro- fessus est. Et ideo quamvis dicat ad nos, Amen, amen dico vobis, nisi manducaveritis carnem Filii hominis, ct biberitis ejus sanguinem, non tamen eam ut homi- vis unius ex nobis existimare debemus, quomodo ni- Tii? Juxta naturam suam vivificatrix esse caro hominis poterit : sed ut vere propriam ejus factam, qui pro- ;pter nos filius hominis et factus est el vocatus. Eas &utem voces quas Salvator noster in Evangelio pro- tatit, non In duabus subsistentiis aut. personis om- nino partimur. Non enim duplex est unus Christus et tolus, quamvis ex duabus diversisque rebus ad uni- tatem cognoscatur individuam convenisse: sicut homo quoque ex »nima constans et corpore nondaplex po- tius, séd unus est ex utroque. Humanas ergo et di- vinas insuper voces ab uno Christo dictas animad- vertentes/recte sentimus. Cum enim Deo digniseime * loquitur de seipso : Qui me vidit, vidit et Patrem ; et, Kgo et Pater unum sumus, Üivinam ejus intelligimus ineffabilemque naturam, secandum quam unum est cum Palre su0, propter unam eamdemque sabstan- tiam, imago et character, splendorque glorie ejus existens. Cum vero humans naturz mensuram nul- Jatenus inhooorans Jud:eos alloquitur, Nunc me que- ttis occidere hominem qui veritatem vobis locutus sum, item non minus eum qui in similitudine et »quali- tate Patris est, Deum Verbum etiam in mensuris hu- fanitatis ejus agnoscimus. Si autem necessario cre- ditur quod natura Deus existens factus sit caro, imo potius home animatus anima rationali, que causa est ut Ín ejus quilibet vocibus erubescat, si eas bo- mine dignas effatos est? Quod si sermones homini congruentes abjicit, juxta nos hominem fleri quis coe- £it ? Cum vero se propter nos ad exinanitionem spon- taneam misericorditer inclinaret, quam ob causam
* Dignissime Deo, id est, ut Deum decet. Eprr. ** l'hrasis prorsus vitiesa, 40: sic forsan legenda
C
D
Ecce venio. In capite libri scriptum est de me, ut faciam voluntatem. tiam. Obtulit enim primum corpus non pro se, sed pro nobis in odorem suavitatis. Nam qua pro se oblatione vel sacrificiis indigeret ab omni pec- cato liber ut Deus existens? Quod si omnes peccavc- runt οἱ egent gloria Dei , secundum hoc quod sumus ad mutabilitatis excessum promptiores effecti, et pec- catis :xgrotavit humana natura , ipse vero non ita : ideoque nos gloria ejus evincimur, cur erit ultra jam dubium quod Agnus verus propter nos et pro nobis sit immolatus ? Qui dicit autem quia semetipsum tam pro se quam pro nobis obtulerit, nullatenus impic- tatis crimen effugiet, cum nihil prorsus iste delique- rit, nec ullum fecerit omnino peccatum. Qua igitur egeret oblatione nullo suo excitante facinore, pro quo si esset satis admodum convenienter offerret ? De Spiritu quoque cum dicit, //le me glorificavit, hoc rectissime sentientes quam Christum et Filium, non velut alterius egentem gloria, confitemur ἃ Spiritu &ancto gloriam consecutum , quia spiritus ejus nec melior nec superior illo est: sed quia mira opera faciens ad demonstrationem sux deitatis virtute pro- prii spiritus utebatur, ab ipsa glorificari dicitur. Quemadmodum si quis de bominibus asseveret quod virus sua seu disciplina quemlibet unumquemque clarificet : quamvis enim in sua sit subsistentia spiri- tus, el ejus intelligatur In persona proprietas juxta id quod spimitus est et non filius, attamen alienus non est : ab iilo enim Spiritus appellatus est veritatis, et veritas Christus est , unde et ab isto similiter sicut ex DeoPatre procedit. Denique hic ipse Spiritus etiam per sanctorüm manus apostolorum miracula gloriosa perficiens Dominum glorificavit Jesum Chrístum post- quam ascendít ín colum. Nam creditas est Christus natura Deus existens, per suum spiritum virtutes efficiens, ideoque dicebat : De meo acciplet et annun- tiabil vobis. Nequaquam vero participatione alterius idem Spiritus sapiens aut potens dicitur, quia pcr omnia perfectus est, et nullo prorsus indigens bono. Nam paternae virtutis et sapientie, id est Filii spiri- tus creditur, et ideo ipsa re et subsisteniia virtus et sapientia comprobatur. Igitur quia Deum carni uni-
esset : Apellatur vero apostolus εἰ pontifez..... tan- quam sacrificans ... qud a nobis... offertur. Evir.
i7 EPISTOLA SYNODICA S. CYRILLI, ETC, t5 tuni justi subsistentiam sancta Virgo corporaliter A — V. Si quis audet dicere Christum hominem ἄνθρω-
peperit, idcirep cam Dei genitricem 6586 profitemur, nn quod Verbi natura existendi principium de carne sortita sit; erat enim ia principio. Verbum , ei Deus erat Verbum, et Verbum erat apud Deum, ct ipse est conditor szculorum, Patri coxternus, et universitatis ercator; sed qüod superius diximus, juxta subsisten- tiam sibimet unicos humanam naturam , nativitatem sustinuerit ex ipsa vulva corperea, non quod eguerit necessario aut propter suam naturam, nativitate ista, qux est in extremis sseculi facta temporibus, sed ut ipsas benediceret substantie nostre primitias. Et dum eum carnifunitum mulier edidisset, illa qux ad- versus omne genus humanum maledictio fuerat pro- Jata desineret , nec jam morti nostra corpora desti-
πον ἤ:οφόρον, id est hominem Deo utentem se asportan- tem (Sic), ct non Deum esse veraciter dixerit, tanquaiu unicum filium per naturam, secundum quod Verbum caro factum est, participaverit nobis similiter carne et sanguine , anathema sit.
V]. Si quis dicit Deum vel Dominum esse Christi Dei Patris Verbum , et non magis eumderu ipsum confitetur Deum et hominem simul, propter quod Verbum caro factum est, secundum Scripturas, ana- thema sit.
VII. Si quis dicit tanquam in hominem Jesum Deum Verbum fuisse operatum , et Unigeniti dignitatem, tanquam alteri praeter ipsum existenti , tribuit, ana- thema sit. '
narct. Hiud quoque quod dictum est, In tristitia paries B — VIII. Si quis audet. dicere assumptura hominem
filios , ipsc dissolvens , verum esse monstraret quod prophete voce predixerat : Absorpta est. mors. in victoria , et iterum ; Abstulit Deus omnem lacrymam ob omni facie ; propter hanc etenim causam dicimus eun dispensatorie et ipsis benedixisse tunc nuptiis, cum in Canan Galilecte cum sanctis vocatus apostolis adesse dignatus est. τος sapere sumus edocti ἃ san- ctis apostolis οἱ evangelistis , et ab omni Scriptura divinitos inspirata, nec uon et a beatis Patrum con- fesmionibus veritate subaixis. His omnibus eliam tuam religionem concordare, et przter aliquem dolum vel ficáonem consentire convenit ; quz vero religio.
tua anatbesnatizare necesse est, huic epistolae nostrae
subjecta sunt: quod si minime, eisdem subjectis segutentiam consequeris.
l. Si quis non confitetur Deum esse veraciter Em- manoel, et propter boc ipsum Dei Genitricem san- etam Virginem (peperit enim carnaliter Verbum, quod ex Deo est , secundum quod scriptum est : Et Verbum caro [actum est), anathema sit.
Jl. Si quis non confitetur carne substantialiter unum esse Verbum Patris , unum quoque esse Chri- stum cum propria carne, et eumdem ipsum sine du- bio Deum simul et hominem , anathema sit.
lll. Si quis in uno Christo dividit substantiss post wnitionem sola eas societate conjungens ea qua se- cundum dignitatem est, vel etjam auctoritatem, aut potestatem , et non magis conventu ad unitatem naturalem, anathema sit.
coadorari cum Deo Verbo oportere, et connuncupari Deum, tanquam alterum cum altero (adjectio enii
vnius syllabz: hoc cogit intelligi), et non magis una
reverentia veneratur Emmanuel, unamque ei glori(i- cationem dependit , juxta quod Verbum caro factum est, anathema sit.
IX. Si quis unum Domiuum Jesum Christu:tt glori- ficatum dicit a Spiritu sancto , tanquam ab aliena virtute, qua per eum uteretur, et ab eo acceperit efficaciam contra immundos spiritus, et per eum im- plesse divina signa, et non magis ejus propriuin esse spiritum dicat sicut et Patris, per quem signa opera- tus est, anathema sit. '
X. Pontificem et Apostolum conlegwonis nostra.
C factum esse Christum divina Scriptura commemorat.
Obtulit enim semetipsum pro nobis Deo Patri in edorem suavitatis : si quis ergo Pontificem et Apo- siolum nostrum alium dixerit esse factum, przter- quam ipsum Deum Dei Verbum , quaudo factuin est earo, et secundum nos homo, scd quasi alu rum preter ipsum specialiter hominem ex muliere ; ct si quis dicit quia pro se obtulit seipsum oblationen:, et non magis pro nobis solis ( non enim indiguit obla- tione qui peccatum nescivit), anathema sit.
XI. Si quis non confitetur carnem Domini viviflca- tricem esse tanquam propriam ipsius Dei Verbi, sed quasi alterius cujuspiam prater jpsum, conjuncti quidem secundum dignitatem , aut secuudum quod solam divinam inhabitationem habuerit : et non po-
IY. Si quis duabus personis vel subeistentiis decer- p tius ut dixerimus viviflcatricem esse , quia facta est .
n8t 638 YOCtS quie (am in evangelicis quam apostolicis litteris continentur, vel etiam eas qux» de Christo a sanctis dicuntur, vel ab ipso Christo de se ipao , et aliquas quidem ex his tanquam homini preter Dei Verbum specialiter intelligat, applicandas crediderit, aliquas vero tanquam Deo dignas soli Verbo Dei Patris deputaverit, anathema sit.
propria Verbi Dei, cui omnia vivificare possibile est, anathema sit.
XII. Si quis non confitetur Deum Verbum carne passum esse, et carne crucifixum, el mortem carne gustasse , factumque primogenitum ex mortuis, &e- cundum quod est et vita, et vivificator ut Deus, ana- thema sit.
19 .. DIONYSI EXIGUD . 2n
DIONYSII EXIGUI EPISTOL/E DUE DE RATIONE PASCILE.
EUISTOLA TRIMA. Α
SCRIPTA ANNO CHRIST! 525, pmoBo (ΟΝΘΌΝΕ, INDIiCTIONE $,
Domino beatissimo, et nimium desideratissimo
Patri Petronio episcopo, Dionysius Exiguus. Paschalis festi rationem, quam multorum diu fre- «quenter a nobis exposcit instantia, nunc adjuti pre- oihus vesiris explicare curavimus : sequentes per omnia venerabilium trecentorum et octodecim pon« tificum, qui apud Nicxam civitatem Bithyttiz con- ira vesaniam Arii convenerunt, etiam rei hujas ab- solutam veramque sententiam : qui quartasdecimas Iunas paschalis observantix pet. noremdecim anno- rum redeuntem semper in se cireulum stabiles im- fnotasque fizerunt : qux cunctis seculis eodem quo
ejusdem pontificis, imo potias sepe dicti Nieni concilii, nos ordinasse profitemur.
Quia vero sanctus Cyrillas primum cyclum ab an- πὸ Diocletiani centesimo quinquagesimo tertio compit, et ultimum in doteniesimo quadragesimo septimo terniinavit ; nos a dücentesimo quadragesimo octavo imo ejusdem tyranni potius quam prifftipis inchoau- tes, neluimus eirculis nostris memofiam impii el persecutoris intiectere ; sed magis elegimus ab In- carnatione Domini nostri Jesu Christi annorum tenm- pora prenotare : quatenes exordium spei nostre toties nohis existeret, οἱ causa reparationis buman:c, id est passio Redemptoris nostri, evidentius elu-
Hoe preterea lectorem putavimas sdmonendum,
repetuntur (al., reponuntur) exordio síne varietatis B quod circulus iste nenaginta et quinque annorum ᾿
labuntur excursa. Hanc autem reguíam prwfati eir- culi non tam peritià singalari quam sancti. Spiritus jllustratione sanxerunt, et veltit anchoram firmam el stabilem huic rationi lunaris dimerisionis sippo- suisse cernuntur : quam postmodum nonnulli ve! ar- rogantia despiciehtes, vel transgredientes Insclentia, Judaicis inducti fabulis, diversam atque cormtrariam formam festivitatis unic:e tradiderunt. Et quia sine fündamenti seliditate noti potest structurá ullà con-
sistere, longe aliter in quibusdarg annis domitiicum
Pascha et lun: computum prefigere maluerunt, in- ordinatos circulos ordinantes (al., ordientes): qui non solum nullam recursus stabilitatem , *erum etiam cursum preferunt errore notabilem. ἢ
quem fecimus, cum finito tempore in idipsum re- verti cceperít, non per omnia propositam. teneat fie- ibitatem. Nam licet anni Domini mostri Jesu Christi erdinem suum continuata serie costodisnt, et indi- ctiones per amos quindeeim solita revolutione de- currant, épactas etiam, quas Greci vocant, id est adjeciones annuas lunares undecim, que triginta dierum fine in se redeunt, fixis regulis invenias ad- notatas, decemnovennalem quoque recursum, et paschales quartasdecimas lunas easdem omuium vorum revolutione reperias : tamen tenorem simi- lem constantie nequeunt custodire concurrentes dies hebdomadum, et dies Pasche Domini, lunaque ipsius diei Dominici. Concurrentium autem hebdo-
Sed Alexandrinze urbis archiepiscopus beatus C madum (al., septem dlerum) ratio, quz de solis cursu
Athanasius, qui etiam ipse (al., et ipse) Niexno con- cilio tunc sancti Alexandri pontificis diaconus , et it omnibus adjutor interfuit ; et deinceps venerabilis Theophilus, e£ Cyrillus, ab hac synodi veneranda constitutione minime desciverunt. Imo potius eum- óem decemnovennalem circulum, qui Enneacaidecae- terida Grxco vocdbulo nuncupatur, sollicite retinen- tes, paschalem cursum nullis diversitatibus interpo- lasse monstrantur. Papa denique Theophilus centum annorum cursum Theodosio seniori principi dedi- cans, et sanctus Cyrillus cyclum temporum nonaginta ei quinque annorum componens, hanc sancti con- cilii traditionem ad observandas quartasdecimas lu- nas paschales per omnia servaverunt. Et quia stu«
provenit, septeno (al., septem) annorum jugi circuitu terminatur. In. quo per annos singulos unum nume- rare curabis; in eo tantummodo nuo in quo bis- sextus fuerit, duos adjicies ; qute causa etian facit ut hon per omnia circulos iste nonaginta quinque ahnorum suo recursui concordari videatar. Nam cum in cxeteris annis non dissentiat, ín illis solis in qui- bus se bissextus interserit, Pascha dominicum cum sua luna vario modo rationis occurrit, Sed hi qui ordine fito per emnia deeéurrtint tempora, mobilium éasuum sua stabili cireuitione sine ulla possunt difficultate dirigere. Et ideo post explétionem nona- ginta quinque annorum, cum harum rerum diligons ad exordium fedire voluerit, non ad quintum cy-
diosis, δὲ quxrentibus scite quod vetum est, debet D clum sancti Cyrilli, quem nobis necessario proposui-
ejusdem circuli regula fixius inhxrere, hanc post pra (ationem nostram credidimus ascribendam. Nonagin- ta quinque autem annorum hunc cyclum studio quo valuimus expedire contendimus : ultimum ejusdem beati Cyrilli, id est quintum circulum, quia sex ad
huc ex eo anni supererant, itt nostro hoc opere prze- ferentes: ac deinde quinque alios juxta normam
mus, sed ad nostrum primum vigilanter excurrat ; et ordine, quo diximus, per eos qui firmum cursum re- tinent, eorum progressum, qui videntur titubare, sustentet.
Iilud quoque non minori cura notandum esse cen- suimus, ne in primi mensis agnitione fallamur. IHine enim pene cunctus error discrepantiz paschalis exo-
EPISTOLA ἃ DE RATIONE PASCILE. 44
«ἴταν, dum Semperis inidwm ignoratur. Nam cam ἃ sen'entis comprobatur : qui, juxta hane /Egyptio-
Domine omnipotens hanc taeratissimam solemnite tem celebrandam flliis Israel, qui ex /Egyptia servi- tuse liberabentur, indicoret, ait in libro Exodi ad Moysen et Astron in terra. Egypti : Mensis iste prin- eipium mensium, primus erit in mensibus anni (Exed. 3130, 2). Remque ibidem : Primo, inquit, mense, deci- euo quarto die mensis ad vesperum. comedetis asyma, weqee ad vigesimum primim ejusdem. ad vesperum (bid., 18). In Deuteronomio quoque idem legislator Moyses ita populum de hae re commonet dicens : Obeerva. mensem. novcrum. [rugum, et verni primm temporis, ut (acins Pascha Domino Deo two, quoniam in isto mense eduxit te Dominus Deus tuus de A gypto serta (Deuter. xv, 1 et seq.). Tanta hac auctoritate
rum calculationem, quartas decimas lunas paschalis observantie tradiderunt. Sed nonnulli tantz subtili. tatis, sive potius sanctionis ignari, dum alia supputa- tionis argumeuta perquirunt, a veritatis tramite re- cedont. Ünde plerumque contingit, ut quando szxpe dieti Patres decimam quartam lanam ponunt, eam fsti decimam quintam suspicentur ; et qux vigesima prima est, vigesimam secundam essé pronuntient. Sed nohis, quibus smoF et cura est Christians refi- gionis, nulla prorsus oportet ratione discedere ; sed prefixam ab his paschalem regulam sincerissima convenit observatione servare.
Quanta vero In Ecclesiis toto" terrarum orbe diffu- sis horum Patrum njtamur auctoritate, non labor
Givian clareit, primo mense, decimo quarto die ad ve- B est ostendere : tum secundum concilium apud Ni-
fpéum, exque ad vigesimum primum, festivitatem pesthelem debere celebrari. Sed quia mensis hic unde sumat ezordium, vel ubi terminetur, evidenter ibi aon legitar, prefati trecenti et octodecim pontif ees, antiqui moris observantiam, et exinde a sancte Moyse traditam, sicut in septimo libro Ecclesíasticze refertur Historie, solertius investigantes, ab octavo idus Martii, usque in diem nonarum Aprilium, na- tam iunam cere diszerunt primi mensis exordium : εἰ a daodecimo die calendarum Apriliam usque in de- timum quartam calendas Maias lunam decimam quar- tam solertius inquirendom. Qus quia cum solis cursu non equaliter volvitar, tantorum dierum spatiis oc- carsum vernalis quinoctii consequatur : qui a duo-
cxam post tempora non longa conveniens *, eorum primitus definitionem , quam de paschali ratione protuleraut, hullo modo violandan 'esse eensuerit.. Denique in sanctis canonibus, sub titulo septuagesi mo nono, qui est primus ipsius Antiocheni concilii, bis verbis invenitur expressum : Omnes qui ausi fue- rint dissolvere definitionem sancti et magni concilit qued apud Niceam congregatum est, sub. presentia. plissimi et vesterandi principis Constantini, de saluti-. fera solemnitate paschali, excommunicandos, et de Ecclesia petlendot esse censemus ; εἰ tamen contentiosi,. adversus ea quie bene. stht. decreta, perstiterint.. Ei hec quidem de laicis dicta sint. δὲ quis autem eorum qui pretunt Ecclesie, aut episcopus, aut presbyter, aub
éecimo calendaram Aprilium die, cunctorum Orien- C diaconus, post hanc definitionem tentaverit ad subver-
talium sententiis, et maxime Egyptiorum, qui caleu- lationis pr& omnibus gnari sunt, specialiter adnotatur. In quo etiam, ei luna decima quarta sabbato conti- gerit (quod semel fn nonaginta quinque annis acci« dere manifestum est) , sequenti die dominico, id est usdecimo ealendas Aprilis, luna declma quinta, celo- braadum Paschs, eadem sancta synodus sine ambi- gelitaste üirmavit. Hoc modis omnibus adrtottens, ut sae duodecimum calendas Aprilis lumam decimam quartam paschalis festi nullus inquireret ; quam non primi mensis, sed ultimi esse constaret.
| Sed nec hoo praetereundum esse putavimps, quod nimis errant qui funam peragere cursum suí circuli triginta dierum spatiis estimantes, duodecim lunares senses In trecentis sexaginta diebus annumerant ; qoibus etiam quinque dies adjiciunt, quos intercala- res appellavit antiquitas, ut solarem annum adim- plere videantur. Cum diligens inquisitio veritatis estenderit in duobus lone circulis non sexaginta dies, sed quinquaginta novem debere numerarí. Ac per boc in duodecim lunaribus mensibus trecento- fum quinquaginta quatuot dierum summarh colligi ; eui epactas /EÉgypui annuas, id est undecim dies, &ecommodant : ut ita demum lunaris emensio (al., dimensio) rationi solis adzquetur. Quod verissimum eese stque certissimum suprascriptorum Patrum
&lonem populorum, εἰ Ecclesiarum perturbationem, seorsim colligere, et cum Judeis Pascha celebrare ; sancta synodus hunc. alienum jam hinc ab Ecclesia indicavit, quod ton solum sibi, sed plurimis causa cor. ritptlonis ac perturbationis exstiterit. Nec solum a mi- físterio tules removet, sed etiam illi qui post damna- lionem hujusmodi communicare tentaverint, damnati &nnt, omni quoque extrinsecus lionore privali, quem. &ancta regula, et sacerdotium Dei promeruit. His non. dissimilia venerabilis papa Leo sedis apostolicze prze- sul prouontiat, dicens : Contra statuta canonum pa- ternorum, qua ante longissime «lalis annos in urbe Nicea splritalibus sunt fundata decretis, nihil cuiquam audere conceditur : ita κί si quis diversum quid veflt
D decernere, 46 potius. minuat, quam illa corrumpat.
Que al, wt oportet, a cunctis pontificibus intemerata serventur, per universas Ecclesias pax erit, et firma eoncordia. Et iterum : In omnibus, Inquit, ecclesta- &'icís causis, his leglbas obsequimur, quas ad pacificam observantiam omnium sacerdotum per trecentos octo- decim antistites Spiritus sanctus Instituit : ita wt etiane $i multo plures aliud, quam illi atatuere, decernanit, in. nulla reverentia sit habendum, quidquid [nerit a pradictorum constitutione diversum.
Sufficienter, ut putamus, cunctis indicitur, ne deinceps aliter quam a sanctis constitutum est Patri-
* Alias, cwm sanctum. concilium apud Antiochiam post tempora, εἰς. : rectius, ut ez sequentibus vl-
etur.
e
^w*
(^to ct d
, MONYSII EXIGUI.
9$
bus, saeratissimtm Pascha celebretur. Quod si testi- A dum, communes, id est mipores habeat, tertium et
monia tantorum sacerdotum forsitan quis obstnata mente despexerit, etiam in historia ecclesiastica paria breviter intimata reperiet; multorumque relatione pontificum, et maxime beati Athanasii, cujus supra TJoeminimus, hxc eadem vulgata cognoscet. Idipsum vero epistola sancti Proterii Alexandrin: urbis epi- scopi ad eumdem papam Leoneni pro hac eadem paschali questione directa, testatur : quam ante hog annos transferentes e Graco, huic operi adnecten- dam esse perspeximus (al., prospeximus) : nec non et nrgumenta /Egyptiorum sagacitate quxsita subdidi- mus; quibus, si forsitan ignorentur, paschales tituli possint facile reperiri : id est, quotus sit annus ab Incarnatione Doinini, et quota sit indiclio; quotus eliam lunaris circulus, sive decemnovennalis exi- stat ; ceterique simili (al., ceteraque similia) suppu- tationis compendio requirantur. Orantem pro nobis
beatitudinem *estram divina gratia custodire di--
gue tur.
EPISTOLA ἢ. SCRIPTA ANNO CHRIST) VULGARI 5926.
Dominis a me plurimum venerandis Bonifacio pri- micerio notariorum, et Bono secundicerio, Dionysius Exiguus salutem.
Observantiz (al., Reverentie, non bene) paschalis regulam, diu aancto ac venerabili Petronio episcopo commonente, tandem stylo commendare compulsus, omnem deinceps diversitatis oppugnationem subla-
boliemum, id est majorem ; aanum quartum ei quin« tum item communes, sexium embolismum; septi- imum communem, octavum emboliseum. Àc per hoc ogdo&dis communes anni quinque, et tres embolismi jugiter ascribuntur. Communis autem annus duode- cim lunares menses colligit, qui dies treceutos quin- quaginta quatuor efficiunt. Embolismus autem annus, etlunas tredecim, et dies trecentos octoginta qua- tuor habere monstratur. ltem hendecas hac lege discurrit. Incipit nono anno cycli decemnovennalis, qui est lunaris sextus : cujus primus et secundus annus communis est, tertius erabolismus ; quartus et quintus communis, sextus embolismus; septimus et OCclavus. communis ; nonus embolismus ; decimus come»
B munis, undecimus embolismus : sicque hendecas
communibus annis septem, embolismis quatuor ter- minatur. Émbolismorum autem. ista ratio probatur existere, quia annorum communium videtur damna supplere : quatenus ad solare tempus lunaris exz- quetur excursio. Quamvis enim δηηὶ solaris circulum per singulos menses luna circumest, tamen ejus per« fectionem duodecim suis mensibus implere non prtwe- valet. Denique in annis communibus ad rationem solaris anni undecim dies lune deesse cernuntur. In embolismis vero novemdecim diebus eumdem an- num videtur solarem luna transcendere. Quapropter ogdoadis et hendecadis annos, juxta prafati circuli ordinem, in medium proferamus ; et liquido probabi- mus, per octo annos et undecim, lunz cursum cum
tam fore credideram; maxime quod sanctorum tre- C sole contendere : quando tot dies illa colligat quot
centorum octodecim antistitum qui apud Niczam convenerant, auctoritatem totis nisibus insinuare curaveram : qui in ipso concilio venerando decem- novennalem cyclum regulariter afligentes, quartas decimas lunas paschalis observantiz per omnia tem- pora legi sux revolntionis-immobiles adnotaverunt. Sed quoniam sanctitas vestra, orta rei bujus quz- Stione, de archivo Boman:x Ecclesizxz Paschasini ve- nerabilis episcopi scripta, quem constat pro persona beatissimi papx Leonis sancto Chalcedonensi przse- disse concilio, ad eumdem papam per idem tempus directa nunc protulit, quz sanctis Patribus evidenti ratione consentiunt, huic prosenti indidimus operi : ut hujus etiam viri testimonio niteremur, qui mani-
ille cucurrerit.
[n ogdoade diximus quinque annos esse communes, tres einbolismos. Quinquies ergo trecenteni quiaqua- geni quaterni, fiunt mille septingenti septuaginta ; et ter trecenteni octogeni quaterni, mille centum quinquagiuta duo, ac per hoc simul fiunt bis nille nongenti viginti duo. Similiter octo anni solares, si in.summam redigantur, id est oclies trecenti sexa- geni quini, et quadrans, faciunt simul bis mille non- gentos viginti duos. Simili modo et bendecadis aunos, qui sunt communes septem, et quatuor emboliymi, si jn summam ea qua diximus supputatione con- gesseris, tantumdem pene reperies, quantum unde- cim solares anni conficiunt; hoc est, qualer mille
festo miraculo venerabilium pontificum paschalia D quatuordecim. H:ec est ergo embolismorum, sicut
decreta confirmat. Quod vero in scriptis ipsis com-
inunium annorum et embolismorum menüo facia
est, et a nonnullis bec ratio, qux ex Hebrzeorum, ut fertur, traditione descendit, magnopere quzri- tur, scire volentibus, utrum huic paterna regula (al., paternae regule) consonare videatur; necessarium duximus, et hanc notitiam, ne probetur in aliquo dissidere, coacta brevitate digerere.
Noverimus itaque, quia idem decemnovennalis cyclus per ogdoadem et hendecadem semper in se re- volvitur. Octo namque et uudecim ipse numerus ex- plicatur. Ogdoas ergo, qu: incipit a primo decem- hovenuali cyclo, qui est lunaris decimus septimus,
hac rationc peragitur, ut annos primum et secun- -
prediximus, ratio, ut incremeptis suis comuunium annoruin detrimenta compeusent.
Sed jam pulcherrimam vobis atque prxclaram col- lectionein. ipsius cycli decemnovennalis ostendam, per quam omnem deinceps ambiguitatem, si qua mota fuerit, auferatis ; nec sit ita quis nimio stupore perculsus, qui demonstrata sibi veritatis luce non gaudeat, et ignorantize relictis tenebris, tantze rationi protinus non acquiescat. À decima quinta luna pa- schalis festi, anni, verhi gratia, pr:ecedentis, usque ad decimam quartam sequentis, quod quierünus, si communis annus est, trecentos quinquaginta quatuor dies habebit; si emboulismus, trecentos octoginta quatuor. Quod si dies unus plus miuusve conugeril,
95 EPISTOLA Hi DE nATIONE PASCILE. 988 evidens error est. Excepto videlieet anno primo sepe A lis, quia commonis annus est, sunt dies trecenti quin-
dicti decemnovemaalis cycli, quem a decima quarta luga Pasche ultimi, id est noni decimi anni, usque ad deeimam quartam cjusdem primi numerare cura mus (al., causavimus). Propter quod idem ultimus epaectss, id est adjeetiones lunares, octodenas tunc reliaens, primo anno, non ondecim, ut celeris annis fieri solet, sed. duodecim dies accommodat. Et quia triginta dierum flne volvuntur, nulla epacta in prin- Cpio ipsius cycli ponitur; secundus autem annus epactas undecim suscipit : et ideo, sicut diximus, a
decima quinta luna Pasche primi cyeli usque ad finem :
ejus, in communibus et embolismis annis przelixos dies nos invenire, non dubium est. Quod si aliter aliquando calculantium imperitia fuerit fortassis ex-
quaginta quatuor.
Anno decemnovennali &eecundo, lunari decimo octavo, ab octavo idus Aprilis usque in octavum calendas Aprilis, quia communis est, sunt dies tre- centi quinquaginta quatuor.
Anno decemnovennoli tertio, Junari decimo nono, ἃ septimo calendas Aprilis usque in idus Aprilis, quía embolismus est, fiunt dies trecenti octoginta 413. tuor. ,
Auno decemnoyennali quarto, lunari primo, a de- cimo octavo calendas Maii usque in quartum nonas Aprilis, quia commuuis cst, fiunt dies trecenti quin- quaginta quatuor.
Ànno decemnpovennali quinto, lunari secundo, ἃ
positum, bae observantia raliocinalionis eorum falsi- p tertio nonas Aprilis us.ue in undecimutu calendas
125 arguelur.
Atque ut hoc manifestios possit intelligi, presentis δοϑδὶ monctremus exemplo. fndictio quippe quarta «st, et lunaris circulus undecimus; decemnovennalis eycius decimus quartus. Et quoniam hendecadis sex- tes angus est, eum embolisinum esse necesse est. À decima quinta itaque luna preteriti festi, usque δὰ decimam quartam pr:sentie, quot sunt dies dili- gestíus inquiramus : et inveniemus procul dubio, quando Pascha celebrare debeamus. Traneacto auno per iudictionem tertiam in Pascha. funam decimam quartam nono calendarum Aprilium die, ld est vige- simo quarto mensis Martii foisse, quis dubitet, qui curam bujus rei habere quantulumcunque cognosci-
Aprilis, quia communis est, fiunt dies trecenti quin: quaginta quatuor. .
Anno decemnovennali sexto, lunari tertio, a de cimo calendas Aprilis usque in quartum idus Aprilis, quía embolismus est, fiunt dies trecenti octogiuta quatuor. ,
Áuno decemnovennali septimo, lunari quarto, a tertio idus Aprilis usque in tertium calendas Aprilis; quia communis est, flunt dies uecenti quinquaginta quatuor.
Anno decemnovennali octavo, lunari quinto, a pri- die ealendas Aprilis usque in decimum quartum ca- lendas Moli, quia embolismus est, fiunt dies trecenti octoginta quatuor.
tur? Et ideo ab octavo calendarum Aprilium die nu- 5 Anno decemnovennali nono, lunari sesto, a deci-
merandi sumamus exordium; habemus Martii dies septem, Aprilis triginta, Mail triginta et unum, Junii triginta, Julii triginta et unum, Augusti triginta et unum, Septembris triginta, Octobris triginta et unum, Novembris triginta, Decembris triginta ei anum, Ja- nuarii triginta et unum, Februarii viginti oeto, Martii triginta et unum, Aprilis duodecim dies, quod est pridie idus Aprilis. Fiunt simul trecenti. octogiuta quatuor. Quod si, juxta eorum diflinitionein, 5 qui junam aliter quam se veritas habet computant, deci- mam quartam non pridie iduum Aprilium, sed tertio iéwam demus occurrere; trecentos octoginta tres dies imminuto numero colligemus; quod nullo fleri pacte conceditur. Et ita semper quotiens dubitatio
mo tertio calendas Maii usque In septimum idus Apri- lis, qui« communis est, flunt dies trecenti quinqua- ginta quatuor.
Anno decemnovennali decimo, lunari septinio, a sexto idus Aprilis usque in sextum calendas Aprilis; quía communis est, fiunt dies trecenti quinquaginta quatuor.
Anno decemnovennali undecimo, lanari octavo, a quinto calendas Aprilis usque in decimum septimum calendas Maii, quia enibolismus ést, flunt dies tre- centi octogiuta quatuor.
Anno decemnovenrali duodecimo, lunarí nono, ἃ decimo sexto calendas Maii usque in pridie nonas Aprilis, quia communis est, fiunt dies trecenti quin-
talis occurrerit, a decima quinta luna transactz festi- D quaginta quatuor.
vitatis, usque ἰδ decimam quartam Pasche, quod quierimus, dies sollicite computemus. Et οἱ commu- nis aneaus est, trecentos quinquaginta quatuor dies; si embolismus est, trecentos octoginta quatuor inve- siemus : nec ingqualitas (alias, inequaliter) prorsos eveulet : quia regula cyeli hujus hac ratione subsi- etit, cujus enuclestam formulam subjecta descriptione pendemus.
Anno decemnovennali primo, lunari decimo septi- 880, ἃ decimo quinto calendas Maii usque nonas Apri-
Anno decemnovennali decimo tertio, lunari deci- mo, a nonis Aprilis usque in nonum calendas Aprilis, quia communis est, fiunt dies trecenti quinquaginta quatuor.
Anno decemnovennali decimo quarto, lunari unde- cimo, ab octavo calendas Aprilis usque in secundum iius Aprilis, quia embolismus est, fiunt dies treceiti octoginta quatuor.
Anno decemnovennali decimo quinto, lunari duo- decimo, ab idibus Aprilis usque in calendas Aprilis,
6 Lunarem Victorii cyclum v hic notat; quem ad Martii 20 apposuimus, uno ante cyclum Alexaudri-
norum quartodecimo dic, recte ad Dionysii mente.
?r DIONYSIUS EXIGUUS, 23 quia commenis est, flant dies teecewH quinquaginta A trecenti octoginta qubtuor,
quatuor.
Anno decemnovennali decimo sexto, lunari decimo (ertio, a quarto nonas Aprilis usque in deedocimum exlemas Aprilis, quia communis est, flunt dies tre- ccnli quinquaginta quatuor.
Anne decemnovennali decimo septimo, buoari dc- eimo quarto, ab undecimo calendas Aprilis usque iq quintum idus Aprilis, quia emboliinius e-4, fiunt dieg
Aupo.decemnovennali decimo eetave, lanari de- cimo quinte, ἃ quarto idue Aprilis wsque in quartam calendas Aprilis, quia communis est, fiunt dies tre- centi quinquaginta quatuor,
Aune decemnorennali decitio none, lunari. deci- mo sexto, a tertio calendas Aprilis esque in decimum quintum calendas Maii, quia embolismus est, fiunt dies trecenti octogitfta quatuor.
pnu————————————Óe——————um———Dun ca ὦ
PRJEFATIO CHRISTOPH. JUSTELLI
"IN CODICEM CANONUM ECCLESLE UNIVERSJE.
. Ecclesia Christiana primitiva duplici jure olim re» 8 nem interpositam, necessario postulart eanonam Ni-
gebstur, divino el canonico. Αἱ divinum quidein jus, codice sacre Scripturz ; canonicum vero, Codicg Canonum centinetur. ltaque in conciliis, illi duo codices in medio consessus poni solebant, ut ex eo- rum jure episcopi ipter se dogmata pietatis explora- vent, obortas hzreses refütarent, et controversias ad disciplinam ecclesiasticam, sacranmque πολιτείαν per- Uinentes dirimerent. Hunc morem indicant acta com cilii Chalcedonensis, ubi passim haoc verba reperiun- tur, προχειμένου ἐν τῷ μέσῳ τοῦ ἀγιωτάτον xal ἀχράντον Μυαγγελίου, anteposito in medie δηετοδοπείο δἰ vengra- bili Evangelio. Et Cyrillus Alexandrinue, in Apologe- *ieo ad Theodosium imp. de concilio Ephesino lo- quens : Ἡ ἁγία σύνοδος σύνεδρον͵, ὥσπερ wd χοφαλὴν,
cenorum decreta testarentur, quzque subierannexa erani : ubl. eubletanaezorum voce intelligi par est canones conciliorum qui a Nicino ad Conmstantino- politanum, numerorum serie in «num collecti, ia veteri Codice Canenum reperinnatur. Rt Vigilius epi- s40la ad Bustioum et Sobastianum diaconos Ecclesie Romane, ex 60 Codice canonem citat in. concilio Ghalcedonensi probatum atque lectum, qui in Aatio- chena synodo quintus numero consignatus reperitur. Unde apparet primitive Ecclesia: Patrea, in illo veteri Codice Canonum componendo, juxta quem de rebus sacris judicia habebantur, singola congequeatia con- cilia certo ordine disposuisse, certaque δὲ eontinua eerie, nee inLerrupta namerorum connexione canones
ἐποωῦτο Xpurt)» Dtre γὰρ ἐν ἀγίω θρόνῳ τὸ σεπτὸν (Σ illorum numeresse, ne quid huic Codici detrahi aut
Eveyyiiuov, ἐπιφωνοῦν τοῖς écyíoeg ἱερουργαῖς , Kpipa Sir xatov xpivte, Sancta sysodus Ghristum consessorem, at velut caput, constituit : venerandum enim Evangelium, ip sancto trono collocatum erat, sacerdotibus Guonqts : Justum judicium judicate. Et epistola synodica con- cilii Aquileieusis, proposite in medio divine Scriptures (Tom. 1 Concil.). .
Codicis vero Canonum i ipsa quoque synodus Chal- cedonensis meminit, atque. ex c9 cita (Act. 4 et 11) . camones 83, 81, 95 et 96 (qui 5, ὁ, 15 et 16, in con- cilio Antiocheno reperiuntur), eorumque jure de con- Aroversiis ecclesiasticis pronuntiat, Et epistola syno- dica episcoporum provincix Pisidim Asianz dicmce- áce$ ad Leonem imp. ( Tom. lI Coucil. edit. Rom.) citat canonem 85, qui quartus est Antiocheni con- «ilii. Et Dionysius Exiguus epistola paschali 1 ad i'ecironium episcopum, canonem citat 79 (Graecis 80), 4ui primus est. ejusdem synodi Antiochenz., Et epi- $10la ad Stephanum Salonitanum episcopum , quam su veteris illius Codicis Canonum Latine interpre- lationi przefixit, canones a Niczne concilio t ad Con- &tantinopolitanum 1, hoc est, a primo capite usque ad centesimum sexagesimum quintum enumerat, sicat, ut ipse ait, in Greca auctoritate, conci'iorum ordine et numerorum serie digesti erant. Ad haec respexisse videtur Leo 1 pontifex , et synodus Romana epistola ad Theodosium imp. pro Flaviano patriarcha CP. scripta (Ibid.), qua petit ut juberet genoralem syno- dum intra lialiam celebrari : quod, vost appellatio-
addi posset : quem et ideo Patres Ephesini οἱ Chal- ceJonenses, alique ecclesiasiici scriptores τάξεν δι ἀχολουθέαν τῶν κανόνων, ἀχολονθέκν Deinem cum, et ἀριθμῶν ἀχολουθίαν, seriem et consequentiam canonum, consequeniiams eeclesiasiicam, οἱ consequentiam nume- forse, passim vocant. Unde es: in acis conciliorum VOX ἀχολούθω; el κανονικῶς pro eadem sumitur. Prepo- nebantwr aotem vigieli capones concili] Niecni, Jak ^iv τῆς οἰχουμανικὸς συνόδον αὐθεντίαν, propter aecto- ritatem et dignitatis przrogativam magni illius coa- cilii, quod primum cxcumenicum Ecelesia Christiana celebravi ; prolixe etiam illius nomine, ut quidam existimant, quod in οὐδέ δ qui aubjecti sew subiet- ennexi erant observatum non fuit : aique inde factum
p videtur, lapsu teinperis , ut sub nomine eoncili Ni-
coni laudarentur omnes. Quod spud Gregorium Tu- renensen episcopum ebeervare licet (Léb. 1x, c. 53), ubi ex cagenum Niczaorum decretis canonem citat, qui 14 est Gangrensis concilii : Canonum, inquit, Nicenorum decreta relegi, in quibus continetur ; «Quia si qua reliquerit virum, ei torum quo bane vizit, spreve- rit; » et sequebantur capones 25 copcilit Ancyrani, et Neoczsariensis 14 (qux: quidem duo coucilia ante Niczenum celebrata sunt, et ab eo deinceps compro- bata, ut acta concilii Florentini testantur) et qui postinodum constituti sunt, Gangrensis 21, Ántiochen; 95 (cujus quatuor canones sub titulo 95, 94, 95 el 96, ex eo codice citantur in concilio Chalcedonensi!, Laodiconsis 59, et Constsntinopolitani 3 quatuor
cv
29 IN CODICEM CANONUM UNIV. ECLES, JUSTELLI PIUEFATIO, 80 (Grecis 7), qui quidem collecti, secundum Diony- A constabat, hoc est quatuer primis ceumenidis, et
sium Erigunm, 155 esnones efüciuff) Ex. quibus
eamonibus ab initio compositam erat corpus illias. Lodieis antiqui quem in actis synodi Cbalcedonemsis
cari, stique ante eam vim canamum universalem jam habuisse compertum est : cui postea adjecti sunt eoncilii Ephesini ni ccumenici octo canones forte a Stephano episcopo Ephesino, cujus exstat eanonum collectio nondum edita, qux» omnino convenit cum veteri Codice Ecclesiz aniversm, canonesque conci- liorum Niczeni, Ancytani, Neoczsariensis, Gangrensis, Antiocheni, Laodicensis et Constantinopolitani, ea« dem serie οἱ ordine exhibet, quibus ipse Ephesinos addidit. Hxc vero in Bibliotheca Palatina, apud h:e- redes Gelharti Ermenhorstii Haniburgi asservatur, a
quinque particularibus, servato etiam ordine tempe- ;
ris a Nicena synodo ad Chaleedonemsem , additis - eanonibus apostolicis 89, Sardicensibus et Carthagi- nensibus, Trullensibus etiam, Gracorunque Patrum epistolis eanonicis antea non receptis, nec ἃ conci- liis eeumenicis, nec.ab impp. confirn.atis : ubi Bal- suno per hunc canonem, localium queque synodo- rum confemationem factam τὴν γενομένην Qu τούτου ἐπικύρωσεν τῶν voruty συνόδων, Bdaolavit. Quibus postea adjecti sunt canones concilii Niczeni rr, ac tan- dem ex iis omnibus tam eanenibus quam Patrum decretis a Niczena prima synodo ad Niczenam n com- posstus est Codex Canonum Ecclesie Orientalis (cui titulus κανόνες τῶ) ἀποστόλων, xxl τῶν ὀργίων συνόδωο),
quibus πυεσσβηυς nancisci non potuimus. Postea, ἢ e Bibl. canonicorum D. Hilarii Pictaviensis a viro εἰ.
Cbalcedonensis concilii quarti. cecumenici canones 29 ab alio collectore additi sunt. Hxc autem quinque concilia, licet particalaria sint, auctoritatem tamen eecamenicorum adepta sunt, qnandoquidem Patres quatuor priorum conciliorum illa probarunt , suaque fecerunt : atque ab universa cam Orientis, tum Occi* deritis Ecclesia unanimiter approbata et confirmata sunt, et in Codice Canonem Ecclesi» universe re- cepta foerunt, et inserta tali ordine et numerorum serie, ut unum et idem corpus constituerent, cui vim et auctoritatem canonici juris universalis concilium Chalcedonense dedit canone 1, his verbis : Τοὺς παρᾶ τῶν ἁγίων Πατέρων καθ᾽ ἐχάστην σύνοδον ἄχρι τοῦ vUy ἐχτεθέντας χανόνας χρατεῖν ἐδικαιώσχμεν : Canones qui
Joanne Tillio Parisils Grece primum editas, et postea ab Elia Ehingero ex Biblioth. Augustana Witeberg:e anpo (604, cui Tonaras et Bolsamo suas intefpro- tafianbé "addidergnt; qe i afehisc ἢ "m lucem prodie- runt.
P-im3 igitur et ,onigium vetustissima est canonum ecdiebissidofam:. volléctié , que Cobéx Xáxontu Ec- CLESIE. UXIYERSAE recte nuncupatur, quia éo, veluti jure communi et universali, Ecclesia primitiva tam in Oriente quam in Occidente olim usa est in dijudi- candis saeris controversiis; postea vero ab antiquo ilo Codice, veluti certo atque communi Ecclesise uni- verse auetoritate probato, veteris Jurisprudentie ecclesiasticz corpore, jus omne canomieum , tam
& sanctis Patribus in. wnaquaque synodo. hucusque (» Grsecorum quam Latinorum , per omnes totius orbig
constituti sunt, observari equum censuimus. Et postea Justinianus imp. novel. 151, de Canonibus ecclesia- 8ticis, Θεσπίζομεν τοίνυν τάξιν νόμιμον ἐπέχεεν ἐκχλησιαα στιχοὺς κανόνας. τοὺς ὑπὸ τῶν ἁγίων τεσσάρων συνόδων ἐπκτεθέντας, ἦ βεξαιωθῖντας, τοῦτ᾽ ἐστὶ τῆ; ἂν Nain, xxl τὸς ἐν Κωνσταντι.ουπόλει, καὶ τῆς ἐν Ἔγίσω πρώτης, zal τὸ; ἐν καλχηδόνι : Sancimus vim legum. obtinere ecclesiasticos canones , qui a sanctis quatuor conciliis constituti sunt, ef confirmati, hoc est Nicceno, Con- stentinopoliteno, Ephesino, et Chalcedonensi. Ubi con- firmatorum voce intelligi par est canones conciliorum Giaceseon pr»dictorum Ancyrani, Neocxsariensis, Gangrensis, Antiocheni, et Laodicensis, qui toto orbe recepti, et ab ipsis quattior prioribus conciliis ceeu- senicis probati et confirmati , in Codice Canonum Ecclesi univers:ze continebantur, ut diserte Theodo- rus Balsamo ad Nomocanonem Photii tit. 1, cap. 9, sdaotavit his verbis : Σημείωσαι τὴν παροῦσαν vtupáy (pha) ὡς νόμους xpaTtiv , μὴ μόνον τοὺς παρὰ τῶν (τεσσάρων) ἀγίων συνόδων ἐχτεϑέντας κανόνας, ἀλλὰ ναὶ t"»oe παρὰ τούτων βιδαιωθέντας, ἤγουν τοὺς χανόνας τῶν τοπιχῶν συνόδων : Nota prasentem novellam, qua di- cit, tenquam leges servari oportere , non solum qui a sanctis (quatuor) synodis editi sunt canones , sed eos efiam qui ab kis confirmati sunt, seu canones synodo- rum localium. Concilium etiam Constantinopolita- cwm im, in Trullo habitum anno 707, sob Justi- niano ll, antiquum illum Codicem Ecclesix uviverse cenfirmavít canone 11, enumeratis conciliis quibus
Christiani diteceses ac provincias derivatum est. Sunt et alie antique et recentiores collectiones seu breviationes canonum, nomocanones etiam, seu ca- monum et legum concordantiun collationes, quie erünes cauonum sententias sub certis quibusdam titulis canpréhonderuut, Joannis scilicet Scholastici, Photii et Arsenii patriarcharum CP., Alexii Aristini, Simeonls Logothet:e , οἱ Constantini Harmenopoli, aliormnque colleetorum Grecorum, post Chalcedo- nense conciliom, οἱ Justiniani imp. tempora, privato tantum consilio conseript:s, nullaque publica aucto- ritate probate, nee a conciliis ecmnenicis, nec ab impp. eonfirmate ; qu: et ideo nullam vim habent Juris canonici universalis, sed tamen ad interprcta-
D tionem et faciliorem instructioneth. eanonum sunt
valde utiles et necessarias.
Quod autem ad Ecclesiam Occidentalem attinet, certum est, in toto orbe Occidentali, et Latinz lin gux diccesibus et. provinciis, eaii quoque (ut et Orientalis) in judiciis ecclesiasticis, priscis canonibus veteri Codice Ecclesip univers: comprehensis usam fuisse. Id testantur acta conciliorum et decreta pon- tificum, ubi passim codicis et corporis canonum, et antiquorum canonum, et canonum Orientalium men- tio, quo nomine Codex Ecclesix universe sine dubio intelligitur. lorum autem cauonum Graecorum varia diverseque occurrunt Latinz interpretationes, Atque antiqua il!a est qua usi sunt Latini conciliorum col- lectores, sub nomirc Isido:i Mercatoris, 94 cum
8 | DIONYSIUS EYICUUS. . ! se Dionysiina interpretatione conjunxcrunt, ejusque A ficam Rom. Sirieii, Innocentii, Zosimi, Bonifac i
antiqua versiouis plura exemplaria exstant in biblio- thecis. Sed antiquior 3ltera, nondum edita, cujus pervetustum exemplar ms. penes nos habemus, lit- teris majusculis exaratum, quod xvi sui notam in- dicat. Dionysii vero Exigui Latina interpretatio (quam ante annos viginti ex vetusto cod. ms. Bibl. nostre edidimus) ut purior et elegantior ceteris proelata est; que-quidem seriem οἱ ordinem coneiliorum, cano- numqe consequentiam ac numeroram connexionem retinuit, qux erat ia Grzco exem,lari quo ipse usus est, a Nicceno scilicet eoncilio primo ccumenico , ad Constantiaopolitanum 1, hoc est a primo capite ad centesimum sexagesiuüm quintum , οἷ ipse ait in epistola sure colleetioni przeixa , cui (omissis Con-
Colestini, Leonis, Gelasii, Aaastssii, ab anno scili- cet 385 ad annum 496, in unum collogit, et in ordi- nem titulis compositis distinxit, sub una serie nume- rorum eo modo quo Pairum canones transferens Ordinaverat, ut ipse profitetur in epistola pra- fationis loco prxíiza ad Julianum presbyterum tituli Sancte AÁnastasie [quam cum indice decretorum edi- dimus (In Cod. Cun. Eccl. Rom.) anno 1645] , qui synodis Rome celebratis sub Symmacho papa, post consulatum Paulini , boc est anno 499, die calend. Martiarum, et Flavio Avieno juniore, sub die 8 idus Novemb., hoc est anno 302, subscripsis 6 reperitur. Unde liquet quo tempore Dionysians illz collectio- ges, lam canonum .conciliorum quam decretorum
stantinopolitanis qualuor posterioribus eawonibos g pontiieum Rom. scripts sint. Atque bac est prima
et octo Ephesinis, qui in Collectione Canonum, et Nomocanone Joannis Scholastici patriarche CP. et esteris omnibus. ἀγροῦ. caponum calledios nibus reperius(ar:) -àddjdit: oqnones qui :dieabfer
Apostolorum quiriddadintà , "δἰ fardfcenses ét África-
et antiquissima decretalium pontificum collectio , qua: liber Decretorum dicta est ἃ Zacharia papa, epistola ad Pipinum et episcopos Francim , ex quo eitat quxdam capitula Insocenti , Leonis et Gela:ii, Cui postea ab alio colleetore addita sunt decreta se-
uos qui in Qccidenie Llina quot editi aique ideo in. , quentium ponti&icom, Hilari, Felicis, Simplicii, Hor-
omnibus coRéctinhilu'postinodum hositi ἐλ: κα has. πολλὰ περὶ trvery ἐπιχωρίων ἐγὸνν τῶν δυτικῶν μερῶν ᾿διορέξεσθαι, Propterea quod multa de quibusdam ad
loca et regiones pertinentibus, sive Occidenialibus par-
tibus, definierint, ut ait Balsamo in prolegomenis mss. ad suum Nomocanonem. Dioaysius autem Exiguus sux collectionis canonum rationem exponit his ver- bis : Canones qui dicuntur Apostolorum, de Graco transtulimus, quibus plurimi consensum non pre buere facilem, quamvis postea quedam constituta pontificum ex ipsis Canonibus assumpta esse videantur : deinde regulas Nicaum synodi, et deinceps omnium con- ciliorum , sive que ante emm, sive que postmodum (acta sunt , usque ad synodum pontificum 150, qui apud Constantinopolim convenerznt : et sub. ordine mumerorum , id esta primo capite usque αὐ cente- simum sexagesimum quintum, sicut habetur in Graeca auctoritate digessimus. Tum sancti Chalcedonensie con- cilii decreta subdentes, in hís Graecornm canonum finem esse declaramus. Statuta quoque Sardicensis concilii, atque Africani, qu& Latine sunt. edita, suis a nobis uyimeris cernuntur esse distincta, llzcc vero Dionysiapa collectio ab Ecclesia Romana statim recepta. est, ut testatur Cassiodorus (Lib. de Instit., c. 95), Dionysii Exigui coxvus : F'uit nostris temporibus inquit, Dio- nysius monachus, Scylha natione, sed moribus omnino fiomanus, in utraque lingua doctissimus, qui petilus a Stephano episcopo Salonitano, ex Grecis ezemplari- bus canones ecclesiasticos, magna eloquentic luce com- posuit, quos hodie usu celeberrimo Ecclesia. Romana complectitur. Et canones a Joanne Il papa missi anno 533 pro causa Contumeliosi episcopi, qui ex trans- latione Dionysii Exigui expressi reperiuntur (Tom. I Concil. Gallia).
Ut autem Codici. Canonum Ecclesi: Orientalis de- creta seu epistole canonicae Patrum Grxcorum ἃ sy- nodo Trullana annexa sunt, Dionysius quoque Exi- guus paulo post editionem canonum , decreta ponti-
Apisde , Symmachi , et. Gregorii junioris. Ex quibus tam conciliorum canonibus , quam pentificum decre- tis, tandem compositus est Codex Canonum Eccle- se Romane, qui ἃ Joan. Wendelstino , ex tribus codd. mss. Moguntix primum editus est, anno 1525, et Matthaeo tituli 8. Angeli presbytero cardinali di- catus, sub hoc titulo : Canones Apostolorum , Vete- rum. Conciliorum Constitutiones, et. Decreta pontifi- cum antiquiera. Postea Lotetie Parisiorum aono 1609, sub titulo Codicis Canonum Ecclesie Romane. Atque ipse est Codex Canonum qui ab Hadriano I papa Carolo Magno regi Romse oblatus est anno 805, ad usum Ecclesiarum Occidentalium , cui epi- siola seu versuum politicorum achrostiehis prefixa est cum hac iascriptione, Domno excellenti filio Ka- rulo Regi Hadrianus papa, quxa doctissimo Jacobo Sirmondo edita est : illiusque Codicis plura exstant antiqua exemplaria mss. in bibliothecis , et brevia- rium ejusdem a Gresconio episcopo Africano, qui circa annum 690 vixit, omissis integris canonibus conciliorum et decretis pontificum, quse facile est ex ipsa collectione repetere. Atque hi sunt canones et decreta quibus in judiciis ecclesiasticis Romana usa est Ecclesia , ut testatur Leo IV papa , qui concilia ipsa οἱ pontificum decreta qux hoc codice Romano continebantur , recenset bis verbis : Quibus autem in omnibus ecclesiasticis utimur judiciis , sunt. canones qui dicuntur Apostolorum, Nicenorum, Ancyranorum, Neocesariensium , Gangrensium , Laodicensium , Con- stantinopolitanorum, Ephesinorum, Ghalcedonensium, Sardicensium , Africanensium , Carthaginensium , el cum illis regule presulum Romanorum Siricii, Inno- centii, Zosimi, Celestini, Leonis, Gelasii , Hilari , Symmachi, Hormisde, Simplicii e! Gregorii junioris. ]eti omnino sunt, et per quos judicant episcopi, et pef quos simul judicantur αἱ clerici.
Videamus nunc quo jure ecclesiastico usa est Ec- clesia Aíricapa cxtereque Ecclesie Occideutalcs.
55
IN. CODICEM CANONUM UNIV. ECCLES. JUSTELLI PR.EFATIO. . δὲ
Ac prime quidem , certam est. Africanes, Niceni A cunter Apostolorum, antehac a Gallis non reeeytos,
concilil pruni cumenici canones babuisse, a Cze- ciliamo Carthaginenei episcopo, qui οἱ interfait et subscripsit, aliatos, ut ipei testantur Africani Patwes in concilio Carthaginensi auno 419, post cousulstum Hoaorii xn εὐ Theodosii vni cele- brato, quibus etiam a Cyrillo Alexandrino episcopo, e& ab Attieo Constastnopolitano , ipsa Nicena sta- 118 transmise sunt ex. interpretatione Teilonis et Tarisu , que» in editione Conciliorum Coloniensi ex- atat. Sod et aliis Grecis canonibus veteri Codice Ca- Bmooum Ecclesi» universe comprehensis, hoc est An- cyranis, Neocpsariensibus, Gangrensibus, Antioche- mis, Laodicensibus, et Constantinopolitanis usos fuisse ; ex quibus , pace Africo restituta, Folgentius
sed ignotos fuisse. Sigebertus rex Francorum in epi- $10la ad Desiderium Caturcensem episcopam (Tom. 1 Seript. Hist. Franc.), prolitetar optare conservaro Staluta canonum, οἱ ecclesiasticas regulas , sicut pa- rentes ejus observaverant. ΕΔ episcopi Gallim sub Childeberto Áustrasiorum rege in synodo Metensi, Egidium Rheipensem episcopum (Greg. Tur. lib. x, €. 19), lectis canonum sanctionibus, ab ordine sacer- dotali removeruut. Et sub eodem Chbildeberto, in causa lugelirudis , ipse Gregorius (Lib. 1x , c. 55) caponum Nicpenorum nomiue (qui Codici Cauonum Ecclesie univers:e, quo utebatur Gallicana Ecclesia, pretitulati erant) citat canonem 14 concilii Gan- grensis : Canonum. Nicanorum decreta relegi , in qui-
Ferrandus, Ecclesie Carthaginensis diaconos, Collec- B 5us continetur, Quia si qua reliquerit virum, et torum
lionem seu Dreviarium canonum ante sua tempora in Africa receptorum, ad restituendam Africans Ec- οἰδεῖ disciplinem composuit (eodem fere tempore «quo Dionysius Exignus suam Collectionem edidit ad usw Ecclesie Bowen), omissis canonibus sposto- lieis, Ephesinis, et Cbalcedonensibus, et additis Sar- dicensibus, et quibusdam decretis Siricii papam ex illius epistela ad episcopos Africanos scripta , sed et Africanis , Carthaginensibusque oonciliis. Haboit enim Ecclesia. Áfricana certam et receptam suarom syRodorum collectionem, Alricanorum canonum no- mine ἃ concilio Carthaginenel universali tetius dic- Cesena Aíriess probatam , illiusque actis insertam (a sobis Latine et.Grzce, sub titulo Codicis Canonuin
Ecclesie Aírican» anno 1615 editam , cujus novam (;
auonc editionem damus) quam Dionysius Exiguus in saa Collectione posuit, et synodus Trullana con&r- saavit. Postea vero, Collectionem canonum ei de- cretorum poaliieum a Dionysio Exiguo concinnatam, ab ipsa Africana Ecclesia receptam fuisse indicat Breviarium , seu Concordia canonum Crescoaii Afri- eani episcopi, quis circiter annum 698 scripta, et tnta ex Dionysiana Collectione expressa est. Sed de bis pluribus in przfationo ad Codicem Canonum Ec- clesie Africaum.
Gallieana etiam Ecclesia veteri jure canonico usa €st, quateor videlicet priorum conciliorum cecume- Bicorum, et cxteris ab iis eon(irmoatis, et ab Ecclesia weiversia reeeptis ; non tamen ex Dionysiana inter-
in quo bene vixit, spreverit , dicens , quia mon sit poriio in illa celestis regni gloria, qui fuerit conjugio copulatus, anatkema sil. Sed et synodi quxdam Gal- licame , ut Valentina, Rhegensis, Arelatensis 1, Agalhensis, et Epaonensis , citant eanones Nicsenos, Ancyranos , οἱ Laodicenses , ex veteri translatione apud Gallos tunc recepta , qux apud Isidorum Mer- calorem reperitur, qua semper liberius usi sunt quam Dionysiana, usque ad Caroli Magni tempora, cui ejus. exemplar oblatam est ab Hadriano papa] , et deinceps Dionysiana illa in corpus canonum inlgr- pretatione, Africanisque canonibus, et decretis prio- rum pontificum Romanorum “ἃ Dionysio Exiguo col- lectis perpetuo usi sunt : quod in couciliis Gallieanis 80 Ludovico Pio imperatore, cseterisque subeequen- tibus observare licet.
ldque aperte indicat Hincmarus Rbemensis ac- chiepiscopus , qui eub Carolo Calvo imp. vixit, in opusculo adversus Hincmarum Laudunensem (Cap. 43), his verbis : Qui sunt illi quos et apostolica sedes, el omnes episcopi per universum orbem, et omnia Ecclesia catholica canones appellant? quique a Nicasno concilio, quod primum in nostris codicibus ques ab apostolica sede majores nostri acceperunt sequendos , per ordinem usque ad Africanum concilium, pro ca- Bonibus recipiendis, eenerandis et observandis reti- next. Et paulo post de decretis pontiicum loquens : Pande nobis, quesumus, quid censeas. de eorum de- cretis qui post Nicenum concilium, et elia catholica
pretatione, sed ex aliers vetustiore, illa scilicet 4.25 py concilia, observanda decretalia constiuta de eisdem
babetur in collectione quas [sidori Mercatoris nomen praefert, in editione Conciliorum Coloniensi.
Codicis autem Canonum Ecclesi» Gallicanse me- smiait synodus Parisiensis, ig eausa Pretexiati Ro- thomagens:s episcopi, apud Gregorium Turonensem (Lib. v , c. 18) , qui Librum Canonum vocat , in quo novum canonem, quasi apostolicum ἃ Chilperico rege annexum ait,qui in veteri Codice Canonum Eccies:$ univers? non erat : Ipse vero (Chilpeeicus) discessit, trausmitleus Librum Canonu:n, is quo erat qualernio noms annezus, habens canones quasi cpo- siolicos, continentes hec : « Episcopus in homicidio, adulterio et perjurio deprehensus, a sacerdo'io divella- utr (Can. Apost. 25). » Uude liquet canoncs qui di-
sacris canonibus promulgula sanzerunt, sicut Siricins, ]nuocentius , Zosimus, Boni[acius, Calestinus, Leo, Hilarus, Symmachus, Gelasius, Hormisda, Gregorius, et quique alii (knastasius scilicet et Simplicius , qui in Dionysiana oolieclione recensentur) , quorum de- erela Ecclesia oetholica , εἰ l'atres , ac predecessores nosiri servanda tenuerunt, ei veneroti eunt. Ex quibus apparet, ut ait Baronius , hactenus nom usu. receptas epistolas. illas. quee ante Silvesirum (legendum Siri- cium) diversorum pontificum. Iomanorum feruntur ab Jsidero collecte. Aique de iis intelligendum est, quod olim ab episcopis Gallis Nicolao ] papae scri- ptum ipse testatur, decrelalia priscorum pontificum in foto corpore Codicis Canonum non inseniri descripta.
55 etus DIONTSIES EXICUUB. 36 lie enia: Coditio Const voce intelligi pares Dios A-Valentiaem (990), ea. 8 ispilesse 1 6 Toletan m
nysiauam colivelienem., ex eanonilus et decretis - peutificem compositam , quotum in Eccleija Galli- cana usu ecclesiastico erat generaliter Neoepta. Hiacusrus enim deereta pontilioum a Síeicio ed Gregorium juniorem , oedioe Romane comprehensa, passim eitat, ae nominatim Innocentii epistolam ad
Viewicium Rothomagensem oplecopum, ex sacris ca- -
moenibus promulgatam ait. Synodalia vero decreta quie Sy vestro tribuuntur, improbat his «erbis : Quo- Miam quidam quasi in. auctoritatem proferam: Sglves- (yam. papam decrepisse (alin ques Ecclesia. catholica inter synodalia decreta men. computat, qua majeres uostri inde nobls tenenda suis posteris reliquerunt, bic necessarium ponere. duzimne, Scriptum namque est in
xn, de iisdem ebservari stá$tuunt. qu* in. conci'.is Agethemi, Aurelianensi, Bhogensi, et Valentino Gal- licis comalituia essent, quorum etiam verba euliji- tiunt, oique ex iis de controversiis occlesiastieis pro- aeniiant. Tante fuit tunc temporis Eccleske Gallicanas suetoritas apud Hispanos, ut qued ab illa seneitun erat, imitandum statuenduinque ducerent. Agobardus
"Lugdunensis episeopus, qui sub Ludovico Pie vixit,
Gallicanerum etiam -esnomun. meminit bis verbi; (Lib. de Dispensat. eccles.) : Svmt qui Galficanos ca- nones, aut aliarum regionum, putent non reciptendes, eo quod legati Romani, sou imyeratorie, in corum cow- stitutionibus non interfuerint, otc. Εἰ epistola ad im- peratorem : Jimc accedit quod pia consideratione
quodam. sermone , eine. excerptoris nomine ὧδ gestit B dignum eldetur, de cononibus scilicet Gallicanis, qui
Sylpestri excerpto, quem Ioidorus liispalensis collegit, emm epistolis filomawa aedis pontificem. ὁ. Clemente ueque ad B. Gregorium, ouindem Sylvesirum decrevisse, "ut. nulius (dicus crimen clerico eudéat in[erre, etc. Quee dicta quem adverso, sibi, δὶ quam diserta « sen- «tis canonibus, ci saeris legibus sint , nemo es qui debet, qui et hec dicia cum ratione attenilerit , el eacras requies ac legee diBgentius legerit. Perperam Hinemerus banc collectouem epistolarum pentificum lvstanorum ἃ Clewente. ad B. Gregorian , lsidoro lspatensi episceyo tribuit, qw» omnino tribuenda est Isidoro Mercatorá , quam ab Bispania in GaBias allatem, Biculphos Moguntines episcopus primum evelgavit, ut ipse Hincmarus testatur epistole adver-
quasi superffui aui inut ies a quibusdam respuuntur, eo uod neoterici Romani ros not commendaverint, eum
"antiqui religiose eos venerati sunt; Neque. hoc idcirco
dicitur, wt passim omnium. episcopalium. conventuum sancliomes arquati auetoritate recipiendee credantur, ut Nicami, Chmicedonensis, et caierorum generalium ex totius sumi £onsensu eongregatorum et receptorum ; sed quia congrue veneratione, pro causis necessariis, quarum. definitiones in illis generetibue non invenium- tur, Bdes sit. eis :adhibendn religione debita, Quibus
- verbis discrimen otriusque collectionis qua usa est
Ecclesia Calicans, aperte ostemditor. lliud etiam indicat cencilimn Vasenóe n, anno 529 habitam, ca- mone primo : Et quamvis owhia qua a sanctis sacerdo-
: sus Hinomarem Laudunensem episcepur, ubl de sen- C libus vel elericis. observari debeant, et antiqui et mo-
tentiis ex Grecis et Latinis canonibus atque syaodis, deeretisque poatificum ab Hadriano collectis, et En- £elramno episcepo datis lequens : De illis, inqeit, sententiis. plena. est terra ἰδία, sient et de libro collec- larum. epistelarum ab — 1sidoro, quom de Hispania aliatum Biculphus Moguntinus episcopus in imjusmodi, sicul. in capitulis regi.s curiesas, obtiuuit , εἰ ietas re- 4ienes de ilio repleri fecit. Vixit autem Riculphus tempore Caroli Magni , et concilio BMoguntine auno f$ eelebralo przofoit.
univentalem, quamdsa.suarun eynoderum colleedo- nom, Gallicaneram osnenum noniine veceptom, quo- . vum menit Dormisda papa apud Grotiantm his
welli canones coniinere probentar, etc. Hoc enim canone, ut et passim in conciliis Gallis, antiquorum tanenum memine, Codicem Canentm Eceleske uni- verme sigpwifieari dubium mon est. Addam, Gallos ante Dionysianam collectionem a Carolo Magno re- toptam, Africattis canonibus uti solitos fuisse, ut. in- dicat concilium Matiscenense n, anno 588 celebratam, canone 6 : Jam enim de tali causa, et in conciliis A[ri- £anis definilum est. Quam definitionem nostro quoque dignam duximus sociare decreto, et ellecare, ut sacra- menta alturis nonnisi a jejunis celebrentur. Nonnullas etiam epistolas pontificum Rom. suo codici inse-
'ruisse testatur concilium Agathence, can. 9 : Siricii
episcopi auctoritas, quee est his canonibes inserta, sor-
.vegbis ; Secundum titulos antiquorem Patrum, sancto [) vetur. Quod desumptum est ex Sirleii epistola ad
Spirilu snggerente conecriptos, εἰ secundum semeontins 918 episcuporium (boc est Nicemnos caRones), quas etam Gallicani canones condimere videntur, clerici in adulterio deprtfhensi, ant ipsi confessi, aut ab aliis cousicti, ad honorem redire non possunt (Can, Bi quis diaconus, 50, distinet.). Áujue horum Gallicanorom cauonum ILapanos studiosos fuisse, illorumque au- cloritatem sequendam spe sibi proposuisse indicat concilium Tarraconense tempore ejusdem lHlormisd:e anun 517 celebratum, can. 11, Ut uuilus monachorum forensis negotii auscoptor vel exseculor existat, nisi ád quod monasterii exposuit stlitas, abbale sibi nihilomi- sua nAperante, canonum. ante omnia. Gallicanorum, de eis constiluone sereata. E1lMondonso (531), can. 5;
imerinn Tarraconeusem, quem: postea. Dionysius
Exiguus sux decretorum pontilicum oollectioni in- seruit. ;
Sunt el alke qusdam Gallieame colleetiones, capi- tuda videlicet ecclesiastica Caroli Mogui, Ludovici Pii, el Lotharii impp. &b Anaeguüso et Benedicto Le- vita collecta, atque omiiia pene ex Codice Canon m Ecclesi Romau:s, et Isidori Mercatoris collectiene desumpta, qux: in concilio Meldessi observari pla- cuit can. 78 : Ut capitula ecclesiastica a D. Carole Magnoimp., necnon & D. Ludovico Rio Aug. promulgata obnireobservari precipiantur, sicutetlegalin observanda esse. noscuntur. la quibus capitulis passim cit ΠΡ canones Οἱ decreta pontiücum quz in coJice Ioma-
81
IN CODICEM CANONUM ΠῚ ECCLES. JUSTELLI PRJEFATIO.
sun Pechsin comprebenduntur. Unde apparet. Hlugn A papas sententia ex illies epietele ad Rasteum Marie
esdicem, quem ab Hadriano 1 Karolo Magno datum fuisse diximus, cirta bxc tempora ab Eeclesia. Gal- Become prünem receptum et approbatum foisse. Ex- stent et capitela Kareli Calvi et sucoeseorum aliquot Frencim regum ia diversis synodis edita, a Jacobo Sirmondo in unum eoliocta, notisque dootipsinia il- lestrata anno 1625. Seculus est lvo Carnoteneis epi- eeupus, eujus collectio cirea annum 1108, sub Decreti nemine, jomprilen in lucem prodiit.
Rostst ut de llispanica et Auglicana Keelesia ali- quài dicomos, Ac de llispauis quidem dubitari non pesest illos príseorun Canonum Codice Eeclesis uui- verus comprehenaorum, jure ab inilio. uso& fuiste, qnorum adeo niudiosi et amastes [uere, uL cun sy-
nensem episcopum desumpta, qua quidem Innocentii et Leonis epistolis in Codice Canonum Ecclesie Re- mente reperiuntar. . Hoc ipso szculo, Martinus Dracharensis episcopus Latinam Grxcorum esnonum interpretationem edi- dit, qu» collectionis Orientalium canonum nomine, ad Nitigesiem vel universum concilium Lucencis Ec- eclesie directa, inter concilia Hispani» exstat. Undo autem singula capitula sumantur, non ascripsit. Sed si ea conferamus cum Gr:ecis canonibus Codice Ec- clesie aniverse comprehensis, ex eo omnino desum- pta esse inveniemus, paueis exceptis qu ex Toleta- nis concilifs ad ntilitatem Ecclesiarum Hispanix, $i«e 2b eo, sive ab alio addita sont. Nee. Hispani Latina
nodi& subeeriberest, hac formula uterentur, salsa D-Diomwii Exigui hterpretatione usi sunt, sed ilía vc-
sucterüale priscorum canonum, u$ in subscriptionibgs concilü Toletani uu: observaee lioet. ΕΔ Bracharense concidiem onno D6S oslebsatum, aominetim Codicis Canonum meminit his verbis: Lucretius episcopus disit : Necessarium arbitror, si vesire fraternitati vi- delur, ui institata sanctorum Potrum, vocensitis απ» quis canonibus, innotescant : qua» etsi ΒΟΝ omnia, corte sel pema quedam qua «d inswuctonem. clericulis diesiplina pertinent, relegautur. Omnes episcopi dize- runt: Placot quod dictum est, δὶ congrua veo. est, αἱ constitnta, audiant sanctorum. canonum: regulam, et obeersent. Reicctó sunt. ex: Qoéice Canonum, coram oencilio, am qneralium nynodorem canones quam le-
teri quem Ishiorng.exhibet, ad cojus methodum con- cilia Hispauix, ut Toletanum xn, citat Grzxcos cano- - ses. Bx hac autem colfectione apparet, canones qi dieentur Apostolorum, ἃ Martino Bracharensi esso przteritos, ut pote fllius setate ab Ecclesia Hispanica tondum receptos. Sed οἱ Tsidorus Hispalensis e[i- scopus, qui concilie Tolelano ΤΥ subscripsit, de his canonibus hxc tradit : Canones qui dicuntur Áposto- forum, sew. quia eosdem nec. sedes. apostolica recipit, "mec sancti Patres. illis assensum. probuerunt, pro eo quod ab hereticis, sub nomine apostolorum composi.i dignoscuntur, quamvis in eis utilia inveniantur, tamen ab auctoritate canonica atque apostolica eoruns gesta constat esse remota, atque inter apocrypha deputata.
calium. Et postes, can. 40 : Placuli «t precepta. a&- C Secutus est Isidorus aller, etiam Hispanus, qui jn
liquorim canommn que modo in concilio recitata eunt, smíius endeat praterire. Codicis euam Canopnusa me- mipit concilium Teletauum rv, anno 635 celebratum, ἢ. 9, 264 & ; Diaconus Codicem Canopnsm in medio pro(erens, capitula de conciliis agendis pronuntiat. Habuinie etia Bispanos, ut δὶ Africanos et Gallos, quamágm suaruptynedosum sperialem eollegiiouem- ex Hispanie conciliis compositam, innuere videtur imnocentius lil papa in epistole ad Petrum Compos stellanem illius verba referens (Tom. llI Concil.) : Emeritense, inquit, concilium authenticum esse, multis rationibus astruebas, tur qaia €um aliis canciliis con- tinetur in libro qui. Corpus Canonum appellatur, quem Alezander papa per interlocutionem. auiheatichm | ap-
pluribus vulgatis et mss. codicibus, Mercator appel- latur. Is. veterem codicem auxit, accessione ipsorum canonum apostolicorum , Sardicensium etiam et Africanormn, ac dirersormn eonciliorum GOatilte et Hispanke: sed e£ epistolarum decretalium Romano- fum ponfilicum, 6 Clemente wsque ad Cregorium Magnum, vt'ipse testatur fn^ epistola. αὐτὸ collectioni przlüxa, quam ms. penes nos habemus, qu: etiam in Corpus Grati relata est (Can. Plac.it, 16 dist.). In principio hujus. voluminis, inquit, qualiter concilium apud nos celebratur posuimus, ut qui nostrum ordincm sequi. voluerint, eciogt qualiter Boc agere debeant. De- nique propter eorum auctoritatem, ceteris conciliis prov posuimus canones qui dicuntur Apostolorum , licet a
probavit. Cui collectioni Hispauiczx nonnulla Ecclo- Ὦ quibusdam apocryphi dicantur, quoniam. plures. eos
si» Gs!lican: constituta, et quasdam pontificum Ro- manorum epistolas decretales inserias fuisse facile e4 colligere ex iis qux» supra de Gallicapis canoni- bus diximus, et ex concilii Toletani ni (585), can. 1, et Barcinonensis (599), can. 5. lle vero sunt epistole qui postea in Codice Canonum Ecclesi» Romance insertze sant. Quod enim dicitur can. 16 coacilii To- letani 1v, Synodica praesulum | Romanorum decreta Apocalypsim Joannis inter divinos libros recipieudam constitit , id procul dubio intelligi par est de epi- Bela lunocentii 1 pape ad Exuperium Tolosauum, in qua de libris In canone recipiendis agitur, inter 4uos Innocentius Apocalypsim Joannis nominatim recenset. Et ln concilio Toletano τι laudatur Lconis I
recipiunt, et sancti Paires eorum. sententias synodali auctoritate roboraverunt, et üder canonicos posueruul constituiones. Deinde quarumdam epistolarum decre:a virerum apostolicorum üuterseruimus, id est Clemondis, Anacleti, Evaristi, et ceterorum. apostolicorum quus potuimus hactenus. reperire epistolas, usque. ad Sy- testrum papam. l'osimodum vero. Nicenam synodum constituimus, propler auctoritatem ejusdem magii con« cilii. Deinceps diversorum conciliorum Grecerum ac Latinerum, sice que ante, seu que postmodum (acia sunt, snb ordine monerorum ac. temporam. capimlis auis distincte sub hujus voluminis aspectu locavimus : subjicientes etiam reliqua decreta praesulum Romanc- rum usque ad sanctum Gregorium. Ipse autcm lsidorus
55 Dl.fe. DIONTSIES EXICOUS. $0 Bie enia Codiéis Censntts voce intelligi pares Dio. A Valonüaem (990), ean. 9; Tispslense vet Tolelam m
nysiuuam colivelienem., ex eaxaouibus δὲ deeretis poutifioma compositam , quo tem in Ecclesia. Galli- cana usu eoeclesiastico erat generaliter recepta. Hiecimarus enim deereta postilicum ἃ Séricio ed Gregorium juniorem , oedios Komane comprehensa, passim eitat , ae nominatim Innocentii epistolam ad Vietricium Rothomagensem epiecopum, ez secris ca- senibus promulgatem ait. Synedalia vero decreta quie Sq vestro tribauntwr, improbat his verbis : Qwo- niam quidam quasi in. auctoritatem proferum. Sglves- tram. papam decrevisse talia que Ecclesia. catholica (nter synodalia. docreit mon. computat, que majores uostri inde nobls tenenda suis posteris veliquerunt, bic necessarium ponere. duzimns, Scriptum samque est in
xu, de iidem ebserveri stétuunt que (in conci'.i3 Agethensi, Aurelisnansi, Rhogensi, et Valentino Gal- licis comstitota essent, quorum eliam verba euliji- tiunt, ntque ex ils de eentroversiis ocelesiastieis pro- beniiant. Tante fuit tunc temporis Eccleske Galticanas suetoritas apud Hispanos, ut qued ab illa sancitum erat, imitandum statuendumque ducerent. Agobardus Lugdunensis episeepus, qui sub Ludovico Pie vixit, Gallicaperum etiam :-esnomun. meminit his. verbi;
' (Lib. de Dispensat. eccles.) : Sum qui Galficanos ea-
noRes, aut aliarum regionum, putent won recipiendos, eo qued. legati Romani, seu imperatoris, in corum cou- stitutionibus nen interfuerint, etc. Et epistola ad im- peratorera : Zime accedit quod pia consideratione
quodam. sermone , eine. eacerptoris nomine , de qostit B dignum videtur, de cononibus scilicet Gallicanis, qui
Sylvestri excorpto, quem Teidorus léspalensis collegit, eun epistolis fiomanea aedis pontificum. a Clemente ueque ad B. Gregorium, eumdem Sylvesirum decresisse, ut melius iaicus crimen cleríce audéat inferre, etc. Que dicta quem adverso. sibi, vt quam. diseria « aan- €tis canonibus , ei saeris legibus sint , nemo est qui debHet, qui et hatc dicia cum ratione attenderit , ei eacras requias ac legee diBigensius legerit. Perperam Hinemuerus banc collectionem epistolarum peutificum lvsmanoram ἃ Clenente ad B. Gregoriun , lsidoro lispalensi episcopo tribut , 485 omnino tribeenda est inidoro Mercator , quam ab Hispanis in Gallias . aliatem, Biculphos Mogustines episcopus primum . avulgavit, ut ipse Hincmarus testatur epistole edver-
quasi auperffai aut inut les a quibusdam respuuntur, eo quod neoterici Romani eos non commendaverint, eum
antiqui religiose eoe venerati sunt. Neque. hoc idcirco
dicitur, wt passim omnium. episcopalium concentuum sanctiomes arquali auetoritate recipiendee credantur, «t Niceni, Clalcedonensis, et. caerorum generalium ex totius wumdi €Contensw congregatorum et receptorum ; sed quia congrua venetatione, pro causis necessariis, quarum. definitiones in illis generatibus non invenitm- tur, βόες sig. eis :adhibenda religione debita. Quibus verbis discrimen etriusque collectionis qua usa est Keclesia Calticans, aperte ostenditur. lllud etiam indieat concilimn Vasease n, anno 529 habitam, ca- none primo: Et quamvis omnia qua a sanctis sacerdo-
sus Hinomargm Lauduneneem episcepum, ubi de sen- C tibus sel elericis observari debeant, et antiqui. et. mo-
tentiis ex Grzcis εἰ Latinis canonibus atque synodis, deeretisque poatificum ab fladriano collectis, et En- Celramno episcepo datis lequens : De illis, inqeit , eentenidis. plena. ost lerra iata. , sient et de libro colíec- farum. epistelarum ab — Isidoro, quom de Hispania aliatum Biculphus Moguntinus episcepue in kujusmodi, sicul. in capitulis regi.s curiesas, obtinuit , οἱ itas re- gienes de ilo repleri fecit, Vixit autem Rieulphus tempore Caroli Magni, et concilio Moguutine auno 8ι Ὁ celebrato profuit.
universalem, quamdam ssarum eynodorum collecdo- nes, Gallitanorum cenenum nonmíne receptam, quo- , pem meuiult Dormisda papa apud Grotiantm his
elli canones continere probentar, etc. Hoc enim canone, ut et passim in conciliis Galfiz,, autiquormn esanenum newine, Codicem Canoentim Ecclesie. uni- vere .ságwilleari dubium non est. Addam, Gallos ante Dionysianam collectionem a Carolo Magno re- eoptam, Africasis canonibus uti solitos faisse, ut. in- dicat concilium Matiscenewse n, anno 588 celebrstam, canone O : Jam enim de tali causa, et in conciliis A[ri- £anis defimitum est. Quam definitionem nostro quoqve dignam duximus sociare decreto, et allecare, ut sacra- menia. alhuris nonnisi & jejunis celebrentur. Nonnullas etiam epistolas pontilcum Rom. suo codici inse-
'ruisse testatur concilium Agsthense, can. 9 : Siricii
episcopi auctoritas, quee est his canonibus inserta, ser-
.-vegbis ; Seonndum tilulos antiquorum Patrun, sancte [) veter. Quod desmnptum est ex Siricii epistola ad
Spira suggerente conecriptos, et secundum sententins $18 spiscoporium. (hoc est Niesnos C3ROues), quas etiam Galicaui canones coniiuore videntur, clerici in adulterio dcprthonsi, aat ipei confessi, eu; ab aliis consicti, ad houerem redire non possunt (Can. Bi quis diaconus, 50, distinct.). ÁAuyue herum Galliconorum cauonum iLapanos studiosos fuisee, illoremque au- cloritatem sequendam spe sibi proposuisee indicat coucilium Tarraconenae tempore ejusdem lHlormisd:e anno 517 celebratum, can. 11, Ut nullus monachorum (orenais negotii susceptor vel exseculor existat, nisi éd quod monasterii exposuit utilitas, abbale sibi nihilomi- nus iwperanie, canonum anale omaia Gallicanorum, de eis consliuüone seruata. EX lordenso (531), can. 5;
Wmerinu Tarraconeusem, quem. pottea. Dionysius Exiguus sux deoretorum poentilicum oollectioni in- seruit. : .
Sunt εἰ albe quadam Gallieame colieetiones, capi- tuia videlicet ecclesiastica Caroli Megni, Ludovici Pii, e Louarii impp. ab Anaegiso et Benedicto Le- vita collecta, aique omuia pene ex Codice Canon m Ecclesi Roman, et lsidori Mercatoris collectiene de»uuipia, qux in concilio Meldeusi observari pla- cuit can. 78: Ut capitula ecclesiastica a D. Carole Magno imp. ,nec non & D. Ludovico Pio Aug. promuiguta obniceobservari prescipiantur, sicutetlegalie observanda esse noscuntur. la quibus capitulis passim cit ΠΤ canones ei decreta pontücum qux» in coJice Roma-
$1
IN CODICEM CANONUM ONT. ECOUES. JUSTELLI PRAEFATIO.
και Pechsin oomprebendunter. Unde apparet illum À pape senteutia ex Uies epistole ad Rasteum Narbo. esdicem, quem ab liadriano 1 Karolo Magno datum — nonsem episcopum desumpta, quo.quidem Innocentii
fuigse-diximus, cirte bxo tempora ab. Eeclesia .Gal- heoma primum reeeptum et approbatum fnisse. Ex- stent οἱ capitela Kareli Calvi et sucoessornm aliquot Froacis rogum ia. diversis synodis edita, a Jacobo Sármondo iu unum collecta, notisque doctissimis il- Justrata anno 1625. Seculus est ]vo Carnoteneis epi- seopue, eujus collectio cirea annum 1102, sub Decreti nemine, japprilem in lucem prodit.
Reostst ut de Hispanica e& Auglicana Keelesia δὲ - «quà! dicamos. Ac de llispauis quidem dobilari non potest illos priscorum Canonum Codice Leclesis uui- vergo oomprehessorum, jure ab inilio usos fuiste, qnorum adeo siudiosi et.amanles luere, ut cum Εγ-
«94 Leonis epistole in Codice Canonum Ecclesie Ro- mene reperiuntur.
Hoc ipso s:eculo, Martinus Bracharensis episcopus Latinam Grxcorum canonum interpretationem edi- dit, que collectionis Orientalium eanonum nomine, «d Nitigesiam vel aniversum concilium Lucencis Ec- eclesie directa, inter. concilia Hispanke exstat. Undo autem singula capitula sumantur, non ascripsit. Sed sí ea conferamus cum Gr:ecis canonibus Codice Ec- clesis* universe comprehensis, ex eo omnino desum- pta esse inveniemus, paueis exceptis qus» ex Toleta- nis concilifs ad utilitatem Ecclesiarum Hispani, sivc '8b eo, sive ab alio addita sont. Nee. Hispani Latina
nodis smbecriberest, hat formula uterentur, salsa B: piorw.ii Exigoi mterpretatione usi sunt, sed ilfa vc-
aucteritale priscorum canonam, u$ in subscriptionibus concilü Toletani s: observase licet. ΕΔ Bracharease conciliem »nno ὅδ oolebsatum, mominstim Codicis Canonum meminit his verbis: Lucretius episcopus dizit : Necessarium arbitror, οἱ vesire fraternitati vi- deir, αἱ instituta sanctorum Patrum, veosmsiis auli- quis canonibus, innotegcant : qua etsi Qn omnia, certe d pawen quadam qna ed insiucHonem. clericulis disciplina pertinent, relegautur. Omnes episcopi dize- runt : Píucot quod dictum est, bl -conqyna veo 006, αἱ contitata, eudiant sanctorum. canonum vegalam, et eberreant. Relectó sunt. ex: Codice Canogum, coram concilio, lam generalium eynodeorum canones quam fo-
calium. Et posteo, esn. 40 : Placuli «t precepta an- C
diquoram eenonmu qua modo in concilio recitata eunt, πέδας andeat praterire. Codicis eliam Canonum me- minil concilium Toletanum rv, anno GBS celebratum, Cal. 9, 2e 4 : Diaconus Codicem Canonum in medio pro(erens, capitula de conciliis agendis pronuntiat. Habeat etiam Mispapos, ut et Africanos et Gallos, quamdgm tusrussynedotum wperialem eollesilonem- ex Hispanke conciliis compositam, innuere videtur Innocentius {Π] papa in epistela ad Petrum Compo-
stellanem illius verba referens (Tom. lI Concil.) :-
Emeriense, iuquit, concilium authenticum esse, multis rationibus astruebas, tur qaiu cum aliis cancilis. con- tinetur in libro qui Corpus Canonum appellatur, quem Alezander papa per interlocutionem. authenticum. | ap-
teri quem Iskiornp.exhibet, ad cujus methodum con- cilia Hispauiz, ut Toletanum xj, citat Grzecos cano- - mes. Ex hac autem colfectione apparet, canones qi dieemtur Apoctolorum, a Martino Bracharensi essc proeteritos, ut pote illins xtate ab Ecclesia Hispanica nondum receptos. Sed et. Jsidorus Hispalensis eji- scopus, qui concilio Toletano rv subscripsit, de his canonibus hxc tradit : Canones qui dicuntur Aposto- forum, sew. quia eosdem nec. sedes apostolica recipit, 'mec sancti. Patres. illis assensum. praebuerunt, pro eo quod ab hereticis, sub nomine apostolorum composi.i dignoscuntur, quamvis in eis utilia inveniantur, tapten ab auctoritate canonica atque. apostolica eorum gesta constat esse remota, atque inter apocrypha deputata. Secutus est Isidorus alter, etiam Hispanus, qui jn pluribus vulgatis et mss. codicibus, Mercator appel- Jatur. Is. veterem codicem auxit, accessione ipsorum "eanonum apostolicorum , Sardicensium etiam et Africanorun, ac diversorum vonetitoren ΘΟΉΝΕ et Hispani: sed εἰ epistolarum decretalium Romano- vum pontificum, ἃ Clemente usque ad Gregorium Magnum, nt'lpse Vestatur fn^ epistola. su:xe collectioni przüxa, quam ms. penes nos habemus, qu: etiam in Corpes Gratiani relata est (Can. Placuit, 16 dist.). In principio hujus. voluminis, inquit, qualiter concilium apud nos celebratur posuimus, ut qui nostrum ordincm sequi. voluerint, scingt qualiter Boc agere debeant. De- nique propter eorum auctoritatem, ceteris conciliis pre» posuimus canones qui dicuntur Apostolorum , licet a
probavit. Cui collectioni Hispanic: nonnulla Ecclo- D. euibusdam | apocryphi dicantur, quoniam. plures eos
six Gollican:e constituta, et quasdam pontiflcuu Ro- manorum epistolas decretales insertas fuisse facile €i colligere ex iis qu: supra de Gallicanis canoni- bus diximus, et ex concilii Toletani 111 (585), can. 5, et Barcinonensis (599), can. 5. like vero sunt epistolae qus postea in Codice Canonum Ecclesi Romane insert» sant. Quod enim dicitur can. 16. coucilii To- letani iv, Synodica praesulum | Romanorum decreta Apocalypsim Joannis üuer divinos libros recipiendam consitiunl, id procul dubio intelligi par est de cpi- stela lunocentii I pape ad Exuperinm Toloeauumn, in qua de libris In canone recipiendis agitur, inter quos Ínnoeentius Apocalypsim Joannis nominatim recenset. Et ln conetlio Toletano τι laudatur Lconis I
recipiunt, εἰ sancti Patres eorum. sententias synedali eucloritate roboraverunt, et uter canonicas posseruut conslituliones. Deinde quarumdam epistolarum. decro:a virerum apostolicoruns interseruimus, id est Clemenlis, Anacleti, Evaristi, et ceterorum apostolicorum quas potuimus haclemus. reperire epistolas, usque ad Sy- tesirum papam. l'osimodum vero. Nicenam eynodum constituimus, propler anctoritatem ejusdem magui con- cilii. Deinceps diversorum conciliorum Grecerum ac Latinorum, sice que ante, seu que postmodum (acia sunt, sub. ordine munerorum ac. temporam. cayiiilis suis distincte sub hujus voluminis. aspectu locavinus : subjicientes etiam reliqua decreta praesulum. Remanc- sum usque ad sanctum Gregorium. lpsc autein Isidorus
89 DIONTSIUS EXIGUUS. 40
Merestor. concilii Toletani κι (675). meminit, illiusque. A et ex eodem libro decem ospite, que per (ora ποία». collectio a canonibus apostolorum protenditur usque . veram, quia nobis mazime necessaria sciobam, illie co-
ad conciliup Toletanum xm. Huic etiam inserti sunt canones ab Hadriano I pontifice collecti, et Ingel- ramno Mediomatrice urbis episcopo traditi. Unde li- quet hanc collectionem non esse Isidori llispalegsis episcopi, ut multi nomine decepti perperam sunt opi-
ptores, mortuus est anno 655. Ex superioribus vero coustat [sidorum Mercatorem vixisse circa Caroli Magni et Hadriani I pontificis tempora, quorum ztafe illius collectio in Gallia primum innotescere coppit, quie aucta multorum canonum accessione in Domen illud.transiit, ul etiam Linea seu Conpus CaNoNUM diceretur ; sic enim habet illius inscriptio in meo codice ms.: Jacipit liber qui appellatur Conscs ca- NONUM.
De Codice Canonum Ecclesie. Britannicze seu An- glicanze testimonia quedam exstant apud rerum Bri- tannicarum scriptores, Legimus enim Theodorum archiepiscopum Cantuariensem — librum scripsisse, qui PATRUM CaNoxES vocabatur, in concilio Ilerefor- diens (675) probatum, ut illius acta testantur apud Dedam, Anzno tertio, inquit, Ecgfridi regis, Theodorus cogit concilium episcoporum, una cum eis qui canonica
Patrum statuta. deligerent et nossent. Et paulo post
ipsius Theodori verba referens, qui huic concilio prze- fuit : Rogo, dilectissimi fratres, ut quaque decreta ac definita sunt a sanctis Patribus, incorrupta ab omnibus nobis serventur. Omnes consacerdotes nostri dixerunt ;
| Optime omnibus placet, q eque definierunt sanctorum
canonés Patrum, nos quoque omnes alacri animo liben- tissime servare. Quibus stutim protuli librum Canonum,
vam ostendi. Que quulem capitula ipse Beda subjicit. Sed ct vejustiores et recentiores syaodorum Eccleske Britanniex eanones exelant in editione Conciliorum Anglix ἢ. Spelmonni viri clarissimi, ex. quibus pla- num cst Grecis eanonibus, Africanis, et Gallicanis
nati, sed illius lsidori cognomento Mercatoris. lsi-, Angles usos fuisse. dorus enim Hispalensis, ut testautur lHispanici scri- .
Sunt et ali Latine collectiones canonum, Dur- chardi scilicet Wermatensis epiecopi, et lvonis Carnotensis, que sub titulo Decreterum editze sunt. Denique Gratianus Bonoogiensis menacbus, omnium Collectorum canonum novissimus, sub Ínnocenuo 1I
. pepa decretum composnit ox Grx»cis ei Africanis,
aliisque canonibus, et decretis pentiücam Rom. ve- terumdque Psteum sententiis collectum (quod absolute jus canonieum sive pontificium nenacuopatur), ab Ec- clesia Romana probatum et conürimtum, cujos jure omnes comiroversie ecclesiastice bodie judi- . cautur.
Atque hoc dicia sint de veteri Codiee Canonum Ecclesie universe, ejusque conürmatione εἰ aucto- .riate, jurisque canonici origine et progressu, tam in Oriente quam in Occidente, Graccisque ac Latinis velustig et recentioribus canonum colleetoribus et
.interpretationibus. Quid autem in hujus operis edi-
tione pracetiteriraua, res ipsa palefaciet. Sane Jextium
. Grazscumn cenonum, ex edito codice Joan, Tilii, bena
&de exscripsimus ; οἱ quia muliis in locis mendotus erat, collatis plurimis Graecorum canonum exempla- ribus editis ei manu ezaratis, accurate emepdavimus, , variaptegque lecHiones aecripsimus, ac Latina Dionysii . Exigui interpretatione omnino fere usi summe; nolas , denique et observationes quasdam adjecimus.
CODEX CANONUM
ECCLESLÉ UNIVERSE.
CONCILII NICJENI (ECUMENICI I
CANONES XX ( an.
Chr. 325).
α. EC τις ἐν νόσῳ ὑπὸ ἰστρῶν ἐχειρουργήθη, à ὑπὸ D
βαρθάρων ἐξετμήθη, οὗτος μινέτω ἐν τῷ χλήρῳ. Ei δέ τις ὑγεικίνων ἑαυτὸν ἐξέτεμεν, τοῦτον καὶ éy τῷ x)ipo ἐξεταζόμενον κεκαῦσθαι προσήχει, παὶ ἐχ τοῦ δεῦρο μηδένα τῶν τοιούτων χρῆναι προάγεσθαι" ὥσπερ δὲ τοῦτο πρόδηλον, ὅτε περὶ τῶν ἐπιτηδευόντων τὸ πρᾶγμα καὶ τολμώντων ἑαυτοὺς ἐκτέωνειν, εἴρηται, οὕτως εἴ τινες ὑπὸ βαρθά ων ἢ δισποτῶν εὐνουχίσθησαν [εὐνονχισθέντες], εὐρίσνοιντο ἄλλως ἄξιοι, τοὺς τοιούτους εἰς χλῆρον προσ- ἑεται ὁ κανών.
β. 'Επειδὰ πολλὰ ἤτοι ὑπὸ ἀνάγχης ἢ ἄλλως ἐπειγο- μένων τῶν ἀνλρώπων ἐγένετο παρὰ τὸν χανόνα τὸν ἐχ- πλοσιαστιχὸν, ὥστε ἀνθρώπους ἀπὸ ἐθνιχοῦ βίον ἄρτι
I. Si quisin morbo a medicis excisus, velabarbaris exsectus est, is maneat in clero. Si quis autem sanus seipsum abscidit, hunc, etiam in clero constitutum, abstinere convenit, et deinceps nullum talem promos veri oporlet. Sicut autem hoc manifestum est, quoJ de iis qui de industria hoc agunt, auden(que seipsos abscindere, dictum est : ita si qui vel a barbaris, vcl ἃ dominis eunuchi facti sunt, et ii alioqui digni in- veniantur, tales in clerum admittit canon.
11. Quoniam mvlta vel necessitate, aut aliter co- gentibus hominibus, facta sunt pra:ter canonem ec- clesiasticum, ita ul bomines e gentili vita nuper ac»
Εἰ . ΟΟΡΕΧ CANONUM UNIVERSAÉ ECCLESLE. 43 προόσελθοντας τῇ πίστει, xai ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ γατηχηθέν- A cedentes ad fidem, et exiguo tempore eruditi, statim
τας, εὐθὺς ἐπὶ τὸ πνιυματικὸν λουτρὸν ἄγειν, xal ἅμα τῷ ὀαχπτισθῆναι προσάγειν εἰς ἐπισχοπὴν, ἢ εἰς πρεσθυ- τιρεῖον" χαλῶς ἔδοξεν ἔχειν τοῦ λοιποῦ μηδὲν τοιοῦτον γίνεσθαι. Kal γὰρ καὶ χρόνον δεῖ τῷ κατηχουμένῳ, καὶ μετὰ τὸ βάπτισμα δοχιμασίας πλείονος" σαφὲς γὰρ τὸ ἀποστολιχὸν γράμμα τὸ λέγον, € Mà δὲ νεόφντον, ἵνα μὴ τυφωθεὶς εἰς κρῖμα ἐμπέσῃ καὶ παγίδα τοῦ διαθόλου : » Ei δὲ προιόντος τοῦ χρόνου ψνχικχόν τε ἁμάρτημα εὑρε- θεΐη περὶ τὸ πρόσωπον, καὶ ἐλέγχοιτο ὑπὸ δύο ἢ τριῶν μαρτύρων, πεπαύσθω à τοιοῦτος τοῦ. χλύρον᾽ ὁ δὲ παρὰ ταῦτα ποιῶν, ὡς ὑπεναντία τῇ μεγάλῃ συνόδῳ θρασυνό- μᾶνος, αὐτὸς χωδυνεύσεει περὶ τὸν κλῆρον [τοῦ χλή- ρου].
Ὑ. Απηγόρευσεν καθόλου ἡ μεγάλη σύνοδος, μήτε
ad spirituale lavacrum ducantur, et simul atque bap- tizati fuerint, ad episcopatum vel presbyteriutn pro- moveantur ; recte habere visum est, ut nihil deinceps tale fiat. Nam et tempore opus est catecbumeno, et post baptismum probatione majore : apertum enim est apostolicum scriptum, dicens : Non neophytum, ne forte inflatus in. judicium incidat, et laqueum dia- boli. Si vero procedente tempore aliquod animi pcc- catum inveniatur in ea persona, et duobus vel tribus testibus convincatur, abstineat talis a clero : qui au- tem przeter hzc facit, ut qui magnx synodi adversa- rius esse audeat, ipse de clericatu periclitabitur.
Ill. Vetuit omnino-magna synodus, né liceat epi-
ἐπισχόπῳ, prt πρεσδυτέρῳ, μήτε διαχόνῳ, μήτε ὅλως B SCOpo, nec presbytero, nec diacono, nec ulli penitus
τοὶ τῶν ἐν κλήρῳ, ἐξεῖναι συνείσακχτον γυναῖχα ἔχειν" πλὴν εἰ gà ἄρα μητέρα, ἢ ἀδελφὴν, ἢ θείαν, ἡ ἃ μόνα πρόσωπα πᾶσαν ὑποψίαν διαπέφευγεν.
ὃ. Ἐπίσχοπον προσήκει μάλιστα μὲν ὑπὸ πάντων τῶν i» τῇ ἐπαρχίᾳ καθίστασθαι". εἰ δὲ δυσχερὲς εἴῃ τὸ τοιοῦ- τον, à διὰ κατεπείγουοαν ἀνάγκην, ἢ διὰ μῆχος ὁδοῦ, ἐξ ἅπαντο; τρεῖς ἐπὶ τὸ αὐτὸ συναγομένους, αυμψήφων γινομένων xul. τῶν ἀπόντων καὶ σνντιθεμένων διὰ γραμ- αἄτων, τότε τὴν χειροτονίαν ποιεῖσθαι. Τὸ δὲ χύρος τῶν ἡ ομένων δίδοσθαι καθ᾿ ἑκάστην ἐπαρχίαν τῷ μητρο-
ε΄. Περὲ τῶν ἀχοινωνήτων γενομένων, εἶτε τῶν ἐν κλέρῳ, εἴτε τῶν ἐν λα χῷ τάγματι τεταγμένων, ὑπὸ τῶν καθ’
eorum qui sunt in clero, extraneam ( subintroduc- tam] habere mulierem; nisi forte aut matrem , aut sororem, aut amitam, vel eas tantum personas qu:e omnem suspicionem effugiunt.
1V. Episcopum oportet maxime quidem ab omni- bus qui sunt in provincia episcopis constitui : si vero hoc difficile fuerit, aut propter urgentem necessita- tem, aul propter itineris longitudinem, tres omnino in idipsum convenientes, dummodo consenserint qui absunt, et per litteras approbaverint, ordinationem faciant. Confirmatio autem eorum quo in qua- que provincia geruntur, tribuatur metropolitano.
V. Deiis qui communione privantur, seu ex clero, seu ex laico ordine, ab episcopis uniuscujusque pro-
ἑχάστην ἐπαρχίαν ἐπισκόπων κρατείτω ἡ γνώμη χατὰ τὸν ( vincis servetur hec séntentia secundum canonem
“« "Ὁ
πανόνα, τὸν διαγορεύοντα, τοὺς ὑφ᾽ ἱτέρων ἀποθληθέντας, ὑφ᾽ ἑτέρων μὲ προσίεσθαι. Ἐξεταξέσθω δὲ, uà μικροψυ- xi 6 φ(ονεικία ἦ τινε τοιαύτῃ ἀηδίᾳ τοῦ ἐπισχόπον ἀποσυνάγωγοι γεγένηνται. Ἵνα οὖν τοῦτο τὴν πρέπουσαν ἐξέτασιν λαμδάνη, καλῶς ἔχειν ἔδοξεν ἑκάστον ἐνιαντοῦ χαϑ' ix&ccav ἐπαρχίαν δὶς τοῦ ἔτονς συνόδους γίνεσθαι, ἕνα χοινῇ πάντων τῶν ἐπισχόπων τῆς ἐπαρχίας ἐπὶ τὸ αὑτὸ συναγομένων, τὰ τοιαῦτα ζητήματα ἐξετάξοιντο [{ἐξετάζωνται], xal οὕτως ol ὁμολογουμένως προσχεχρου- χότες τῷ ἐπισκόπῳ 'χατὰ λόγον ἀχοινώνητοι παρὰ πᾶσιν εἶναι δόξωσι, μέχρις. ἂν τῷ xoci τῶν ἐπισχόπων δόξῃ τὸν φιλανθρωποτέραν ὑπὲρ αὐτῶν ἐχθέσθαι ψῆφον. AL δὲ σύνοδοι γινέσθωσαν᾽ μία μὲν πρὸ τῆς τεσσαρακοστῆς, ἔνα πάσης μιχροψυχίας ἀναιρουμένης, τὸ δῶρον χαθαρὲν
προσφέρηται τῷ Oro* δευτίρα δὲ, περὶ τὸν τοῦ μετοπώ- ἢ
poo χαιρόν.
ς΄. Τὰ ἀοχαΐα ἔθη κρατείτω τὰ ἐν Αἰγνπτῳ, καὶ Διδύῃ, καὶ Πενταπόλει, ὥστε τὸν ἐν ᾿Αλεξανδρεία ἐπίσχοπον πάν- των τούτων ἔχειν τὴν ἐξουσίαν ἐπειδὴ καὶ τῷ ἐν τῇ Ῥώμῃ ἐπισχύπῳ τοῦτο [τοιοῦτο] σύνηθές ἐστιν. Ὅμοίως δὲ καὶ κατὰ τὰν ᾿Αντιόχειαν καὶ ἐν ταῖς ἄλλαις ἐπαρχίαις, τὰ πρεσδεῖα σώ εσθαι ταῖς ἐχχλησίαις. Καθόλον δὲ πρόδηλ' v ἐχεῖνο, ὅτι εἴ τις χωρὶς γνώμης τοῦ μητροπολίτον γένοιτο ἐπίσκνκος, τὸν τοιοῦτον ἡ μεγάλῃ σύνοδος ὥρισε μὴ δεῖν εἶναι ἐπίσποπον. Ἐὰν μέν τοι τῇ χοινῇ πάντων ψήφῳ εὖ- λόγῳ οὔσῃ, καὶ κατὰ κανόνα ἐχχλησιαστιχὸν, δύο ἦ τρεῖς δι᾽ οἰκείαν φιλονειχίαν ἀντιλέγωσι, χρατείτω ἡ τῶν πλειό-
PaTROL. LXVIL
qui pronuntiat, ut hi qui ab aliis abjiciuntur, ab aliis non recipiantur. Inquiratur auiem ne simultate, aut contentione, aut aliqua alia molestia episcopi sint excommunicati. Ut hec ergo decentius examinetur, recte habere visum est ut singulis annis per unam- quamque provinciam bis in anno synodi fiant, ut omn- nes in ubum convenientes episcopi provineiz , ejus- modi quezstiones examinent, et sic qui manifeste of- fenderint episcopum, juste excommunicati ab omn- nibus esse videantur, donec episcoporum ccetui visum fuerit pro iis humaniorem ferre sententiam. Synodi autem flant, una quidem ante Quadragesima, ut omni simultate sublata, munus purum Deo offeratur: secunda autem circa tempus autumni.
VI. Antiqui mores obtineant, qui sunt in Egypto, Libya etPentapoli, ut Alexandrinus episcopus horum omnium babeat potestatem, quoniam illa est Romano etiam episcopo consuetudo. Similiter autem et in Antiochia, et in aliis provinciis privilegia serventur Ecclesiis. Iliad autem omnino manifestum est, quod si quis pr:tter sententiam metropolitani factus sit episcopus, hunc magna synodus statuit non oportere
esse episcopum. Si vero communi omnium suffragio
rationi consentaneo, et secundum ecclesiasticum ca- nonem, duo aut tres contentiose, seu propria perti- nacia inducti contradixerint, obtineat plurimoruin sententia.
2
43
DIONYSIUS EXIGUUS.
Δ.
ζ΄. Ἑπειδὸ συνήθεια χεχράτηχι χιὲ πυράδοσι; ἀρχαία, A ΥἹΙ. Quoniam consuetudo obtinuit, et antqu:
Gott τὸν ἐν Αδία ἐπίσχοπον τιμᾶσθαι, ἐχέτω τὴν ἀκο- λουθίαν τῆς τιμῆς, τῇ μητροπόλει [τῆς μητοοπόλεως] σωζομένον τοῦ οἰχείον ἀξιώματος.
η΄. Περὶ τῶν ὀνομαζόντων μὲν ἑοντοὺς χαδαρούς ποτε, προσερχομένων δὲ " τῇ καθολιχῇ x«i ἀποστολικῇ ἐχχλη- σίᾳ, ἔδοξε τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ συνόδῳ, ὥστε χειροθετον- μένους αὐτοὺς, μένειν οὕτως ἐν τῷ κλήρῳ. Πρὸ πάντων δὲ τοῦτο ομολογῆσαι αὐτοὺς ἐγγράφως; προσήκει, ὅτι συνθήσωυνται χαὶ ἀκολουθήσονσι τοῖς τῆς καθολιχῆς καὶ ἀποστολικῆς ἐχχλησίας δόγμασι; τοῦτ᾽ ἐστὲ, x«i διγάμοις χποινωνεῖν, xai τοῖς ἐν τῷ διωγμῷ παραπεπτωχόσιν, ἐφ᾽ ὧν xal χρόνος τέτακται, καὶ καιρὸς ὥρισται, ὥστε αὐτοὺς ἀχολουθεῖν ἐν πᾶσι τοῖς δόγμασι τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας. Ἔσθα μὲν οὖν πάντες εἴτε ἐν κώμαις, εἴτε ἐν πόλεστυ αὐτοὶ μόνοι εὑρίσχοιντο χειροτονηθέντες, οἱ εὑρισχόμενοι ἐν τῷ χλήρῳ ἔσονται ἐν τῷ αὐτῷ σχήματι [τάγματι]. Εἰ δὲ τοῦ τῆς καθολικῆς ἐχχλησίας ἐπισχόπον à πρεσθδυτέρου ὄντος προσέρχονταί τινες, πρόδηλον, ὡς ὁ μὲν ἐπίσχοπος τῆς ἐχχλησίας ἕξει τὸ ἀξίωμα τοῦ ἐπισχόπον, ὁ δὲ ὀνομαζὸ- μενος παρὰ τοῖς λεγομένοις καθαροῖς ἐπίσκοπος, τὴν τοῦ πρισδντέρον τιμὴν ἕξει, πλὴν εἰ μὰ ἄρα δοχοίη τῷ ἐπι- σνίπῳ τῆς τιμῆς τοῦ ὀνόματος αὐτὸν μετέχειν. El δὲ τοῦτο αὐτῷ μὺ ἀρέσχει, ἐπινοήσει τόπον ἡ χωριπισχόπου ἢ πρεσθυτέρον, ὑπὲρ τοῦ ἐν τῷ κλήρῳ ὅλως δοχεῖν εἶναι, ἕνα μὴ ἐν τῇ πόλει δύο ἐπίσχοποι ὦσιν.
9. Et τινες ἀνεξετάστως προσήύχθησαν πρεσθύτεροι, $ ἀναχρινόμενοι ὡμολόγησαν τὰ ἁμαρτήματα [ἡμαρτημένα] αὐτοῖς, καὶ ὁμολογησάντων αὐτὼν, παρὰ κανόνα χινού- μενοι οἱ ἄνθρωποι τοῖς τοιούτοις χεῖρα ἐπετεθήχασιν, τού- τους ὁ κανὼν οὐ προσίεται. Τὸ γὰρ ἀνεπίληπτον Dioni X χαθολικὴ ἐχχλησία.
C
ἐ. Ὅσοι προεχειρίσθησαν τῶν παραπεπτωχότων κατὰ ᾿
ἄγνοιαν, ἢ καὶ προειδότων τῶν προχειρισαμένων, τοῦτο οὐ προχρίνει [αὗτοι οὐ προχρίνονσι] κανόνε τῷ ἐκκλησια- στιχῷ᾽ γνωσθέντες γὰρ καθαιροῦνται.
ux. Περὶ τῶν παραδβάντων χωρὶς ἀνάγχης, ἢ χωρὶς ἀφαιρέσεως ὑπερχόντων, à χωρὶς κινδύνου, ἤ τινος τοιούτον, ὃ γέγονεν inl τὸς τυραννίδος Λικινίον" ἔδοξε τῇ σνγόδῳ, εἰ χαὲ ἀνάξιοι ἦσαν φιλανθρωπίας, ὅμως χρηστεύσασθαι εἰς αὐτούς. “Ὅσοε οὖν γνησίως μετάμε- λῶντα', τρία ἔτη ἐν ἀχροωμένοις ποιήτουσιν οἱ πιστοὶ, zi ἑπτὰ ἔτη ὑποπεσοῦνται᾽ δύο δὲ ἔτη χωρὶς προσφο- ρᾶς, κοινωνήσουσε τῷ λαῷ τῶν προσευχῶν. -
ἰγδάϊιϊο, ut /Elix episcopus honoretur, habeat ordi- nem honoris, metropoli propria dignitate scr. vata.
VIII. De his qui se catharos, idest puros, nomi nant, si aliquando ad catholicam et apostolicam Ec clesiam redierint, visum est sanctae et magnae synodo ut accepta manuum impositione, sic in clero ma neant. Prx: omnibus autem eos scripto profiteri opor
tet, quod consentient, et sequentur dogmata Ecclesix catholic: et apostolice, id est, et cum digamis com. municare, et his qui in persecutione lapsi sunt, qui- bus etiam tempus constitutum est, et opportunita: delinita, ut in omnibus sequantur dogmata catholic: Ecclesi. Übicunque autem, sive in vicis, sive in οἷ. vitalibus ipsi soli inventi fuerint ordinati, qui inve- Diuntur in clero in eodem ordine permaneant. Si autem . catholice Ecclesi: episcopo aut presbytero existente quidam accedunt, manifestum est, quod episcopus Ecclesix* dignitatem episcopi habeat. Qui autem apud eos, qui dicuntur catbari, nominatur episcopus, habeat honorem presbyteri, nisi forte placuerit episeopo nominis honorem iHi concedere. Si hoc autem ei minime placuerit, inveniat ei locum chorepiscopi, aut presbyteri, ut in clero omnino esse videatur, ne in civitate duo sint episcopi.
IX. Si qui sine examinatione presbyteri promoti sint, vel cum discuterentur, peccata sua confessi sint, eisque confessis, homines contra canonem moti, manus üinposuerint, tales canon non admittit : quod enim reprehensibile est, catholica Ecclesia non de- fendit.
' X. Quicunque ex lapsis ordinati sunt per ignoran- tiam, aut dissimulationem eorum qui eos ordinarunt, hoc nonprajudicát canoni Ecclesiastico ; cogniti enim deponuntur.
XI. De his qui provaricati sunt sine necessitate, aut facultatum ablatione, aut sin? periculo, aut ali- quo ejusmodi, quod factum est sub tyrannide Licinii, visum est synodo, licet raisericordia indigni sint, be- nignitate tamen in eos uti. Quicunque ergo vere po- nitent, tribus annis fideles inter audientes habeantur, et septem annis jaceant : duobus autem annis sine oblatione, populo communicent in orationibus.
(6. Οἱ δὲ προσχληϑέντες μὲν ἀπὸ τῆς χάριτος καὶ p — XII. Quicunque vocati per gratiám, primum qui-
τὴν πρώτην ὁρμὴν ἐνδειξάμενοι, xal ἀποθέμενοι τὰς ζώ- va; , μετὰ δὲ ταῦτα ἐπὶ τὸν οἰκεῖον ἔμετον ἀναδραμόντες ὡς χύνες, ὥς τινας x«l ἀργύρια πρόεσθαι, καὶ βενεοιχίοις γατορθῶσαι [δωρεαῖς καὶ ὑποσχέσεσι τὸ ἀναστρατεύσ “- ὅϑαι, οὗτοι δέχα ἔτη ὑποπιπτέτωσαν, μετὰ τὸν τῆς τριετοῦς ἀχροάσεως χρόνον" ἐφ᾽ ἅπασι δὲ τούτοις, προσ- vint ἐξετάζειν τὴν προαίρετιν καὶ τὸ εἶδος τῆς μετανοίας. Ὅσοι μὲν γὰρ xal güCo xai δάκρυσι καὶ ὑπομονῇ xoi ἀγαθοεργίαις, τὴν ἐπιστροφὴν ἔργῳ xal o9 σχήματι ἐπι- δείχνυνται, οὗτοι πληρώσαντες τὸν χρόνόν τὸν ὡρισμένον τῆς ἀχροάσεως, εἰχότως τῶν εὐχῶν χοινωγήσουσι, μετὰ τοῦ ἐξεῖναι τῷ ἐπισχόπῳ καὶ φιλυνθρωπότερόν τι περὶ xUtów βονλεύσασθαι᾽ ὅτοι δὲ ἀδιαφόοως ἤνεγκαν, xai
dem ardorem fidemve suam ostenderunt, et cingulum
- militi: deposuerunt, postea vero ut canes ad suum
vomitum reversi sunt, ita ut aliqui et pecuniam da- rent, et beneficiis militiam repeterent, hi decem an- nis jaceant, post triennii auditionis tempus. Iu his autem omnibus observare oportet propositum et nio- dum penitentie. Quicunque enim et timore, et la- crymis, et patientia, et bonis operibus conversionem absque simulatione demonstrant, hi definitum tempus auditionis implentes, tum demum orationibus com- municabunt, et postea licebit episcopo, de his ali- quid humanius cogitare. Quicunque vero indifferen- ter tulerunt, et habitam Ecclesiam introeundi sibi
* Legeretur melius : Περὲ τῶν... καθαροὺς, ποτὲ ài, etc., ut postulare videlur lectio Latina. Eprr.
"9 -—
4»
CODEX CANONUM UNIVERS.E ECCLESLE.
i6
τὸ σχῆμα τοῦ εἰσιέναι εἰς τὴν ἐχχλησίαν ἀργεῖν αὐτοῖς À arbitrati sunt ad conversionem sufficere, hi definitum
Wryscavto πρὸς τὴν ἐπιστρέφτιαν [ἐπιστροφήν], ἐξ ἅπαν- το; πληρούτωσαν τὸν χρόνον.
cj . Περὶ δὲ τῶν ἐξοδευόντων, ὁ παλαιὸς χαὲ xavovixo; νόμο; φυλαχθήσεται χαὶ νῦν, ὥστε, εἴ τις ἐξοδεύοι, τοῦ τελευταίου καὶ ἀναγκαιοτάτου ἐφοδίου μὴ ἀποστερεῖσθαι. Ei δὲ ἀπογνωσθεὶς xal χοινονίας πάλιν τυχὼν, πάλιν ἐν τοῖς ζῶσω ἐξετασθῆ, μετὰ τῶν χοινωνούντων τῆς εὐχῆς μόνη; ἔστω. καθόλου δὲ xal περὶ πάντος οὑτινοσοῦν ἐξ- οὗ ὕοντος αἰτοῦντος τοῦ μετασχεῖν εὐχαριστίας, ὁ ἐπ τ χὸ- πος μετὰ δοχιμασίας μεταδιδύτω [ἐπιδότω] τῆς προσφορᾶς.
e. Περὲ τῶν κατηχουμένων xii παραπεσόντων ἔδοξε τῇ ἀγὶα καὶ μεγάλη συνόδῳ, ὥστε τριῶν ἐτῶν αὐτοὺς ἀκροωμέ- γους μόνον, μετὰ ταῦτα εὔχεσθαι μετὰ τῶν κατηχουμίνων.
u£ . Διὰ τὸν πολὺν τάραχον xal τὰς στάσεις τὰς γινο- μένας, ἔδοξε παντάπασι περιαιρεθῆναι τὴν συνήθειαν ἐὴν παρὰ τὸν κανόνα εὑρεθεῖσαν ἦν τισι μέρεσιν, ὥστε ἀπὸ πόλεως εἰς πόλιν μὴ μεταθαίνειν, μήτε ἐπίσχοπον, μήτε πρεσδύτερον, μάτε διάκονον. Ed ξέ τις μετὰ τὸν τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης συνόδου ópo», τοιούτῳ τινὲ ἐπιχειρήσειεν, ἢ ἐπιδοίη ἑαυτὸν πράγματι τοιούτῳ, ἀκυρωθήσεται ἐξάπαν- τος κατασχεύασμα, xxl ἀποχατασταθήσεται τῇ ἐχχλησίχ 4 ὁ ἐπίσκοπος ἢ ὁ πρεσθύτερος ἐχειροτονήθη.
t. Ὅσοι ῥιψοχινδύνως μήτε τὸν φόδον τοῦ θεοῦ πρὸ ὀφθαλμῶν ἔχοντες, μήτε τὸν ἐχχλησιαστιχὸν χανόνα εἰδό - τες ἀναχωρήσουσι τῆς ἐχχλητίας, πρεσθύτεροι, ἡ διά- χονοι, 2 Guo; ἐν τῷ κανόνι ἐξεταζόμενοι, οὗτοι οὐδαμῶς δεχτοὶ ὀγείλουσιν εἶναι ἐν ἑτέρᾳ ἐγχλησία, ἀλλὰ πᾶσαν τοῖς ἢ ἀνάγχην ἐπάγεσθαι χρὴ, ἀναστρέφειν εἰς τὰς ἰαυτῶν παροιχίας᾽ ἢ ἐπιμένοντας, ἀκοινωνήτους εἶναι προσέκει. Ei xoi τολμήσειΐν τες ὑφσρπᾶσαι τὸν τῷ ἑτέρῳ διαφέροντα, καὶ χειροτονῆσαι ἐν τῇ αὐτοῦ ἐχχλησία, μὴ σνυγχατατ 0:- μένου τοῦ ἰδίου ἐπισκόπον, οὗ ἀνεχώρητεν ὁ ἐν τῷ κανόνι ἐξεταζόμενος, ἄχυρος ἔστω ἡ χειροτονία.
ιζ΄. Ἐπειδὴ πολλοὶ ἐν τῷ χανόνι ἐξεταξόνενοι τὴν πλεο- νεξίαν καὶ τὴν αἰσ χροχερδείαν τὸ aio χροκερδές | διώ- ποντες, ἐπελάθοντο τοῦ θείου. γράμματος λέγοντος, « Tà ἀργύριον αὑτοῦ οὐκ ἔϑωχεν ἐπὶ τόχῳ, » xol δινείζοντες ἑχατοστὰς ἀπαιτοῖσιν᾽ ἐδιλαίωσεν ἡ ἁγία vol μεγάλη σύνοδος, ὡς εἴ τις εὑρεθείη μετὰ τὸν ὅρον τοῦτον τίχους λαμβάνειν ix. μετἀχειρήσεως, 3 ἄλλως μετερχόμενος τὸ πρᾶγμα, ἡ ἡμολίας ἀπαιτῶν, ἡ ὅλως; ἕτερόν τι ἐπινοῶν αἰσχροῦ χέρδους ἕνεκα, χαθαιρεθήσεται τοῦ χλήρου, καὶ ἀλλότρεος τοῦ χανόνος ἔσται.
e. Ἦλθεν εἰς τὴν ἁγίαν καὶ μεγάλην σύνοδον, ὅτι ἔν τεσε τόποις ταὶ πόλεσιν, τοῖς πρεσδυτέροις τὴν εὐχα- ριστίαν οἱ διάχονοι διδόασιν, ὅπερ οὔτε δ᾽ κανὼν, οὔτε $ συνήθεια ἀαρίδωχεν, τοὺς ἐξουσίαν μὴ ἔχοντας προσ- φέρειν, “οἷς προσφέρονσι διδόναι τὸ σῶμα τοῦ Χριατοῦ. Kéxsivo. δὲ ἐγνωρίσθη, ὅτι ἤδη τινὲς τῶν διακόνων vai πρὸ τῶν ἐπισχόπων τὸς εὐχαριστίας ἅπτονται. Ταῦτα οὖν πάντα περιηρήσθω, καὶ ἐμμενέτωσαν οἱ διάχονοι τοῖς ἰδίοις μέτρσις, εἰδότες ὅτι τοῦ μὲν ἐπισχόπονυ ὑπορέται εἰσὶν, τῶν δὲ πρεσβυτέρων ἐλάττους τυγχά- γουσι᾿ λαμβανέτωσαν δὲ κατὰ τὴν τάξιν τὴν εὐχαριστίαν μετὰ τοὺς πρεσβυτέρους, ἢ τοῦ ἐπιαχόπου διδόντος {κεταδιδόντος } αὑτοῖς 3 τοῦ πρεισδντέρον" ἀλλὰ μὴ παθῆσθαι ἐν μέσω τῶν πρεσθδυτέρων ἐξέστω τοῖς διαχό-
* Legeudum videtur αὐτοῖς. ΕΡΙΤ.
tempus omnino impleant. .
XIII. De his qui vita excedunt, vetus et canonica lex nunc quoque servabitar, ut si quis vita excedat, ultimo et necessario viatico minime privetur. Si vero desperatus, et communionem assecutus supervixerif, sit inter eos qui communionem orationis tantum modo consequuntur. Generaliter autem omni cuilibet in exitu posito, et eucharisti:x participationem petenti, episcopus cum examinatione oblationem impertiat.
XIV. De catechumenis lapsis placuit sanc/* et magn: synodo, ut ii tribus ànnis audientes tantum sint, postea orent cum catechumenis.
XV. Propter tumultus et seditiones qu:e fiunt, pla-
B cuit omnino consuetudinem tolli, qtze przeter cano-
nem in quibusdam partibus invenitur, ut a civitate in civitatem ne€ episcopus, nec presbyter, mec diaco- nus transferatur. Si quis autem post defititionem sànct» et magna synodi, tale quid aggressus fuerit, vel se rei ejusmodi dederit, quod factum erit omnino inlürmabitur, et Ecclesiv restituetur cui fuerat epi- scopus, aut presbyter, vel diaconus ordinatus.
XVI. Quicunque temere et inconsiderate nee Dei timorem prx oculis babentes, nec ecclesiastictnn ca- nonem agnoscentes, ab Ecclesia discesserint presby- teri vel diaconi, vel quicunque omnino in canone recensentur, hi nequaquam debent in aliam ecclesiam recipi, sed omnino cogendi sunt in suas ipsorum pa- roecias redire : vel si perseverent, eos a communione
C privari oportet. Si quis etiam ausus fuerit eum qui
ad alium pertinet, surripere, et in sua ecclesia ordi- nare, non consentiente proprio episcopo, a quo re- cessit qui in canone censetur, ordinatio hujusmodi irrita erit,
XVIl. Quoniam plerique qui in canone recensen- tur avaritiam et turpem quxstum sectantes, oblivi- scuntur divin:e Scripturz dicentis : Pecuniam suam non dedit ad usuram (Psal. xiv, 5) : et foenerantes centesimas exigunt, aequum censuit saücta et magna synodus, ut si quis inventus fuerit post banc defini- tionem usuras sumere ex mutuo, vel aliter eam rem conseclari aut sescupla exigere, vel omnino aliqui aliud excogitare turpis lucri gratia, e clero depona- tur, οἱ alienus a canone existat.
D XVIII. Pervenit ad sanctum magnumque conci-
lium, quod in quibusdam locis et civitatibus, diaconi presbyteris eucharistiam prx:ebeant; quod neque ca- non, neque consuetudo tradidit, ut qui potestatem offereüdi non habent, his qui offerunt corpus Christi porrigant. Illud etiam innotuit quod jam quidam ex diaconis eliam ante episcopos eucharisliam attinganj. Oinnia igitur ista auferantur, et diaconi intra pro- priam mensuram maneant, scientes quod ministri sunt episcoporum, et presbyteris inferiores existant : accipiant autem suo ordine eucharistiam post presby- teros, vel. episcopo dante vel presbytero; sed nec sedere in medio presbyterorum diaconis liceat, id enim fit preter canonem et ordinem. Si quis autem
el . 'DIONYSIUS EXIGUUS. 48 νοις, παρὰ κανόνα γὰρ xai παρὰ τάξιν ἐστὶ τὸ γινόμενον. A Obedire noluerit post has deflnitiones, desinat csse
El δέ τις μὴ θέλοι πειθαρχεῖν καὶ μετὰ τούτους τοὺς ὄρους, πεπαύσθω τῆς διαχονίας.
—. 4θ΄, Περὶ τῶν πανλιανισάντων [παυλιανιστῶν], εἶτα προσφυγόντων τῇ κχαθολιγῇ ἐχχλησίᾳ,, ὅρος ἐχτέθειται ἀναδαπτίξζεσθαι αὐτοὺς ἐξάπαντος. Εἰ δέ τινες τῷ παρ- εληλυθότι χρόνῳ ἐν τῷ χλήρῳ ἐξηπατήθησαν [ἐξητάσθη- «ανὶ, εἰ μὲν ἄμεμπτοι καὶ ἀνεπίληπτοι φανεῖεν, ἀναθαπτι- σθέντες χειροτονείσθωσαν ὑπὸ τοῦ τῆς καθολιχξς ἐχχλησίας ἐπισχόπονυ. Εἰ δὲ ἡ ἀνάχρισις ἀνεπιτηδείους αὐτοὺς εὑ- ρίσχοι, χαθαιρεῖσθαι αὐτοὺς προσήχει " ὡσαύτως δὲ xoi «ερὶ τῶν διαχονισσῶν, xal ὅλως περὲ τῶν ἐν τῷ χαγόνει ἰχλήρῳ] ἐξεταζομένων ὁ αὐτὸς τύπος παραφυλαχθήσεται. Ἐμνήσθη μὲν δὲ[ Ε΄. δὴ] τῶν διαχονισσῶν τῶν ἐν τῷ σχήματι ἐξετασθεισῶν, ἐπεὶ μηδὲ χειροθεσίαν τινὰ ἔχουσιν, ὥστε ἐξάπαντος ἐν τοῖς λαϊχοῖς αὐτὰς ἐξετάξεσθαι.
x. Ἐπειδή τινές εἰσιν ἐν τῇ χυριαχῇ γόνυ χλίνοντες, χαὶ ἐν ταῖς τῆς πεντηχοστῆς ἡμέραις, ὑπὲρ τοῦ πάντα ἐν πάσῃ παροιχίᾳ ὁμοίως φυλάττεσθαι, ἑστῶτας ἔδοξε τῇ ἁγίᾳ συνόδῳ τὰς εὐχὰς ἀποδιδόνκι τῷ Θεῷ.
diaconus.
XIX. De Paulianistis, si ad Ecclesiam catholicam confugerint, definitum est eos omnino rebaptizari. Si qui vero preterito tempore in clero fuerint, si quidem inculpati et irreprehensibiles, rebaptizati or- dinentur ab episcopo catholice Ecclesie. Si vero examinati, minus apti deprehensi fuerint, deponi eos convenit : similiter autem et de diaconissis, et om- nino de his qui sub canone versantur, eadem forma servabitur. Diaconissarum autem meminimus, quie in habitu quidem esse censentur, quia vero nullam manus impositionem habent, ut omnino inter laicos ipse deputentur.
XX. Quoniam sunt quidam, qui die dominico ge- nua flectunt, et in diébus Pentecostes, ut omnia si- militer in omni paroecia serventur, visum est sancLe synodo, stantes Deo orationes persolvere.
CONCILII ANCYRANI
CANONES XXV (an. Chr. 314).
Qui quidem priores sunt Nicanis, sed ideo postpositi sunt. propter auctoritatem synodi ecumenica.
κα. Πρεσδυτέρους τοὺς ἐπιθύσαντας, εἶτα ἐπαναπα- λαίσαντας, μήτε ἐκ μεθόδου τινὸς ἀλλ᾽ ἐξ ἀληθείας, μήτε πῤοκατασχευάσαντας καὶ ἐπιτηδεύσαντας καὶ πείσαντας, ἵνα δόξωσι μὲν βασάνοις ὑποβάλλεσθαι, ταύτας δὲ τῷ δοχεῖν καὶ τῷ σχήματι προσαχθῆναι ἱπροσαχθῶσι]" τού- τους ἔδοξε τῆς μὲν τιμῆς τῆς xarà τὴν καθέδραν μετέ- qty, προσφέρειν δὲ αὐτοὺς, T) ὁμιλεῖν, ἢ ὅλως λειτουρ- qti) τι τῶν ἱερατιχῶν λειτουργιῶν μὴ ἐξεῖναι.
χθδ΄. Διακόνους ὁμοίως θύσαντας, μετὰ δὲ ταῦτα &va- παλαίσαντας, τὴν μὲν αὐτὴν ἔχειν ", πεπαῦσθαι δὲ αὐτοὺς πάσης τῆς ἱερᾶς ἰἱερατικῆς) λειτουργίας , τῆς τε τοῦ ἄρ- τὸν ἢ ποτήριον ἀναφέρειν, ἢ κηρύσσειν. El μέν τοί τινὲς τῶν ἐπισχόπων τούτους συνίδοιεν [τούτοις σννειδεῖεν] χά- ματὸν τινα f) ταπείνωσιν πρᾳότητος, καὶ ἐθέλοιεν πλεῖον τι διδόναι ἣ ἀφαιρεῖν, ἐπ᾽ αὐτοῖς εἶναι τὴν ἐξουσίαν.
xy. Τοὺς φεύγοντας xal σνλληφθέντας, 3) ὑπὸ οἰχείων D
παραδοθέντας, ἡ ἄλλως τὰ ὑπάρχοντα ἀφαιρεθέντας, ἢ ὑπομείναντας βασάνους, ἣ εἰς δεσμωτήριον ἐμδληθέντας, βοῶντάς τε, ὅτι εἰσὶ χριστανοὶ καὶ περισχισθέντες [περισ- χεθένταςἿ, ἦτοι εἰς τὰς χεῖρας πρὸς βίαν ἐμδαινόντων τῶν βιαξομένων», 3 βρῶμά τι πρὸς ἀνάγκην δεξαμένους, ὁμολο- ἡοῦντάς τε διόλου, ὅτι εἰσὶ χριστιανοὶ, καὶ τὸ πένθος τοῦ συμβάντος ἀεὶ ἐπιδειχννυμένους τῇ πάσῃ καταστολῇ καὶ τῷ σχήματι, καὶ τῇ τοῦ βίον ταπεινότητι, τούτους ὡς ἔξω ἁμαρτήματος ὄντας, τῆς κοινωνίας μὴ κωλύεσθαι. Εἰ δὲ καὶ ἐκωλύθησαν ὑπό τινων περισσοτέρας ἀκριβείας ἕνεκεν, ἢ καί τινων ἀγνοίᾳ, εὐθὺς προσδεχθῆναι. Τοῦτο δὲ ὁμοίως ἐπί τε τῶν ἐκ τοῦ χλήρου καὶ τῶν ἄλλων λαϊχῶν. Πρησεξ- ᾳτάσθη δὲ κἀκεῖνο, εἰ δύνανται xal λαϊχοὶ τῇ αὐτῇ ἀνάγχῃ ὑποπεσόντες προσάγεσθαι εἰς τάξω. Ἔδοξεν οὖν χαὶ τού-
* Subiatellige τιωαύήν. Ευιτ.
XXI. — 1. Presbyteros qui immolaverunt, deinde contra reluctati sunt, non simulatione quadam, sed
C ex veritate, nec hoc prius machinati sunt, nec con-
sulto ac de industria id fecerunt, et persuaserunt, ut tormentis subjici viderentur, cum ea specie et opi- nione tantum inferrentur : visum est eos honorem quidem sedis retinere : offerre autem illis, aut ser- monem conferre, vel omnino sacro aliquo ministerio fungi non licere. |
XXII. - 2. Diaconos similiter qui immolaverunt, postea autem reluctati sunt, illum quidem honorem habere placuit : ipsos vero cessare ab omni sacro ministerio sive panem vel calicem offerendi, vel prze- dicandi. Sed si quidam episcopi conscii sint laboris eorum, et humilitatis et mansuetudinis, et voluerint eis aliquid amplius tribuere, vel auferre, in eorum potestate id esse. |
XXIII. — 5. Eos qui fugientes comprehensi sunt, vel a domesticis traditi, vel suis alioqui facultatibus privaU, vel tormenta perpessi, vel in carcerem con- jecti sunt, cJamantes se esse Christianos, et eo usque astricti sunt, ut ii qui vim afferebant ( thus ) in ma- nus violenter immitterent, aut aliquid polluti cibi per necessitatem suraere cogerentur, confitentes perpe- tuo $e esse Christianos, et ejus quod accidit dolorem, et amictu et habitu, et vite humilitate praseferen- tes, hos velut inculpatos, a communione non arceri. Si vero ab aliquo etiam sunt prohibiti, majoris cau- tionis gratia, vel etiam propter quamdam ignoran- tiam, . statim admittantur. Hoc autem similiter et de clericis et aliis laicis. Illud etiam perquisitum est, an possent etiam laici, qui in eamdem necessitatem in-
i.
49 CODEX CANONUM UNIVERSA£ ECCLESLE, 50 τους, ὡς μηδὲν ἡμσρτηχότας [ἁμαρτήσαντας), εἰ καὶ ἡ A ciderunt, ad ordinem promoveri. Visum est ergo, et
προλαδοῦσα εὑρίσκοιτο ὀρθὴ τοῦ͵ βίου πολιτεία, mpo y ti εἰξισθαι. .
x3. Περὲ τῶν πρὸς βίαν θυσάντων, ἐπὶ δὲ τούτοις xal τῶν δειπνησάντων εἰς τὰ εἴδωλα * ὅσοι μὲν ἀπαγόμδνοι, x«l σχήμστι σφοδροτέρῳ [φαιδροτέρῳ) ἀνῆλθον, καὶ ἐσ- θῆτι ἐχρήσαντο πολυτελεστέρᾳ, καὶ μετέσχον τοῦ παρα- σχευασθέντος δείπνου ἀδιαφόρως, ἔδοξεν ἐνιαυτὸν ἀκροᾶσ- θαι, ὑποπκεσεῖν δὲ τρία ἔτη, εὐχῆς δὲ μάνης κοινωνῆσαι ἔτη δύο, καὶ τότε θεῖν ἐπὶ τὸ τέλειον.
χε. Ὅσοι δὲ ἀνῆλθον μετὰ ἐσθῆτος πενθιχῆς , καὶ ἀνα- πεσῦντες ἔφαγον μιταξὺ δι᾽ ὅλης τῆς ἀναχλίσεως δα- πρύοντες, εἰ ἐπλήρωσαν τὸν τῆς ὑποπτώσεως τριέτη χρό- νον, χωρὶς προσφορᾶς δι χθήτωσον. Ei δὲ μὴ ἔφαγον, δύο ὑποπεσόντες ἔτη, τῷ τρίτῳ χοινωνησάτωσαν χωρὶς προσ- φορᾶς, ἵνα τὸ τέλειιν τῇ τετραετίᾳ λάθωσιν. Τοὺς δὲ ἐπε- σκόπους ἐξουσίαν ἔχει» (Subintel, ἔδοξε) τὸν τρόπονϊτῆς ἐπιστροφῆς δοκιμάσαντας φιλανθρωπενεσθαι, ἢ πλείονα προστιθέναι χρόνον. Πρὸ πάντων δὲ xal ὁ προάγων βίος, χαὶ ὁ μετὰ ταῦτα, ἐξεταξέσθω * xai οἴτως ἡ φιλανθρω- πία ἐπιμετρείσθω.
«ς΄. Περὶ τῶν ἀπειλῇ μόνον εἰξάντων χολάσεως, xal ἀ) αερίσεως ὑπαρχόντων, ἢ μετοιχίας, xxl θυσάντων, xal μέχρ: τοῦ παρόντος καιροῦ μὴ μετανοησάντων, μηδὲ ἐπι- στρεψάντων, νῦν δὲ παρὰ τὸν καιρὸν τῆς συνόδον προσελ- θόντων, xai εἰς διάνοιαν τῆς ἐπιστροφῆς γενομένων" ἔδοξε μέχρι τῆς μεγάλης ἡμέρας εἰς ἀκρόασιν δεχθῆναι, καὶ μετὰ τὴν μεγάλην ἡμέραν ὑποπεσεῖν τρία ἔτη, καὶ μετὰ ἄλλα δύο [τρία] ἔτη, χοινωνῆσαι χωρὶς προσγορᾶς, καὶ οὕτως Est» ἐπὶ τὸ τέλειον, ὥστε τὴν πᾶσαν ἑξαετίαν πληρῶσαι. Ei δέ τινες πρὸ τῆς συνόδου αὐτῆς ἐδέχθησαν εἰς μετάνοιαν, ἀπ᾽ ἐχεῖνου τοῦ χρόνον λελ᾿γίσθαι αὐτοῖς τὴν ἀρχὸν τῆς ἑξαετίας. Εἰ μέν τοι κίνδυνος xai θανάτου προτδοχίχ ix νόσου ἢ ἄλλης τινὸς προφάσεως συμβαίη, τούτους ἐπὲ ὅρῳ δεχθῆναι.
ζ΄. Περὲ τῶν σννεστιαθέντων ἐν ἑορτῇ ἐθνεκῇ ἐν τόπῳ ἀφυρισαένῳ τοῖς ἐθνικοῖς, ἴδια βρώματα ἐπιχομισαμένων zai φαγόντων, ἔδοξε διετίαν ὑποπεσόντας δεχθῆναι. Τὸ δὲ εἰ χρὴ μετὰ τῆς προσφορᾶς, ἕκαστον τῶν ἐπισχόπων δοχιμάσαε, καὶ τὸν ἄλλον βίον ἐφ᾽ ἑχάστου ἀξιῶσαι [ἐξε- τάσαι].
χη. Oi δὲ δεύτερον καὶ τρίτον θύσαντες μετὰ βίας,
eos, ut qui nihil peccassent, si etiam przcedens eorum vitse instituend» ratio recta inveniatur, promoveri.
XXIV. — 4. De his qui per vim immolaverunt, et preterea ad idola cemnaverunt : quicunque abducti quidem et letiore habitu accesserunt, et veste pre- tiosiori usi sunt, et preparate ccn» indifferenter participes fuerunt, placuit eos inter audientes uno anno constitui, tribus autem annis substerni ac sup- plices esse, soli autem orationi duobus annis commu- nicare, et tunc ad perfectionem accedere.
XXV. — 5. Quicunque autem cum veste lugubri accesserunt, et aecumbentes comederunt, interea toto tempore accubitus lacrymas fundentes, si com« pleverunt substrationis triennale tempus, sine obla-
B tione recipiantur. Si autem non comederunt, biennio.
subsiraü, tertio anno communicent sine oblatione, ut perfectionem quadriennio consequantur. Episcopi . autem polestatem habeant, modum conversionis eo-
rum examinantes, aut humanius agendi vel plus tem-
poris adjiciendi. Ante omnia autem et precedens
vita, et qui consecuta est, examinetur, οἱ sic eis
clementia impertiatur.
XXVI. — 6. De his qui minis tantum penarum, . aut privationis facultatum, aut deportationis cesse- runt, et immolaverunt, et ad pr:esens usque tempus poenitentiam non egerunt, nec conversi sunt ; nunc autem circa tempus synodi se obtulerunt, et conver- sionis cogitationem induerunt : placuit ad magnum usque diem eos inter audientes admitti, et post ma-
C &num diem triennio substerni : et postmodum duo-
bus annis sine oblatione communicare : et sic demum sex annis peractis, ad perfectionem venire. Si vero quidam ante hanc synodum ad poenitentiam admissi sunt, ab illo tempore eis sexennii initium compute- tur. Sed si periculum mortisque exspectatio, ex morbo aut aliqua occasione, contigerit, secundum canonem recipiantur.
XXVII.—7. De his qui in festo paganorum, in loco gentilibus deputato, convivati sunt, et proprios cibos attulerunt et comederunt, placuit, cum biennio sub- strati fuerint, esse recipiendos. Utrum vero cum obla- tione eos recipere oporteat, unumquemque episcopo- rum examinare etaliam vitam in unoquoque inquirere.
XXVIII. — 8. Qui autem bis vel ter immolaverunt
τετραετίαν ὑποπεσέτωσαν, δύο δὲ ἔτη χωρὶς προσφορᾶς [) COacti, quatuor annis substernantur : duobus autem
χρενωνγησάτωσαν, xai τῷ ἐδδόμῳ τελείως δεχθήτωσαν.
xB . Ὅσοι δὲ μὴ μόνον ἀπέστησαν, ἀλλὰ καὶ ἐπανέστη" σαν καὶ ἀνάγκασαν ἀδελφοὺς, καὶ αἴτιοι ἐγένοντο τοῦ ἀναγ- πασθάναι, οὗτοι ἔτη μὲν τρία τὶν τῆς ἀκροάσεως δεξάσ- θωσαν τόπον, ἐν δὲ ἄλλῃ ἑξαετία τὸν τῆς ὑποπτώσεως, ἄλλον δὲ ἐνιαυτὸν χοινωνησάτωσαν χωρὶς πρ'σφορᾶς, ἵνα τὰν δικαετίαν πληρώσαντες, τοῦ τελεῖον μετάτχωσιν. Ἕν μέντοι τούτῳ τῷ χρόνῳ, καὶ τὸν ἄλλον αὐτῶν ἐπιτη - ρεῦσθοι βίον.
λ΄. Δ'άκινοι ὅσοι χαθίστανται, παρ αὐτὴν τὸν χατά- στασων ti ἐμαρτύραντο[ἐμαρτυρήσαντο] καὶ ἔφασαν χρῆ- ves γομῆσαι γαμεῖν), μὴ δυνάμενοι οὕτω μένειν, οὗτοι μετὰ ταῦτα ᾿αμήραντες, ἔστωσαν ἐν τῇ ὑπηρισίᾳ͵, διὰ
annis sine oblatione communicent, et septimo anno perfecte recipiantur. ;
XXIX. — 9. Quicunque autem non solum desci- : verunt, sed etiam insurrexerunt, et fratres suoscom-- pulerunt, et causx fuerunt ut cogerentur, ii annis: quidem tribus auditionis locum suscipiant, per aliud. vero sexennium substernantur, alio 2utem anno sine oblatione communicent : ut. decennio peracto, per- fectionem consequantur. In eo autem ipso tempore et alia eorum vita observanda est.
XXX. — 10. Diaconi quicunque ordinantur, si in
- ipsa ordinatione protestati sunt, et dixerunt opor-
tere se uxores ducere, cum non possint sie manere, hi si postmodum uxores duxerint, sint in ministerió ;
δι DIONYSIUS ΕΧΙΟῦ 5. 5: τὸ ἑπιτραπῆναι αὐτοὺς ὑπὸ τοῦ ἐπισχόπον Τοῦτο δὲ εἴ À eO quod eis episcepus hoc concesserit. Si qui autem
τινες σιωπήσαντες, καὶ καταδιξάμενοι ἐν τῇ χειροτονίᾳ μένειν οὕτω, μετὰ ταῦτα ἦλθον ixi γάμον, πεπαῦσθαι αὐτοὺς τῆς διακονίαρ.᾿
λα΄. Τὰς μνηστευθείσας κόρᾳς, καὶ μετὰ ταῦτα ὑπὸ env ἁρπαᾳγείσας, ἔξοξεν ἀποδιδόσϑαι τοῖς προμνηστευ- ααμένοις, & x«l βίαν ὑπ᾿ αὐτῶν πάθοιεν.
λδ΄. Τοὺς πρὸ τοῦ βαπτίσματος τεθυκάτας, xai μετὰ ταῦτα βαπτισθέντας, ἔδοξεν εἰς τάξιν προάγεσθαι, ὡς ἀπολουσαμένους.. .
λγ. Χωρεπισχόποις μὴ ἐξεῖναι, πρεσύντέρους ἢ διαχο- νους χειροτονεῖν, ἀλλὰ μηδὲ πρεσθντ:έρους πόλεως, χωρ'ς τοῦ ἐπιτραπῆναι ὑπὸ τοῦ ἐπισχόπου μετὰ γραμμάτων, ἐν ἑτέρᾳ [ἑκάστῃ] παροικίχ ".
λδ΄. Τοὺς ἐν χλώρῳ πρεσθντέρους à διαχόνους ὄντας, καὶ
tacueriot, et in ordinatione, ut ita manerent, sus- cepti sunt, postea. ad nuptias venerint, ii a diaconatt cessent.
XXXI. — 11. Desponsatas puellas, et ab aliis poe- tea raptas, placuit iis reddi quibus desponsatz fue- rant, etiam si vim pass» sunt. .
XXXII. — 12. Eos qui ante baptisma immolave- runt, et postea baptizati sunt, placuit ad ordinem provehi, ut qui abluti sunt
XXXIII. — 13. Chorepiscopis non licere, presby- teros vel diaeonos ordinare. Sed nec presbyteris ci- vitatis, sine litteris episcopi, in aliena parecia ali- quid agere. —
XXXIV. — 44. Hi qui in clero sunt, presbyteri,
ἀπεχομένους χρεῶν, ἔδοξεν ἐφάπτεσθαι, xxi οὕτως, εἰ Bj vel diaconi, et a carnibus abstinent : placuit eas
βούλοιντο, κρατεῖν ἑαντῶν. Εἰ δὲ βούλοιντο, ὡς μηδὲ τὰ μετὰ χρεῶν βολλόμενᾳ λάχανᾳ ἐσθίειν, xol εἰ μὴ ὑπεί- χοιὲν τῷ χανόνι, πεπαῦσθαι αὐτοὺς τῆς τάξεως.
)s . Περὶ τῶν διαφερόντων τῷ χυριαχῷ, og« ἐπισχάπον μὴ ὄντος πρεσθδύτεροι ἐπώλησαν, ἀνακαλεῖσθαι τὸ κυρια- χόν. Ἐν δὲ τῇ χρίσει τοῦ ἐπισκόπον εἶναι, εἴπερ προσόκει ἀπολαθεῖν τὴν τιμὴν, εἴτε καὶ μὴ, διὰ τὸ πολλάκπες τὴν εἴσο- δον [πρόφοδον) τῶν πεπραγμένων (Lege πεπραμένων, à πι- πράσχειν) ἀποδεδωχέναι αὐτοῖς τούτοις πλείονα Xy tua.
Ae. Περὶ τῶν ἀλογευσαμένων 9 x«l ἀλογενομένων [Περὶ τῶν ἀλαγῶς διαγόγτων ἢ διάγονται)" ὅσοι πρὶν si- χοσαετεῖς γενέσθαι, ὕμαρτον, πέντε xad δέκα ἔτεσιν ὑπο- πεσόντες, χοινωνίας τνυνγχανέτωσαν τῆς εἰς τὰς προσιν-
quidem attingere, οἱ sic, si voluerint, ab eis absti- nere (Sic). Si autem noluerint olera qux cum carnibus coquuntur, comedere, et canoni non cedant, ab or- dine cessare.
XXXV. — 15. De his qux: pertinent ad dominicum, quecunque cum episcopus non esset, presbyteri ven- diderint, dominicum revocare : in judicio autem episcopi esse, an oporteat pretium recipi, an non, propterea quod szpe rerum venditarum reditus ma- jus pretium hia ipsis reddiderit.
XXXVl. — 10. De his qui irrationabiliter versati suat, vel versantur, quieunque ante xx annuu pec carunt, postquam annis quindecim substreti fuerint, communionem orationis assequantur. Deinde cum in
χάς. Εἶτα ἐν τῇ κοινωνίᾳ διατελέσαντες (co πέντε, τότε C illa communione quinque annis perseveraverint, tune
καὶ τῆς προσφορᾶς ἐφαπτέσθωσαν. ᾿Εξεταζέσθω δὲ αὐτῶν xai ὁ ἐν τῇ ὑποπτώσει βίος, καὶ οὕτως τυγχανέτωσαν τῆς φιλανθρῳπίας. Ei δέ τινες κατακόρως ἐν τοῖς ἁμαρτήμασι yryóvagi , τὴν μαχρὰν ἐχέτωσαν ὑπόκτωσιν. Ὅσοι δὲ ὑπιρέάντες τὴν ἡλικίαν ταύτην, καὶ γνναῖχας ἔχοντε; πριπεπτώχασι τῷ ἁμαρτήματι, πέντε xai εἴχοσι ἔτη ὑποπεσέτωσαν [ὑποπεσόντες], καὶ χοινωνίας τυγχανέ» τωσαν τῆς εἷς τὰς προσενχὰς, εἶτα ἐκτελέσαντες πέντε ἔτη ἐν τῇ κοινωνία τῶν εὐχῶν, τυγχανέτωσαν τῆς pode ψορᾶς. El δέ τινες xal γυναῖχας ἔχοντες, καὶ ὑπερβάντες *;» πεντηχονταέτῃ χρόνον ἥμαρτον, ἐπὲὶ τῇ ἐξόδῳ τοῦ βίον τυγχανέτωσαν τῆς x ινωνίας-
λζ΄. Τοὺς ἀλογευσαμένους xai λεπροὺς ὄντας, ὅτοι )ε- πρώσαντας, τούτους προσέταξεν ἡ ἁγία αὐνοδος, εἰς τοὺς χειμαζομένους εὔχεσθαι.
λη. Εἴ τινες ἐπίσχοπκοι χατασταθέντες, xal μὴ δὲχθέν- τες ὑπὸ τῆς παροικίας ἐχείνης, εἰς ἣν ὠνομάσθησαν, ἐτέ- pete βούλοιντο παροικίαις ἐπιέναρ, xol βιάζεσθαι τοὺς ναθεατῶτας, xal στάσεις κινεῖν χατ᾽ αὐτῶν, τούτους “ἀφο. εἰξεσθαι. Ἐὰν μέν τοι βαύλοιντο εἰς τὸ πρεσθυτέριον καθέ- ζεσθαι, ἔνθα ἧσαν πρότερον πρεσδύτεροι, μὴ ἀποξάλλεσ- θαι αὐτοὺς τῆς τιμῆς. Ἐὰν δὲ διστασιάξωσι πρὸς τοὺς χαθ- εἐττῶτας ἐχεῖ ἐπισχάπους,, ἀφαιρεῖσθαι αὐτοὺς καὶ τὴν τι- μὴν τοῦ πρεσδυτερίον, xai γίνεσθαι αὐτοὺς ἐχκηρύκτους.
M Ὅσοι παρθενίαν ἐπαγγελλόμενοι, ἀϑετοῦσι τὴν ἐπαγ-
.* Mic eonon in gas mendo cubare videtur. Qui , 5i latinze versioni fiJes, ita aut alio simili modo esset
etian oblationem attingant. Discutiatur autem et vita eorum, qualia in substratione fuerit, et ita hu- maaitatem consequantur. Quod si qui perseverantius his peccatis adhzeserint, hi longiorem substrationem. habeant. Quicunque autem hanc ztatem transgressi, ct habentes uxores in hoc peccatum inciderunt, vi- ginti quinque annis substrati, communionem oratio- nis assequantur. Deinde cum in orationis commu- nione quinque annos peregerint, oblationem asse- quautur. Si qui autem εἰ uxores habentes, et quin- quagesimum annum transgressi peccaverunt, in vitz exitu communionem assequantur.
XXXVII.—17. Eos qui irrationabiliter versati sunt, et qui leprosi sunt, vel fucrunt, precepit sancta syno- dus inter 606 orare qui spiritu periclitantur immundo.
XXXVII]. — 18. Si qui episcopi constituti, nec suscepli ab illa parecia in qua nominati fuerunt, alias voluerint pareecias invadere, οἱ iis qui consti- tuü sunt vim afferre, οἱ seditiones adversus illos excitare, hos abjici placuit. Si autem voluerint in presbyterio residere, in quo prius erant presbyteri, ipsos honore non moveri. Quod si etiam seditiones concitaverint adversus eos qui illic constituti sunt, episcopos, presbyterii quoque honore illos privari et abdicatos efflci.
XXXIX. — 19. Quicunque virginitatem promitten-
corrigendus :... 22)x μηδὲ πρεσξνυτέροις. . ἄγειν ct ἐν ἔτ. rp. ἔριτ.
τὸ . CODEX CANONUM UNIVERSJE ECCLESLE. 51. γελίαν, τὸν τῶν διγάμων ὅρον ἐκπληρούτωσαν. τὰς μέν À tes, irritam faciunt sponsionem, ii digamorum deli-
τοι συνερχομένας παρθένους τισὶν, ὡς ἀδελφὰς, ἐχωλύ- σαμεν.
μ΄. Ἐάν ttvog γυνὴ μοιχευθῇ, ἢ μοιχεύσῃ τις, ἐν ἑπτὰ ἔτεσιν δοχεῖ ᾿αὐτὸν τοῦ τέλείου τυχεῖν; χατὰ τοὺς βαθ- μοὺς τοὺς προάγοντας.
μα. περὶ τῶν γυναιχῶν τῶν ἐκπορνενουσῶν, καὶ ἀνα βουσῶν τὰ γενόμενα, xal σπουδαζουσῶν φθόριὰ ποιεῖν" ὁ μὲν πρότερος ὄρ᾽ς, μέχρις ἐξόδαν ἐχώλυσεν, xai τούτῳ συντίθενται [Subaud. τινές]. Φιλαϑθρωπότερον δέ τι εὖὑ- éxctc, ὡρίσαμεν δεχχετῆῇ χρόνον χατὰ τοὺς βαθμοὺς τοὺς ὡρισμένους.
μδ΄. Περὶ ἑκουσίων φόνων ( Sic pro. φονέων ), ὑποπι- κτέτωσαν piv, τοῦ τελείου δὲ ἐν τῷ τέλει τοῦ βίον χατ- αξιούσθωσαν.
ΡΎ: Περὶ ἀκουσίων φόνων, ὁ μὲν πρότερος ὄρος ἐν ἐπ- ταετίᾳ κελεύει τοῦ τελείου μετασχεῖν, κατὰ τοὺς ὥρισ- μένους βαθμούς. Ὁ δὲ δεύτερος. τὸ κενταέτη χρόνον πλη-
Cia.
pÀ. Ot καταμαντενόμενοε xal ταῖς συνηθείαις τῶν ἐθνῶν καταπολουθοῦντες [ ἑξαχολουθοῦντες], ἢ εἰσάγοντές τινας εἰς τοὺς ἑαυτῶν οἴκους ἐπὶ ἀνευρέσει φαρμακειῶν, ὃ καὶ καθάρϑει, ὑπὸ τὶν κανόνα πιπτέτωσαν τῆς πενταε- τίας κατὰ τοὺς βαθμοὺς ὡρισμένους" τρία ἔτη ὑποπτώ- σεως, καὶ δύο ἔτη εὐχῆς χωρὶς προσφορᾶς.
με΄. Μνηστευσάμενός τις χόρην, προσεφθάρη τῇ ἀδελφῇ ἱπροσέφθειρε τὴν ἀδελφὴν) αὐτῆς, ὡς καὶ ἐπιφορᾶσαι «)- τὴν, ἔγημεν δὲ τὴν μνηστὴν μετὰ ταῦτα. ἡ δὲ φθαρεῖσα ἀπήγξατο" οἱ συνειδότες ἐκελεύσθησαν ἐν δεχαετία [δέχα ἔτεσι] δεχθῆναι εἰς τοὺς συνεστῶτας χατὰ τοὺς ὡρισμέ- »ους βαθμούς.
nitionem impleant. Virgines autem, quie tanquam Sorores cunt quibusdam habitant, prohibemus.
XL. — 90. Si alicujus uxor adulterium commise- rit, vel ipse adulterium commiserit, septennio opor- tet eum perfectionem assequi , secundum gradus qui. eo deducunt.
XLI. *— 91. De mulieribus quz fornicantur, et par- tus suos perimunt, et medicamentis abortionis fa- ciendis student: prior quidem definitio usque ad vitze exitum probibebat, et ei quidam assentiuntur : ' humanius autem agentes, definimus ut decennium per gradus przfinitos impleant. -
XLII. — 22. Qui voluntarie homicidium commise- runt, supplices quidem substermantur : in exitu au-
p tem vitze perfectione digni habeantur.
XLIII. — 22. Qui non sponte nec voluntate homi- cidium commiserunt, prior quidem definitio post septennium perfectionem consequi procipit, secun- dum prefinitos gradus : secunda vero, quinquennii tempus implere.
XLIV.— 94. Qui divinationes expetunt, et consuetu - dines gentium subsequuntur, autin domos suas hujus- modi homines introducunt, exquirendi aliquid arte magica, aut expiandi causa, in canonem quinquennii incidant, secundum gradus definitos : tres annes ja- ceant, duos communicent in oratione sine oblatione.
XLV.—95. Quidam sponsam habens, sororem ejus corrupit, ita ut et ipsa conciperet , sponsam autem postea duxit, illa vero qux corrupta est, necem sibi
C intulit. Hi qui conscii fuerunt, jussi sunt decem an-
nis inter eos qui consistunt, recipi, secundum gradus definitos.
[ onam nma |
CONCILII NEOC/ESARIENSIS CANONES XIV (An. Chr. 8314). Qui quidem sunt Ancyranis posteriores, Nicenis vero antiquiores.
pz. Πρεαθδύτερος ἐὰν γήμῃ, τῆς τάξεως αὐτὸν μετα- τίϑεσθαι. Ἑὰν δὲ παρνεῦση ἢ μοιχεύσῃ, ἐξωθεΐσθαι αὖ- τὸν τέλεον, xai ἄγεσθαι αὐτὸν εἰς μιτάνοιαν.
pL. Γυνὴ ἐὰν γήμηται δύο ἀδελφοῖς, ἐξωθείσθω μέχρι θανάτον, πλὴν ἐν τῷ θανάτῳ εἰποῦσα, ὡς ὑγιάνασα λύ - ett TC» γάμον, διὰ τὴν φιλανθρωπίαν ἔξει τὴν μετάνοιαν. Ἐὰν δὲ τελευτήσῃ γυνὴ ἐν τοιούτῳ γάμῳ οὖσα, ἤτοι ὁ ἀνὸρ, δνσχερὲς τῷ μείναντι ἡ μετάνοια.
pn. Περὲ τῶν πλείστοις γάμοις περιπιπτόντων, ὁ μὲν χρόνος σαφὰς ὁ ὡρισμένος, ἡ δὲ ἀναστροφὴ καὶ ἡ πίστις αὐτῶν σνντέμνει τὸν χρόνον.
μθ΄. Ἐὰν npótüutai τις, ἐπιθνμήσας yovatxoc, σνγχα- θευδᾶσαι μετ᾽ αὐτῆς [αὐτῇ], μὴ ἔλθη δὲ εἰς ἔργον αὐτοῦ 3j ἐνθύμωησις, φαίνεται ὅτι ὑπὸ τῆς χάριτος ἐῤῥύσθη.
». Κατηχούμενος ἐὰν εἰσερχόμενος εἰς τὸ κυριαχὸν ἐν τῷ τῶν κατηχουμένων τάξει στήχῃ, οὗτος δὲ ἁμαρτάνων, ἐὰν μὲν γόνυ χλίνων, ἀχροάσθω μηγέτι ἁμαρτάνων. Ἐὰν δὲ χαὶ ἀκροώμενος ἔτι ἁμαρτάνη, ἐξωθείσθω.
XLVI. Presbyter si uxorem duxerit, ordine suo moveatur ; si autem fornicatus fuerit, vel adulterium commiserit, penitus extrudatur, οἱ ad poenitentiam redigatur.
XLVII. Mulier si duobus fratribus nupserit, abji- ciatur usque ad, mortem ; verumtamen in morte, si promiserit quod ubi convaluerit, solvet matrimo-
- nium, propter humanitatem, poenitentiam habebit.
Sed si mortua fuerit mulier, in hujusmodi conjugio existens, vel ejus maritus, difficilis erit poenitentia remanenti. |
XLVII. De iis qui in plurimas nuptias incidunt, tempus quidem definitum manifestum est : conversio autem ac fides ipsorum tempus contrahit.
XLIX. Si quis mulierem concupiscens, proposuerit cum ea concumbere, ejus autem desiderium ad opus non venerit, videtur esse gratia servatus.
L. Catechumenus si in dominicum ingrediens, in ordine catechumenorum steterit, is autem peccat : si genu quidem flectens, audiat non ainplius pec- cans : sin autem ctam audiens peccet, expellatur.
δὴ DIONYSIUS EXIGUUS. 56 να΄. Περὶ κυορορούσεε, ὅτι δεῖ φοτίξεσθαι ὁπότε βού A. LÍ. Deea qux uterum gerit, quod oporteat eam
λεται. Οὐδὲν γὰρ ἐν τούτῳ κοινωνεῖ ἡ τέχτουσα τῷ τικτο» μένῳ διὰ τὸ, ἑλάστου ἰδίαν τὴν προαέρεσιν τὴν ἐπὶ τῇ ὁμολογίᾳ δείκνυσθαι.͵
νδ΄. πρεσθύτερον εἰς γάμους διγαμούντων μὴ ἑστιᾶ- σθαι, ἐπεὶ μετάνοιαν αἰτοῦντος τοῦ διγάμον, τίς ἔσται ὁ πρεσδύτερος, ὁ διὰ τῆς ἑστιάσεως σνγκατατιθέμενος τοῖς γαμοις;
vy . Τυνή τινος μοιχευθεῖσα λαϊκοῦ ὄντος, ἐὰν ἐλέγχθη φανερῶς, ὁ τοιοῦτος εἰς ὑπηρεσίαν ἐλθεῖν οὐ δύναται. ' Ἐὰν δὲ καὶ μετὰ τὴν χειροτονίαν μοιχενθῇ, ὀφείλες ἀπο- λῦσαι αὐτήν. ᾿Ἐὰν δὲ συζῇ, οὐ δύναται ἔχεσθαι τῆς ἐγ- χειρ σθείσης αὐτῷ ὑπηρεσίας [διακονίας].
. νδ΄, Πρεσβύτερος, ἐὰν προημαρτηκὼς σώματι: προα-
baptizari quando voluerit. Nihil enim in hoc, ea quz parit, nascenti communicat, quia proprium unius- cujusque propositum in confessione ostendatur. .
LII. Presbyter in digamorum nuptiis ne convive- tur. Cum enitn penitentiam requirat digamus, quis erit presbyter qui illas nuptias isto convivio com- probet?
Lii. Si alicujus uxorem, cum esset laios5, adulte- ratam fuisse evidenter fuerit comprobatum, talis ad ministerium venire non potest. Sin autem etiam post ordinationem adulterata fuerit, dimittere eam convenit. Quod si cum illa convixerit, non potest si- bi commissum ministerium habere.
LIV. Si presbyter qui corporale peccatum admise-
X053, καὶ ὁμολογήσῃ ὅτε ὕμαρτεν πρὸ τῆς χειροτονίας" B rit, promotus fuerit, οἱ confessus fuerit, quod ante
μὴ προσφερέτω, μένων ἐν τοῖς λοιποῖς, διὰ τὴν ἄλλην σπκαυδήν. Τὰ γὰρ λοιπὰ [πολλὰ] ἁμαρτήματα ἔφασαν oi *0)):l xal τὴν χειροθεσίαν ἀφιέναι. Ἐὰν δὲ αὐτὸς μή ὁμολογῇ, ἐλεγχθήναι δὲ φανερῶς μὴ δυνηθῇ ; ἐπ’ αὐτῷ ἐχείνω ποιεῖσθαι τὴν ἐξουσίαν.
νε΄. Ὁμοίως καὶ διάκονος si ἐν τῷ αὐτῷ ἁμαρτήματι περιπέσῃ, τὴν τοῦ ὑπηρέτου τάξιν ἐχέτω.
we. Πρεχδύτερος πρὸ τῶν τριάκογτα ἐτῶν μὴ χειρα- τονείσθω, ἐὰν xal πάνυ ἦ ὁ ἄνθρωπος ἄξιος, ἀλλὰ ἀποτη- ρείσθω. Ὁ γὰρ κύριο; Ἰησοῦς Χρισςὸς ἐν τῷ τριαχοστῷ ἔτει ἐφωτίσθη [ἐδαπτίσθη], καὶ ὄρξατο διδάσκειν
νζ΄. Ἐὰν νοσῶν τις φωτισθῆ, εἰς πρεσδύτερον ἱπρεσόυ- τερεῖον] ἄγεσθαι οὐ δύνατοι, οὐκ ἐκ προαιρέσεως γὰρ ἡ πίστις αὐτοῦ, ἀλλ᾽ ἐξ ἀνάγκος " εἰ μὴ τάχα διὰ τὴν μετὰ ταῦτα αὐτοῦ σπουδὴν xal πίστιν, x«l διὰ σπάνιν ἀν- ὀρώπων.
νη. Ἐπιχώριοι πρεσδύτεροι ἐν τῷ χυριαχῷ τῆς πό- λεως προσφέρειν οὐ δύνανται, παρόντος ἐπισχόπον ἢ πρεσθυτέρων πόλεως, οὔτε μὴν ἄρτον διδόναι ἐν εὐχῇ, οὐδὲ ποτήριον" ἐὰν δὲ ἀπῶσι, καὶ εἰς εὐχὴν χληθῇ μόνος, δίδωσιν. Οἱ δὲ χωρεπίσχοποι, εἰσὶ μὲν εἰς τύπον τῶν ἑδδοικήχοντα, ὡς δὲ συλλειτουρ' οἱ, διὰ τὴν σπονδὴν εἰς “τοὺς πτωχοὺς, προσφέρουσι τιμώμενοι.
νθ΄, Διάχονοι ἑπτὰ ὀφείλουσιν εἷναι κατὰ τὸν κανόνα; χᾷν πάνν μεγάλη εἴη ἡ πόλις" πει:θείσῃ δὲ * ἀπὸ τῆς βί- ὅλον τῶν πράξεων.
ordinationem peccaverit : non offerat, manens in aliis, propter aliud ejus vitz studium; reliqua enim peccata dixerunt multi per manus impositionem tolli. Quod si ipse non confiteatur, aperte autem convinci non potuerit, potestatis sux& judicio relin- quatur.
LV. Similiter et diaconus, si in idem peccatum inciderit, ministri ordinem habeat.
LVI. Presbyter ante triginta apnos non ordinetur, etiamsi valde dignus fuerit, sed hoc tempus obser- vet. Dominus enim Jesus Christus trigesimo anno baptizatus est, et coypit docere
LVII, Si quis in morbo constitutus illuminatus fue- rit, ad honorem presbyterii promoveri non potest ;
C fides.enim ejus non est ex proposito, sed ex neces- ᾿ $itate : nisi forte propter sequens ejus studium et ti-
dem, atque hominum raritatem.
LVIIl. Regionarii presbyteri, in dominico civitatis offerre non possunt, presente episcopo, vel presby- teris.urbis, neque panem dare in oratione, neque ca- licem ; sin autem absint, et ad orationem solus vo- catus fuerit, dare poterit. Chorepiscopi autem, sunt quidem ad exemplum septuaginta, ut autem commi- nistri, propter studium in pauperes, offerunt ho- norati.
LIX. Diaconi septem esse debent secundum cano- nem, etiamsi sit magna civitas : ejus autem rei fidein faciet liber Actorum (Act. v1).
* Non video quomodo constare possit phrasis cum hoc participio feminino. Forte legendum πεισθήσεται,
vel, πεισθήση. Epi.
CONCILII GANGRENSIS
CANONES XX ( An. Chr. 325).
K. ET τις τὸν γάμον μέμφοιτο, καὶ τὴν χαθεύδουσαν D — LX. — 1. Si quis nuptias accuset, et dormientem
μετὰ τοῦ ἀνδρὸς αὐτῆς, οὖσαν πιστὴν xal εὐσεθδῆ καὶ εὐλαδῆ, βδελύσσοιτο ἢ μέμφοιτο, ὡς ἀν μὴ δυναμένην εἰς βασιλείαν εἰσελθεῖν, ἀνάθεμα ἔστω.
£x. Εἴ τις ἐσθίοντα κρέα, χωρὶς αἵματος, xal εἰδωλο- θύτον x«l πνιχτοῦ, μετ᾽ εὐλαδείας x«l πίστεως, χατα- κρίνει, ὡς ἄν διὰ τὸ μεταλαμβάνειν, ἕλπίδα μὴ ἔχοντα, ἀνάθεμα ἔστω.
cum viro suo, fidelem piamque ac religiosam, dete- stetur ac vituperet , quasi non possit in regnum Dei introire, anathema sit.
LXI. — 92. Si quis carnem edentem, absque san- guine , et idolis immolato et suffocato , cum pietate et fide, condemnat, uti spem non habentem, propter hujusmodi perceptionem, anathema sit.
57 ,
CODEX CANONUM UNIVERS/E ECCLESLE. 58
EC. εἴ τις δοῦλον προφάσει θεοσεβεῖας διδάσκει χατα- Α LXI — 5. Si quis servum, divini cultus pretextu,
Ῥρονεῖν δεσπότου, x«l ἀναχωρεῖν τῆς ὑπηρεσίας, xal μὴ μετ’ εὐνοίας καὶ πάσης τιμῆς τῷ ἑαυτοῦ δεσπότῃ ἐξνπη- ρετεῖσθαι, ἀνάθεμα ἔστω.
Ey - Εἴτις διατιρίνοιτο παρὰ πρεσθυτέρου γεγαμηκότος, ec μὲ χρῆναι λειτουργήσαντος αὐτοῦ προσφορᾶρ μετα- λαμθάνειν, ἀνάθεμα ἔστω.
ξδ΄. Εἴ τις διδάσχει τὸν οἶχον τοῦ Θεοῦ εὐχαταφβρόνητον εἶναι, καὶ τὰς ἐν αὐτῷ συνάξεις, ἀνάθεμα ἔστω.
£c. ET τις παρὰ τὴν ἐχχλησίαν ἐδίᾳ ἐχκλησιάζει, γαὶ.
χαταφρονῶν τῆς ἐχχλησίας, τὰ τῆς ἐχκλησίας ἐθέλοι πράτ- τεῖν μὴ συνόντο; τοῦ πρεσδυτέρον κατὰ γνώμην τοῦ ἐπισχόπον, ἀνάθεμα ἔστω.
Ec'. Εἴ τις χκαρποφορίας ἐχκλησιαστιχὰς ἐθέλει λαμθά-
dominum contemnere doceat, et ab ejus obsequio discedere , nec ei bona fide et omrii honore servire, anathema sit.
: LXI. — 4. Si quis discernit presbyterum conju- gatum, quasi non oporteat, eo ministrante , ejus oblationi communicare , anafhema sit.
I.XIV. — 5. Si quis docet domum Dei contemnen- dam esse, et conventus qui in ea celebrantur, ana- thema sit.
LXV. — 6. Si quis extra ecclesiam privatim con- ciones habet : et Ecclesiam contemnens , qux» sunt Ecclesi vult agere, non astante presbytero cum voluntate episcopi, anathema sit.
LXVI. — 7. Si quis ecclesiasticas fructuum obla-
ve», $ διδόναι ἔξω τῆς ἐχχλησίας παρὰ γνώμην τοῦ ἐπι- B tiones extra ecclesiam accipere aut dare voluerit,
σκόπου à τοῦ ἐγκεχειρισμένον τὰ τοιαῦτα, xal μὴ μετὰ
Ὑνώμαης αἱ τοῦ ἐθέλει πράττειν, ἀνάθεμα ἔστω.
EZ. εἴ τις διδοῖ ἡ λαμβάνοι καρποφορίαν παρεκτὸς τοῦ ἐκισχόπου, 3$ τοῦ ἐπιτεταγωόένου εἰς οἰκονομίαν εὐποιΐας, καὶ ὁ διδοὺς, καὶ ὁ λαμβάνων, ἀνάθεμα ἔστω.
ξα΄. Ἐΐ τις παρθενεύοι ἡ ἐγχρατεύοιτο, ὡς ἄν βδελύτ- τῶν τῶν γάμων [βδελυττόμενος τὸν γάμον] ἀναχωρήσας, zzi μὴ διὰ τοῦ [δι᾽ αὐτὸ τὸ καλὸν xal ἅγιον τῆς παρθε- vac, ἀτάθεμα ἔστω. ᾿
ES. Εΐτις τῶν παρθενενόντων διὰ τὸν χύριον, κατεπ- eicotto τῶν γογαμηχότων, ἀνάθεμα ἔστω.
ε΄. Εἴ τις καταφρονοίη τῶν ἐκ πίστεως ἀγάπας ποιούν-
prater consensum episcopi, vel ejus cui hujusmodi officia commissa sunt, nec cum ejus voluerit agere consilio , anathema 511.
LXVI. — 8. Si quis dederit vel acceperit fructuum oblationes, prater episcopum, vel eum qui constitu- tus est ad dispensationem beneficentis : et qui dat, et qui accipit, anathema sit.
LXVIII. — 9. Si quis virginitatem custodiens aut continenti: studens, velut abhorrens. nuptias, sece- dat , non ideo quia sancta sit virginitas, neque pro- pter ipsum virginitatis bonum, anathema sit.
LXIX. — 10. Si quis virginitatem servans propter Dominum, se supra conjugatos extollat, anathema sit.
LXX.'— 11. Si quis illos despicit, qui agapas ex
των, xal διὰ τιμὴν τοῦ xvoiov συγκαλούντων τοὺς ἀδε)- (C fide faciunt , et propter honorem Domini convocant
gout, xal uà iO κοινωνεῖν τοῖς κλήσεσι, διὰ τὸ ἔξευτε- lZtes τὸ γενόμενον, ἀνάθεμα ἔστω.
ex. EC τις ἀνδρῶν διὰ νομιζομένην ἄσκησιν περιθο- λαίῳ χρῆται κέχρηται], καὶ ὡς ἄν ἐχ τούτου τὴν διχαιο- σύνην ἔχων, καταψηφίσοιτο τῶν μετ᾽ εὐλαδείας τοὺς βέρους ς φορούντων, xul τῇ ἄλλη κοινῇ καὶ ἐν συνηθείᾳ οὔσῃ ἔσθῦτι χεχρημένων, ἀνάθεμα ἔστω.
οὔ. Εἴ τις γυνὴ διὰ νομιζομένην ἄσχησιν μεταβδάλλοιτο ἀμφέχσμα, xai ἀντὶ τοῦ εἰωθότος γυναικείου ἀμφιάσμα- ves, ἀνδρεῖον [ἀνδρῶον] ἀναλάδοι [ἀναλαμδάνοι], ἀνάθεμα ἔστω.
ey. E τις γυνὴ χκαταλιμπάνοι τὸν ἄνδρα, καὶ ἀναχω- pel» ἐθῆλοι, βδελυττομένη τὸν γάμον, ἀνάθεμα ἔστω.
οδ΄. ET τις χαταλιμπάνει τὰ ἑαυτοῦ τέχνα, xal μὴ
fratres, et noluerit hujusmodi vocationibus commu- nicare, parvipendeus quod agitur, anathema sit. LXXI. — 12. Si quis vir, ob eam qux existima- tur pietatis exercitationem , utatur peribokeo , hoe est amictu pallii : et velut in hoc justitiam consti- tuens, condemnet eos qui cum pictate beris et alia communi solitaque veste utuntur, anathema sit. LXXII. — 15. Si qua mulier, propter eam qux existimatur pietatis exercitationem, vestem mutet, et pro solita veste muliebri, virilem sumat, ansthe- ma sit. LXXIII. — 14. Si qua mulier a marito suo divertat, et secedere velit, nuptias abhorrens, anathema sit. LXXIV. — 15. Si quis filios suos deserat , ct eos
[μηδὲ] τεχνοτροφεῖ, xal τὸ ὅσον ἑαυτῷ [ἐφ᾽ ἑαυτῷ] πρὸς T) non alat , et quantum in se est ad pietatem et debi-
θεισέδειαν τὴν προσήχουσαν ἀνάγοι [ἄγει], ἀλλὰ προφά- et τῆς ἀσκήσεως ἀμελοίη, ἀνάθεμα ἔστω
οε΄. EX τινα τέχνα γονέων, μάλιστα πιστῶν, ἀναχωροίη «τροφάσει θεοσεθείας, καὶ μὴ τὴν καθήχουσαν τιμὴν τοῖς γονεῦσιν ἀπονέμοι͵ προτιμωμένης δηλονότι παρ᾽ αὐτοῖς τὰς θεοσεθείας, ἀνάθεμα ἔστω.
ec. EC τις γυναικῶν διὰ νομιζομένην ἄσκησιν [θεοσε- ξδεὶον) ἀποκχείροετο τὰς χόμας, ἃς ἔδωκεν ὁ Θεὸς εἰς ὑπό- pou τῆς ὑποταγῆς, ὡς ἀναλύουσα [παραλύσασα] πρό- αταγμα τῆς ὑποταγῆς, ἀνάθεμα ἔστω.
ez .Et τις διὰ γομιζομένην ἄς ἄσχησιν ἐν τῇ χυριαχῇ νη- -
στεῦοι, ἀνάθεμα ἔστω.
es. Et tig τῶν ἀσχονμένων, X plc σωματικῆς ἀνὰγ-
tum Dei cultum non instituat : sed exercitationis pretextu, negligit, anathema sit. |
LXXV. — 16. Si qui filii secedant a parentibus, maxime fidelibus, divini cultus pretextu, debitumque parentibus honorem non exhibeant, preposito vide- licet apud ipsos divino culta, anathema sit.
LXXVI. — 17. Si qua mulier, propter eam quie. existimatur pietatis exercitationem, comam tondeat, quam Deus ei dedit in memoriam subjectionis , ut qu:e subjectionis preceptum dissolvat, anathema sit.
LXXVII. — 18. Si quis, ob eam qu: existimatur pietatis exercitationem , Dominice die jejunat, ana- thema sit.
LXXVIII. — 19. Si quis eorum, qui pietatis exer-
59 DIONYSIUS EXIGUUS. . 60 χης ὑπερηφανεύοιτο, χαὶ τὰς παραδεδομένας νηστείας À citationi student, absque neceseitate corporis, inso-
εἰς τὸ xonóv, x&À φυλασσομένας ὑπὸ τῆς ἐ΄κλησίας παραλύει, ἀποχυροῦντος [ Zon. ὑποικουροῦντος ] ἐν αὐτῷ τιλείου λογισμοῦ, ἀνάθεμα ἔστω.
οθ΄. Εἴ τις αἰτιῷτο [αἰτιᾶται] ὑπερηφάνῳ διαθέσει χε- χρημένος, καὶ βδελυσα ὁ utvoc τὰς σννάξεις τῶν μαρτύρων, ἢ τὰς ἐν αὐτοῖς γινομένας λειτουργίας, καὶ τὰς μνήμας αὐτῶν, ἀνάθεμα ἔστω.
|
lescat, et tradita in commune jejuuia et ab Ecclesia observata dissolvat, nimirum perfecta, qux in eo est, ratiocinatione illa improbante, anathema sit. LXXIX. — 20. Si quis superbo affecta ütens, et abhorrens conventus martvrum , et sacra qua in eis celebrantur, Θὲ eorum memorias, apathema sit.
: CONCILII ANTIOCHENI
CANONES XXV (An. Chr. 341).
π΄. Πάντας τοὺς τολμῶντα; παραλύειν[παραδαίνειν) τὸν ὅρον τῆς ἁγίας xxl μεγάλης συνόδου τῆς ἐν Νιχαίᾳ συγ- »βοτηϑείσης ini παρανσίᾳ τῆς εὐσεδείας τοῦ θ:οφιλεστά- τὸν βασιλέως Κωνσταντίνου, περὶ τῆς ἁγίας ἑορτῆς τοῦ σωτηριώδους πάτχα, ἀκοινωνήτους, καὶ ἀποδλήτους εἶναι τῆς ἰχκχλησίος, εἰ ἐπιμένοιεν φιλονειχότερον ἐνιστάμενοι πρὸς τὰ καλῶς δεδογμένα. Kal ταῦτα εἰρήσθω περὶ τῶν λα xàv. El δέ τι; τῶν προεστώτων τῆς ἐχχλησίας, én(a- κοπὸς ἢ πρεσδύτερος f) διάκονος, μετὰ τὸν ὅρον τοῦτον κολμήσε'εν ἐπὶ διαστροφῇ τῶν λαῶν x«l ταραχῇ τῶν ἐχ- γλησιῶν,, ἰδιάξειν καὶ μετὰ τῶν Ἰουδαέων ἐπιτελεῖν τὸ πάσχα, τοῦτον ἡ ἀγα σύνοδος ἐντεῦθεν ἤδη ἀλλότριον ἔκρινε τῆ; ἐχχλησίας, ὡς οὐ μόνον ἑαυτῷ ἁμαρτίας, ἀλλὰ πολλοῖς διαφθορᾶς xal διαστροφῆς γινόμενον αἴτιον’ xal οὐ μόνον τοὺς τοιούτους χαθαίρει τῆς λειτουργίας, ἀλλὰ καὶ τοὺς τολμῶντας τούτοις κοινωνεῖν μετὰ τὴν χαθαίρε-
LXXX. — 1. Omnes qui audent dissolvere defini-
B tionem sancte et magnze synodi, quze Nice congre-
gata est, in przsentia religiosissimi imperatoris Con- stantini, de sancto festo salutiferi Paschatis, excom- municatos et Ecclesia ejectos esse statuimus , si cententiosus adversus ea, qu:e recte decreta sunt, perstiterint. Et μας quidem de Jaicis dicta sint. Si quis autem eorum qui przsunt Ecclesix, episcopus, vel presbyter, vel diaconus post hanc definitionem ausus fuerit , ad populorum subversionen et Eccle- siarum perturbationem seorsum agere, et Pascha cum Jud:is celebrare , hunc sancta synodus abhiuc alie- num esse ab Ecclesia judicavit, ut qui non sibi solum peccati , sed et multis exitii et subversionis causa fuerit : et non solum eos a ministerio deponit, sed οἱ eos, qui audent iis communicare post depositioner.
σιν. Τοὺς δὲ καθαιρεθέντας ἀποστερεῖσθχι xal τῆς ἔξωθεν ( Depositos autem omni quoque extrinsecus honore
τιμῆς, ἧς 0 ἅγιος κανὼν καὶ τὸ τοῦ θεοῦ ἱερατεῖον μετεί-
λ nety e.
πα΄. Πάντα; τοὺς εἰσιόντα; elg τὴν ἐχχλησίαν τοῦ θεοῦ,
xal τῶν ἱερῶν γραφῶν ἀκούοντας, μὴ χοινωνοῦντας δὲ εὐχῆς ἅμα τῷ λαῷ, ἢ ἀποστεεφομένονς τὴν μετάληψιν τῆς εὐχαριστίας κατά τινα ἀταξίαν, τούτους ἀποδλήτους γί»
νεσθαι τῆς ἐχχλησίας, ἕω; ἄν ἐξομολογοσάμενοι xal δεί-
ἔαντες καρποὺς μετανοίας, xol παραγα)έσαντες, τυχεῖν δυνηθῶσι σνγγνώμης. Μὴ ἐξεῖναι δὲ χοινωνεῖν τοῖς &xot- νωτήτοις μηδὲ κατ᾽ οἴχους συνελθόντας συνεύχεσθαι τοῖς , μὴ τῇ ἐκχλησίᾳ συνευχομένοις, μηδὲ ἐν ἑτέρᾳ ἐκκλησία ὑποδέχεσθαι τοὺς ἐν ἑτέρᾳ ἐκκλησίχ μὴ συναγομένους. Εἰ δὲ φανείη τις τῶν ἐπισχόπων à) πρεσθυτέρων 3) διαχόνων, ἢ τις τοῦ κανόνος τοῖς ἀχοινωγήτοις χοινωνῶν, xxl τοῦ- τον ἀχοινώνητον εἶναι, ὡς ἂν συγχέοντα τὸν χρνόνα τῆς ἐχχλησίας. IA. τις πρεσδύτερος, X διάχονος, ἡ ὅλως τῶν τοῦ ἱερατεῖον τις καταλιπὼν τὴν ἑαυτοῦ παροιχίαν, εἰς ἑτέραν ἀπῶδϑοι, ἔπειτα παντελῶς μεταστὰς, διατρίδειν ἐν ἄλλη παροικία πειρᾶται ἐπὶ πολλῷ χρόνῳ, μηκέτι λειτουργεῖν, εἰ μάλιστα καλοῦντι τῷ ἐπισχόκῳ τῷ ἐδίῳ καὶ ἐπανελθεῖν εἰς τὴν παροικίαν τὴν ἑαυτοῦ Καραινοῦντι μὴ ὑπακούοι. El δὲ καὶ ἔπιμένοι τῇ ἀταξία, παντελῶς αὐτὸν χαθαιρεῖσ- θαι τῆς λειϊτουργίας, ὡς μηχέτι χώραν ἔχειν ἀποχαταστά- σεως. Ei δὲ καταιρεθέντα διὰ ταύτην τὰν αἰτίαν δέχοιτο ἕτερος ἔπίσχοπος, κἀκεῖνον ἐπιτιμίας τνγχάνειν ὑπὸ xot- νῆς συνόδου, ὡς παραλύοντα τοὺς θεσμοὺς τοὺς ἐχυλησιασ- τικοὺς [τὸν θισμὸν τὰς ἐχχλησίας].
privari, quem sanctus canon et Dei sacerdotium pro- meruit. —
LXXXI. — 2. Omnes qui ingrediuntur in eccle- siam Dei, et sacras Scripturas audiunt, nec commu- nicant in oratione cum populo, aut aversantur par- tieipationem sanct ^ Eucharistie , per quamdam perversitatem , hos ab ecclesia ejici oportet, donec, postquam) confessi fuerint, fructusque penitentiz ostenderint, ei imploraverint, veniam assequi possint. Non licere autem communicare cum excommunicatis, neque cum his orare qui in domibus convenientes, precibus Ecclesie non communicant, neque in alia ecclesia recipi , qui in alia ecclesia non conveniunt. Si quis autem ex episcopis , aut presbyteris vel dia-
D conis, vel quilibet ex canone, excommunicatis com-
municare apparuerit, eum quoque esee excommuni- catum, ut qui canonem Ecclesie confundat. LXXXIIL — 9. Si quis presbyter vel diaconus, vel quis omnino ex saeerdotali ordine, suam par«ecian deserens, in aliam abierit, deinde omnino commi- grans, in alia paroecia multo tempore immorari co- natur : ne amplius ministret, maxime 8i voeanti suo episcopo et ad suam parcciam regredi commonenti exhortantique , non pareat. Si autem in perversitate perdurat, omnino a ministerio deponatur, ita ut ne- quaquam locum restitutionis inveniat. Si autein euin, qui propter hanc causam depositus est, alius episco- pus susceperit, ille quoque a. communi synodo coer- ceatur; ut qui eeclesiastica statuta dissolvat,
-ς--------------- -------- σ
61 CODEX CANONUM UNIYERS/E ECCLESLE. . 02 wj. EL τις ἐπίσκοπος ὑπὸ συνόδου χαθαιρεθεὶς, 0 A — LXXXIII. — &. 5. 4115 episcopus ἃ synode depo-
πρεσβύτερος ἢ διάκονος ὑπὸ τοῦ ἰδίου ἐπισχόπον,, τοὶ- μήσειέν τι πρᾶξαι τῆς λειτουργίας, εἴτε ὁ ἐπίσκοπος κατὰ τὴν προάγουσαν σννάθειαν, εἶτε ὁ πρεσθδύτερος, εἴτε ὁ διάκονος , μηχέτι ἐξὸν εἶναι αὐτῷ, μηδ᾽ ἐν ἑτέρᾳ συνίδῳ ἐλπίδα ἀποχαταστάσεως, μήτε ἀπολογίας χώραν ἔχειν" ἀλλὰ καὶ τοὺς χοινωνοῦντας αὐτῷ πάντας ἀποξάλλεσθαι τὰς ἐχχλχυσίας, καὶ μάλιστα, εἰ μαθόντες τὰν ἀπόφασιν
τὴν χατὰ τῶν προειρημίνων ἐξενεχθεῖσαν, τολμήσειεν αὐ--
τοῖς χοινωγεῖν.
πᾶ. Εἴτις πρεσξύτερος ἡ διάκονος, καταφρονήσας τοῦ ἐκισχόπου τοῦ ἐδίον, ἀφώρισεν ἑαυτὸν τῆς ἐχχλησίας, xai ἰδία συνήγαγεν, καὶ θυσιαστήριον ἔστησεν [ἔπνξε), xoi
τοῦ ἐπισχόπον προσκαλεσαμένον ἀπειθοίη, χαὶ μὴ βού-
λοιτο αὐτῷ πείθεσθαι, μηδὲ ὑπακούειν᾽ xol πρῶτον καὶ δεύτερον καλοῦντε, τοῦτον καθαιρεῖσθαι. παντελῶς, καὶ μηχέτε θεραπείας τυγχάνειν [τυχεῖν], μηδὲ δύνασθαι λαμβάνειν τὴν ἑαντοῦ τιμήν" εἰ δὲ παραμένοι θορυθῶν χεαὶ ἀνχστατῶν τὴν ἐχχλησίαν, διὰ τῆς ἔξωθεν ἐξουσίας ὡς στασιώδη αὐτὸν ἐπιστρέφεσθαι.
πε. E: tic ὑπὸ τοῦ ἐδίου ἐπισχόπου ἀχοινώνητος γέ- yox», μὴ πρότερον αὐτὸν παρ᾽ ἑτέρων [ἑτέρου] δεχθῆναι, εἰ κὴ ὑπ’ αὐτοῦ παραδεχθείη τοῦ ἰδίου ἐπισχόπον, ἢ συν» οὖσυ γενομένης, ἀπαντήσας ἀπολογήσεται, πείσας τε τὴν σύνοδωυν, καταδέξοιτο ἑτέραν ἀπόφασιν. Ὁ αὐτὸς δὲ ὄρος ἐπὶ λαἑκῶν καὶ πρεσύντέρων xal διαχόνων xai πάντων τῶν ἐν τῶ κανόνι. ᾿
πε΄ . Μηδένα ἄνεν εἰρηνικῶν δέχεσθαι τῶν ξένων.
xt. Μηδὲ πρισδυτέρους τοὺς ἐν ταῖς χώραις xavowt-
situs, vel presbyter aut diaconus a proprio episcopo, ausus fuerit aliquid de ministerio agere, sive episco pus, secundum pracedentem consuetudinem , sive presbyter, sive diaconus , nullam amplius in alia sy- nodo spem restitutionis, neque defensionis locum ei habere liceat. Sed et omnes ei communicantes , ab Ecclesia abjiciantur, et maxime si postquam cogno- verint sententiam adversus predietos fuisse prolatam, eis communicare ausi fuerint.
LXXXIV. — 5. Si quis presbyter aut diaconus, contempto suo episcopo, ab Ecclesia seipsum segre-. gaverit; et seorsum congregationem fecerit, et altare constituerit ,. e episcopo evocanti non acquieverit, nec ei obedire, no£ morer gerere voluerit primo εἰ
B secundo vocanti, js omnino deponatur, nec amplius
remedium assequi, nec honorem suum accipere pos- Si. Quod si permanserit turbas faciens et seditiones Ecclesie, is per externam sive secularem potesta- tem ut seditiosus coerceatur.
LXXXV. — 6. Si quis a proprio episcopo luit ex- communicatus , ne prius ab aliis suscipiatur, quam $uo reconcilietur episcopo vel synodo, qu:* congre- gatur, accedens se defenserit, οἱ persuasa synodo aliam sententiam retulerit. lHiz:c autem definitio ad- versus laicos, et presbyteros, et diaconos, omnesque qui sunt in canone observetur.
LXXXVI. — 7. Nullus peregrinorum sine pacificis suscipiatur.
LXXXVII. — 8. Nec presbyteri qui sunt in regio-
x&c ἐπιστολὰς διδόναι, ἢ mpig μόνους τοὺς γείτονας (ὶ nibus, dent canonicas epistolas, vel ad solos vicinos
ἐξισχύπους ἐπιστολὰς ἐχπέμπειν᾽ τοὺς δὲ ἀνεπιλήπτους χωρεπισχόπους, διδόναι εἰρηνικάς.
πη. Τοὺς καθ᾽ ἑκάστην ἐπαρχίαν ἐπισκόπους εἰδίναι χρὰ τὸν ἐν τῇ μητροπόλει προεστῶτα ἐπίσκοπον, καὶ τὴν φιοντίδα ἀναδέχεσθαι πάτης τῆς ἐπαρχίας, διὰ τὸ ἐν τὸ μητροπόλεε πανταχόθεν συντρέχειν πάντας τοὺς τὰ
πράγματα ἔχοντας. Ὅ9εν ἔδοξε καὶ τῇ τιμῇ προηγεῖσῦνι
αὐτὸν, μηδὲν τε πράττειν περιττὸντοὺς λοιποὺς ἐπισχύπονς ὄνεν αὐτοῦ, xarà τὸν ἀρχαῖον χρατήσαντα τῶν πατέρων ἡμῶν πανόνα, ἡ ταῦτα μόνᾳ ὅσα τῇ ἑκάστου ἐπιθάλλει πκαροιχίχ, καὶ ταῖς ὑπ᾽ αὐτὸν χώραις. Ἕχαστον γὰρ ἐπίσκοπον ἐξουσίαν ἔχειν τῆς ἑαυτοῦ παροιχίας, διοιχεῖν τε κατὰ τὴν ἱχάστω ἐπιδάλλουσαν εὐλάδειαν, καὶ πρό- »o:x» ποιεῖσθαι πάσης τῆς χώρας τῆς ὑπὸ τὴν ἑαυτοῦ xu» ὡς καὶ χειροτονεῖν πρεσέυτέρονς xai διακόνους, χαὶ μετὰ χρίσεως ἴκαστα διαλαμθάνειν, περαιτέρω δὲ μηδὲν πράττειν ἐπιχειρεῖν, δίχα τοῦ τῆς μοτροπόλεως ἐπισχόπον, μηδὲ αὐτὸν ἄνεν τῆς τῶν λοιπῶν γνώμης.
x8. Τοὺς ἐν ταῖς κώμαις ὃ ταῖς χώρας, $ τοὺς καλου- μένους χωρεπισχόπους, εἰ καὶ χειροθεσίαν εἶεν ἐπισχό- πων εἴληφότες, ἔδοξε τῇ ἁγία συνόδῳ εἰδέναι τὰ ἑαυτῶν μέτρα, καὶ διοιχεῖν τὰς ὑποχειμένας αὐτοῖς ἐχχλισίας, καὶ τῷ τούτων ἀρχεῖαθαι φροντίδι καὶ κηδεμονέᾳ᾽ καθι- στῶν δὲ ἀναγνώστας καὶ ὑποδιαχόνους xal ἐπορχιστὰς [ἐφορκεστάςἿ, καὶ τῇ τούτων ἀρχεῖσθαι προαγωγῇ, μήτε δὶ πρεσβύτερον μότε διάχοναν χειροτονεῖν τολμᾶν, δίχα τοῦ ἐν τῇ πόλει ἱπισχόπον, 7) ὑπόχεινται αὐτός τε καὶ ἡ χορα᾿ εἰ δὲ τολμήσε:ἐ τις παραβῆναι τὰ δοισθέντα, ναϑ-
episcopos epistolas mittant. Chorepiscopi autem qui sunt irreprehensibiles, dent pacificas.
LXXXVIII. — 9. Episcopos, qui sunt in unaqua- que provincia, scire oportet episcopum qui metro- poli praeest, curam et sollicitudinem totius provincix suscipere : eo quod in metropolim undequaque con- currunt ómnes qui habent negotia. Unde placuit, eum quoque honore przecedere : reliquos autem episcopos nihil extra ordinem vel ultra terminos suos agere secundum antiquum Patrum nostrorum canonem, qui hactenus obtinuit : aut ea tantum, quie ad unius- cujusque pareciam pertinent, et regiones qu» ei subsunt. Unumquemque enim episcopum potestatem habere su: parceciz], eamque administrare, pro suo
p G'isque studio ac religione, et curam gerere totius
regionis qux sux urbi subest. Ut ordinet presbyteros ei diaconos, et cum judicio singula disponat : et nihil ultra facere aggrediatur, sine metropolitano episco- po, neque ipse sine reliquorum sententia.
LXXXIX. — 10. li qui sunt in vicis et regionibus, vel qui chorepiscopi nominantur, etiamsi impositio- nem manuum episcoporum aeceperint, placuit san- ct synodo ut suum moduni sciant, et sibi subjeetaa ceclesias administrent, earumque cura et modera- mine content sint: constituant autem lectores et subdiaconos, et exorcistas, et eorum promotioni suf- ficere existiment; presbyterum autem aut diaconum ordinare non audeant sine episcopo civitatis, cul ipse et regio subjicitur. Si quis autem ea quac definita sunt,
45 DIONYSIUS EXIGUUS, ἀ ζ΄. Ἐπειδὴ συνήθεια χεκράτηχε κηὶ πηράδοσι; &oxaia, A — Vll. Quoniam consuetudo obtinuib, et antiqua
ὥστε τὸν ἐν ADia ἐπίσχοπον τιμᾶσθαι, ἐχέτω τὴν &ko- λουθίαν τῆς τιμῆς, τῇ μητροπόλει [τῆς μητοοπόλεως] σωζομένου τοῦ οἰκείου ἀξιώματος. |
η΄. Περὶ τῶν ὀνομαζόντων μὲν ἑοσντοὺς χαθαρούς ποτε, προσερχομένων δὲ " τῇ χαθολιχῇ xai ἀποστολικῇ ἐπχκλη- σίᾳ, ἔδοξε τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ συνόδῳ, ὥστε χειροθετον- μένους αὐτοὺς, μένειν οὕτως ἐν τῷ κλήρῳ. Πρὸ πάντων δὲ τοῦτο ομολογῆσαι αὐτοὺς ἐγγράφως προσήκει, ὅτι συνθήσινσαι x«i ἀκολουθήσονσε τοῖς τῆ; χαθολιχῆς καὶ ἀποστολικῆς ἐχχλησίας δόγμασι, τοῦτ᾽ ἐστὲ, x«i διγάμοις πρινωνεῖν, καὶ τοῖς ἐν τῷ διωγμῷ παραπεπτωχόσιν, ἐφ᾽
ὧν καὶ χρόνος τέταχται, καὶ καιρὸς ὥρισται, Got αὐτοὺς
ἀχολουθεῖν ἐν πᾶσι τοῖς δόγμασι τῆς καθολικῆς ἐκκλησίας. Ἕθα μὲν οὖν πάντες εἴτε ἐν κώμαις, εἴτε ἐν πόλεσιν αὐτοὶ μόνοι εὑρίσχοιντο χειροτονηθέντες, οἱ εὑρισχόμενοι ἐν τῷ xhipo ἔσονται ἐν τῷ αὐτῷ σχήματι [τάγματι]. El δὲ τοῦ τῆς χαθολιχῆς ἐχκλησίας ἐπισκόπον 3 πρεσθυτέρονυ ὄντος προσέρχονταὶ τινες, πρόδηλον, ὡς ὁ μὲν ἐπίσχοπος τῆς ἐχχλησίας ἕξει τὸ ἀξίωμα τοῦ ἐπισχόπον, ὁ δὲ ὀνομαζόν- μενος παρὰ τοῖς λεγομένοις καθαροῖς ἐπίσκοπος, τὴν τοῦ πρισδυτέρον τιμὴν ἕξει, πλὴν εἰ μὰ ἄρα δοκοΐη τῷ ἐπι- σνύόπῳ τῆς τιμῆς τοῦ ὀνόματος αὐτὸν μετέχειν. El δὲ τοῦτο αὐτῷ μὺὴ ἀρέσχει, ἐπινούσει τόπον à χωρεπισκόπου à πρεσθντέρον, ὑπὲρ τοῦ ἐν τῷ χλήρῳ ὅλως δοχεῖν εἶναι, ἵνα μὴ ἐν τῇ πόλει δύο ἐπίσχοποι ὦσιν.
0. Εἴ τινες ἀνεξετάστως προσήόχθησαν πρεσδύτεροι, ἣ ἀναχρινόμινοι ὡμολόγησαν τὰ ἁμαρτήματα ἡμαρτημένα] «vroig, καὶ ὁμολογησάντων αὐτὼν, παρὰ κανόνα χινού- μένοι οἱ ἄνθρωποι τοῖς τοιούτοις χεῖρα ἐπιτεθύχασιν, τού- τους ὃ κανὼν οὐ προσίεται. Τὸ γὰρ ἀνεπέληπτον ἐχδικπεῖ 3 xa oux) ἐχχλησέα.
ἐ. Ὅσοι προεχειρίσθησαν τῶν παραπεπτωκχότων κατὰ ᾿
ἄγνοιαν, ἦ καὶ προειδότων τῶν προχειρισαμένων, τοῦτο οὐ προχρίνει [οὗτοι οὐ προχρίνονσι] κανόνε τῷ ἐκκλησια- στιχῷ᾽ γνωσθέντες γὰρ καϑαιροῦνται.
ια΄. Πειρὲ τῶν ἱπαραδάντων χωρὶς ἀνάγκης, ἦ χωρὶς ἀφαιρέσεως ὑπερχόντων, 9 χωρὶς κινδύνον, f τινος τοιούτον, ὁ γέγονεν ini τὸς τυραννίδος Λικινίον᾽ ἔδοξε τῇ συγόδῳ, εἰ καὶ ἀνάξιοι ἦσαν φιλανθρωπίας, ὅμως χρηστεύσασθαι εἰς αὐτούς. Ὅσοι οὖν γνησίως μετάμε- λῶντα!, τρία ἔτη ἐν ἀχροωμένοις ποοήτουσιν οἱ πιστοὶ, x«i ἑπτὰ ἔτη ὑποπεσοῦνται᾽ δύο δὲ ἔτη χωρὶς προσφο- ρᾶς, χοινωνήόσουσι τῷ λαῷ τῶν προσευχῶν.
ἰγδάϊιο, ut /Eli» episcopus honoretur, habeat ordi- nem honoris, metropoli propria dignitate scr- vata.
VIII. De his qui se catharos, id. est puros, nomi- nant, si aliquando ad catholicam et apostolicam Ec- clesiam redierint, visum est sanct et magn synodo, uL accepta manuum impositione, sic in clero ma- neant. Pre omnibus autem eos scripto pro&teri opor- tet, quod consentient, et sequentur dogmata Ecclesi: catbolice et apostolice, id est, et cum digamis com- municare, et his qui in persecutione ' lapsi sunt, qui- bus etiam tempus constitutum est, et opportunitas definita, ut in omnibus sequantur dogmata catholicze Ecelesix:. Übieunque autem, sive in vicis, sive in ci-
B vitatibus ipsi soli inventi fuerint ordinati, qui inve-
niuntur in clero in eodem ordine permaneant. Si autem catholice Ecclesim episcopo aut presbytero existente quidam accedunt, manifestum est, quod episcopus Ecclesix€ dignitatem episcopi habeat. Qui autem apud eos, qui dieuntur catbari, nominatur episcopus, habeat honorem presbyteri, nisi forte placuerit episcopo nominis honorem iHi concedere. Si hoc autem ei minime placuerit, inveniat ei locum chorepiscopi, aut presbyteri, ut in clero omnino esse videatur, ne in civitate duo sint episcopi.
IX. Si qui sine examinatione presbyteri promoti sint, vel cum discuterentur, peccata sua confessi sint, eisque confessis, homines contra canonem moti, manus imnposuerint, tales canon non admittit : quod enim reprehensibile est, catholica Ecclesia non de- fendit.
' X. Quicunque ex lapsis ordinati sunt per ignoran- tiam, aut dissimulationem eorum qui eos ordinarunt, hoc non prejudicát canoni Ecclesiastico ; cogniti enim deponuntur. —
XI. De his qui prevaricati sunt sine necessitate, aut facultatum ablatione, aut sin? periculo, aut ali- quo ejusmodi, quod factum est sub tyrannide Licinii, visum est synodo, licet reisericordia indigni sint, be- nignitate tamen in eos uti. Quicunque ergo vere pe- nitent, tribus annis fideles inter audientes habeantur, et septem annis jaceant : duobus autem ahnis sine oblatione, populo communicent in orationibus.
(6. Οἱ δὲ προσχληϑέντες μὲν ἀπὸ τῆς χάριτος x«i D — Xll. Quicunque vocati per gratiàm , primum qui-
τὴν πρώτην ὁρμὴν ἐνδειξάμενοι, xal ἀποθέμενοι τὰς ζώ- νας, μετὰ δὲ ταῦτα ἐπὶ τὸν οἰκεῖον ἔμετον ἀναδραμόντες ὡς κύνες, ὥς τινας καὶ ἀργύρια πρόεσθαι, καὶ βενεφιχίοις χοατορθῶσαι [δωρεαῖς καὶ ὑποσχέσεσι] τὸ ἀναστρατεύσ “- wÜat, οὗτοι δέκα ἔτο ὑποπιπτέτωσαν, μετὰ τὸν τῆς τριετοῦς ἀχροάσεως y povov' Ep ἅπασι δὲ τούτοις, προσ- ἤχει ἔξετάζειν τὴν προαίρετιν καὶ τὸ εἶδος τῆς μετανοίας. Ὅσοι μὲν γὰρ xol φόδω καὶ δάχρυσι καὶ ὑπομονῇ καὶ ἀγαθοεργίαις, τὴν ἐπιστροφὴν ἔργῳ καὶ οὐ σχήματι ἐπι- δείχνυνται, οὗτοι πληρώσαντες τὸν χρόνόν τὸν ὡρισμένον τῆς ἀχροάσεως, εἰχότως τῶν εὐχῶν χοινωνήσουσι, μετὰ τοῦ ἐξεῖναι τῷ ἐπισκόπῳ xal φιλινθρωπότερόν τι περὶ
αὐτῶν βουλεύσασθαι" ὅτοι δὲ ἀδιαφόοως ἤνεγχαν., xai
dem ardorem fldemve suam ostenderunt, et cingulum militi: deposuerunt, postea vero ut canes ad soum vomitum reversi sunt, ita ut aliqui et pecuniam da- rent, et beneficiis militiam repelerent, hi decem an- nis jaceant, post triennii auditionis tempus. In his autem omnibus observare oportet propositum et nio- dum ponitentis. Quicunque enim et timore, et la- crvmis, et patientia, et bonis operibus conversionem absque simulatione demonstrant, hi deflnitum tempus auditionis implentes, tum demum orationibus com- municabunt, et postea licebit episcopo, de his ali- quid humanius cogitare. Quicunque vero indilferen- ter tulerunt, et habitam Ecclesiam introcundi sibi
* Legeretur melius : Περὲ τῶν... καθαροὺς, ποτὲ δὲ, etc., ut postulare videtur lectio Latina. Eorr.
-- umb
43
CODEX CANONUM UNIVERS.E ECCLESLE.
"δ
τὸ σ χῶμα τοῦ εἰσιέναι εἰς τὴν ἐχκλησίαν ἀργεῖν αὐτοῖς À arbitrati sunt ad conversionem sufficerc, hi definitum
ὠγήσαντο πρὸς τὴν ἐπιστρέφτιαν [ἐπιστροφήν], ἐξ ἅπαν- το; πληρούτωσαν τὸν χρόνον.
cy . Περὶ δὲ τῶν ἐξοδευόντων.; ὁ παλαιὸς xal χανονινος νόμο; φυλαχθήσεται χαὶ vov, ὥστε, εἴ τις ἐξοδεύοι, τοῦ τελευταίου καὶ ἀναγκαιοτάτου ἐφοδίου μὴ ἀποστερεῖσθαι. Ei δὲ ἀπογνωσθεὶς xal κοινοινίας πάλιν τυχὼν, πάλιν ἐν τοῖς ζῶσω ἐξιτασθῆ, μετὰ τῶν χοινωνούντων τῆς εὐχῆς μόνη; ἔστω. καθόλου δὲ xal περὶ πάντος οὑτινοσοῦν ἐξ- οὗ ὕοντος αἰτοῦντος τοῦ μετασχεῖν εὐχαριστίας, ὁ ἐπέυχὸ- soc μιτὰ δοχιμασίας μεταδιδότω ἐπιδότω] τῆς προσφορᾶς.
᾿εδ. Περὶ τῶν κατηχουμένων καὲ παραπεσόντων ἔδοξε τῇ
ἀγέα καὶ μεγάλῃ συνόδῳ, ὥστε τριῶν ἐτῶν αὐτοὺς ἀκροωμέ- wovs μόνον, μετὰ ταῦτα εὔχεσθαι μετὰ τῶν κατηχουμίνωγ.
εε΄. Διὰ τὸν πολὺν τάραχον xxl τὰς στάσεις τὰς γινο- μένας, ἔδοξε παντάπασι περιαιρεθῆναι τὴν συνήθειαν τὴν παρὰ τὸν κανόνα εὑρεθεῖσαν ἕν τισι μέρεσιν, ὦστε ἀπὸ πόλεως εἰς πόλιν μὴ μεταθαίΐνειν, μήτε ἐπίσχοπον, μήτε πρεσδύτερον, güct διάχονον. Ἐξ δέ τις μετὰ τὸν τῆς ἁγίας καὶ μεγάλης συνόδου ὅρον, τοιυύτῳ τονὲ ἐπιχειρήσειεν, 9 ἐπιεδοίυ ἑαυτὸν πράγματι τοιούτῳ, ἀκυρωθήσεται ἐξάπαν- τος κατασχεύασμα, xal ἀποχατασταθήσεται τῇ ἐχχλησία ὦ ὁ ἐπίσχοπος ἢ ὁ πρεσθδύτερος ἐχειροτονήθη.
uz. Ὅσοι ῥεψοκινδύνως μήτε τὸν φόδον τοῦ θεοῦ πρὸ ὀφθαλμῶν ἔχοντες, μήτε τὸν ἐχχλησιαστιχὸν χανόνα εἰδό- τες ἀναχωρήσουσι τῆς ἐχχλητίας, πρεσδύτεροι, 3) διά- x6»0t, ἢ occ ἐν τῷ κανόνι ἐξεταζόμενοι, οὗτοι οὐδαμῶς δεχτοὶ ὀγεΐουσιν εἶναι ἐν ἑτέρκ ἐγκλησίᾳ, ἀλλὰ πᾶσαν τοῖς V ἀνάγχην ἐπάγεσθαι χρὴ, ἀναστρέφειν εἰς τὰς ἑαυτῶν πκαροιχίας" ἢ ἐπιμένοντας, ἀχοινωνήτους εἶναι προσήκει. Εἰ καὶ τολμήσεεξν τες ὑφσρπᾶσαι τὸν τῷ ἑτέρῳ δεχφέροντα, καὶ χειροτονῆσαι ἐν τῇ αὐτοῦ Exx)ncia, μὴ συγχατατ 0:- μένου τοῦ ἰδίου ἐπισχόπου, οὗ ἀνεχώρητεν ὁ ἐν τῷ κανόνι ἐξεταζόμενος, ἄχυρος ἔστω ἡ χειροτονία.
Uu. Ἐπειδὴ πολλοὶ ἐν τῷ χανόνι ἐξεταζόμενοι τὴν πλεο- νεξίαν καὶ τὴν αἱσχροχερδείαν [ τὸ oia χροχερδές | διώ- xGytec, ἐπελάθοντο τοῦ θείου. γράμματος; λέγοντο;, € Τὸ ἀργύριον αὐτοῦ οὖχ ἔδωχεν ἐπὶ τόχω, ν xal δινείζοντες ἑκατοστὰς ἀπαιτοῖσιν" ἐδιλαίωσεν ἡ ἁγία γαὶ μεέγόλη σύνωδος, ὡς εἴτις εὑρεθείη μετὰ τὸν ὄρον τοῦτον τύχους λαμβάνειν ἐκ μεταχειρήσεως, ἧ ἄλλως μετερχόμενος τὸ πρᾶγμα, ἃ ἡμοολίας ἀπαιτῶν, ἡ ὅλως ἕτερόν τι ἐπινοῶν αἰσχροῦ κέρδους ἕνεκα, καθαιρεθήσεται τοῦ χλήρου, xai ἀλλότρεος τοῦ κανόνος ἔσται.
en. Ἦλθεν εἰς τὴν ἁγίαν χαὶ μεγάλην σύνοδον, ὅτι ἔν τισε τόκοις παὶ κόλεσιν, τοῖς πρεαδυτέροις τὴν εὐχα- ριστίαν οἱ διάκονοι διδόασιν, ὅπερ οὔτε δ΄ xov, οὕτε $ συνήθεια ἐαρίδωχεν, τοὺς ἐξουσίαν μὴ ἔχοντας προσ- φέρειν, “οἷς προσφέρουσι διδόναι τὸ σῶμα τοῦ Χριστοῦ. κἀκεῖνο δὲ ἐγνωρίσθη, ὅτι ἤδη τινὲς τῶν διαχόνων καὶ &pÀ τῶν ἐπισκόπων τῆς εὐχαριστίας ἅπτονται. Ταῦτα οὖν πάντα περιηρήσθω, xai ἐμμενέτωσαν οἱ διάχονοι τοῖς ἰδίοις μέτροις, εἰδότες ὅτι τοῦ μὲν ἐπισκόπου ὑπηρέται εἰσὶν, τῶν δὲ πρισβυτέρων ἐλάττους τυγχά- vost" λαμθανέτωσαν δὲ κατὰ τὴν τάξιν τὴν εὐχαριστίαν μετὰ τοὺς πρεσθυτέρονς, ἃ τοῦ ἑπιαχόπου διδόντος {μεταδιδόντος } αὐτοῖς ὁ τοῦ πρισόντέρον" ἀλλὰ uà παϑῆσθαι ἐν μέσω τῶν πρεσθυτέρων Klara τοῖς διαχό-
* Legendum videtur αὐτοῖς. ΕΡΙΤ.
tempus omnino impleant.
XIII. De his qui vita excedunt, vetus et canonica lex nunc quoque servabitur, ut si quis vita excedat, ultimo et necessario viatico minime privetur. Si vero desperatus, et communionem assecutus superviszerit, sit inter eos qui communionem orationis tantum modo consequuntur. Generaliter auteih omni cuilibet in exitii posito, et eucharisti:x participationem petenti, episcopus cum etzaminatione oblationem impertiat.
XIV. De catechumenis lapsis placuit sanci$ et magn: synodo, ut ii tribus annis audientes tantum sint, postea orent cum catechumenis.
XV. Propter tumultus et seditiones qu:e fiunt, pla-
D cuit omnino consuetudinem tolli, qtze prxter cano-
nem in quibusdam partibus invenitur, ut a civitate in civitatem nec episcopus, nec presbyter, nec diaco- nus transferatur. Si quis autem post defttitionem sanctze et magn: synodi, tale quid aggressus fuerit, vel se rei ejusmodi dederit, quod factum erit omnino infirmabitur, et Ecclesie restituetur cui fuerat epi- scopus, aut presbyter, vel diaconus ordinatus.
XVI. Quicunque temere et inconsiderate nec Dei timorem prz oculis babentes, nec ecclesiasticum ca- nonem agnoscentes, ab Ecclesia discesserint presby- teri vel diaconi, vel quicunque omnino in canone recensentur, hi nequaquam debent in aliam ecclesiam recipi, sed omnino cogendi sunt in suas ipsorum pa- raecias redire : vel si perseverent, eos a communione
C privari oportet. Si quis etiam ausus fuerit eum qui
ad alium pertinet, surripere, et in sua ecclesia ordi- nare, non consentiente proprio episcopo, a quo re- eessit qui in canone censetur, ordinatio hujusmodi irrita erit,
XVII. Quoniam plerique qui in canone recensen- tur avaritiam et turpem qusstum sectantes, oblivi- βου divin:e Seripturz dicentis : Pecuniam soam non dedit ad usuram (Psal. xiv, 5) : et feenerantes centesimae exigunt, eequum censuit sancta et magna synodus, ut si quis inventus fuerit post hanc defini- tionem usuras sumere ex mutuo, vel aliter eam rem consectari aut sescupla exigere, vel omnino aliquid aliud excogitare turpis lucri gratia, e clero depona- tur, ct alienus a canone existat.
D XVIII. Pervenit ad sanctum magnumque conci-
lium, quod in quibusdam locis et civitatibus, diaconi presbyteris eucharistiam przbeant; quod neque ca- non, neque consuetudo tradidit, ut qui potestatem offereüdi non habent, his qui offerunt corpus Christi porrigant. lllud etiam innotuit quod jam quidam ex diaconis etiam ante episcopos eucharistiam attingant. Oinnia igitur ista auferantur, οἱ diaconi intra pro- priam mensuram maneant, scientes quod ministri sunt episcoporum, et presbyteris inferiores existant - accipiant autem suo ordine eucharistiam post preshv- teros, vel.episcopo dante vel presbytero; sed nec sedere in medio presbyterorum diaconis liceat, id enim fit preter canonem οἱ ordinem. Si quis autem
61 DIONTSIUS EXIGUUS. (8 μὴ δεῖν ἄλλως γίνεσθαι ἐπίσχοπον, ἢ μετὰ συνόδου xai ἐπι- A, et judicio episcoporum, qui post obitum quiescentis,
κρίσεως ἐπισχόπων, τῶν μετὰ τὴν κοίμησιν toU ἀναπαυ- ᾿σαμένον τὴν ἐξουσίαν ἐχόντων τοῦ προάγεσθαι τὼν ἄξιον. py- Τὰ τῆς ἐχχλησίας, τῇ ἐκκλησία καλῶς ἔχει φυλάτ- τεσθαι δεῖν μετὰ πάσης ἐπιμελείας xol ἀγαθῆς συνειδή- σεως xal πίστεως τῆς εἰς τὸν πάντων ἔφορον xal. χριτὲν Θεόν. "A καὶ διοικεῖσθαι προσήκει μετὰ χρίσεως καὶ ἔξου- σίας τοῦ ἐπισχόπον τοῦ πεπιστευμένον [ἐπισταμένου] πάντα τὸν λαὸν, χαϊτὰς ψυχὰς τῶν συναγομένων. Φανερὰ δὲ εἶναι τὰ δαφεροντα τῇ ἐχχλησίχ μετὰ γνώσεως τῶν περὶ αὐτὸν πρεσὔντέρων καὶ διαχόνων, ὥστε τούτους εἰ- δέναι xai μὴ x, νοεῖν, τίνα ποτέ ἐστι τῆς ἐχχλησίας, ὥστε νηδὲν αὐτοὺς λανθάνειν" ἵν᾿ εἰ copain τὸν ἐπίσχοπον μεταλλάττειν τὸν βίον, φανερῶν ὄντων τῶν διαφερόντων τῇ ἐκχλησίᾳ πραγμάτων, μήτε αὐτὰ διαπίπτειν καὶ ἀπόλ-
potestatem habent, eum qui dignus exstiterit, pro- movere.
CIII. — 24. Recte habet, ea qu: sunt Ecclesize, Ec- clesix servari cum omni diligentia, et bona conscien- tia, et fide qu: in Deum est, qui omnia inspicit et judicat : qux etiam administrari convenit cum judicio et potestate episcopi, cui omnis populus commissus est, et anim:e eorum qui in ecclesia cougregantur. Manifesta vero sint, qux ad Ecclesiam pertinent cum! notitia presbyterorum et diaconorum, qui circa ipsum sunt, ut ipsi non ignorent, quz; sunt Ecclesim, nee. eos aliquid lateat. Ut si contigerit episcopum e vita migrare, iis manifestis existentibus qux ad Eccle- siam pertinent. ea non intercídant, aut pereant : nec
ÀvaÜat, μήτε τὰ 'Oux τοῦ ἐπισχόπου ἐνοχλεῖσθαι, προ- B qus sunt propria episcopi, prztéxtu rerum ecclesia-
φάσει τῶν ἐχχλησιαστιχῶν πραγμάτων. Axatov γὰρ xai ἀρεστὸν παρά τε τῷ Θεῷ xal ἀνθρώποις, τὰ ἴδια τοῦ ἐπιο- χόπου, οἷς ἄν αὐτὸς βούληται, χαταλιμπάνεσθαι" τὰ μὲν τοι τῆς ἐχχλισία;, αὐτῇ φυλάττεσθαι" καὶ μήτε τύν ix- γλησίν ὑπομένειν [ὑπομεῖναΐ τινα ζημίαν, μήτε τὸν ἐπί: χῦπον προφάσει τῆς ἐκχλησίας δημεύεσθαι, f) καὶ εἷς πεά, ματα ἐμπίπτειν τοὺς αὐτῷ διαφέοοντας, μετὰ τοῦ καὶ αὐτὸν μετὰ ϑάνατον δυσφημία περιβάλλεσθαι.
ρδ. Ἐπίσχοπον ἔχειν τῶν τῆς ἐχχλησίας πραγμάτων ἐξουσίαν, ὥς τε διοιχεῖν εἰς πάντας τοὺς δεομένονς, μετὰ πάσης εὐλαδείας xxl φόβον Θι:οῦ" μεταλαμβάνειν δὲ καὶ αὐτὸν τῶν δεόντων, εἴγε δέοιτο, εἰς τὰς ἀναγκαίας αὑτοῦ χρ:ίας, ral τῶν παρ᾽ αὐτῷ [αὐτοῦ] ἐπιξενουμένων ἀδελ- φῶν, ὡς κατὰ μηδένα τρόπον αὐτοὺς ὑστερῆσθαι, κατὰ τὸν θεῖον ἀπόστολον λέγοντα,« Ἔχοντες διατροφὰς χαὶ axe- πάσματα, τούτοις ἀρχεσθησόμεθα."» Ei δὲ μὴ τούτοις ἀρ- κυῖτο, μεταθάλλοι δὲ τὰ πράγματα εἰς obuxag [οἰχκειακάς αὐτοῦ χρείας, xal τοὺς πόρονς τῆς ἰχχλησίας ἡ τοὺς τῶν ἀγρῶν καρποὺς, μὴ μετὰ γνώμης τῶν πρεσδντέρων ἡ τῶν διακόνων χειρίζοι, ἀλλ᾽ οἰκείοις αὐτῶν xal συγγενέσιν ἢ ἀδελφοῖς ἢ υἱοῖς παράσχοιτο τὰν ἐξουσίαν, εἰς τὸ, διὰ τῶν τοιούτων λεληθότως βλάπτεσθαι τοὺς λόγους τῆς ἐχχλη- σίας, τοῦτον εὐθύνας παρέχειν τῇ συνόδῳ τῆς ἐπαρχίας. Εἰ δὲ καὶ ἄλλως διαβάλλοιτο ὁ ἐπίσκοπος, ἧ οἱ σὺν αὐτῷ πρεσδύτεροι, ὡς τὰ τῇ ἐχχλησίᾳ διαφέροντα, ἥτοι ἐξ ἀγρῶν 9» καὶ ἐξ ἑτέρας προφάσεος ἐχχχησιαστιχῆς εἰς ἐχυτοὺς ἀποφερόμενθι, ὡς θλίδεσθαι μὲν τοὺς πένητας, διαβολὴν δὲ χαὶ δυσφημίαν προστρίδεσθαι τῷ τε λόγῳ, καὶ τοῖς οὕτω διοιχοῦσιν, καὶ τούτους διορθώσεως τυγ»- χάνειν, τὸ πρέπον δοχιμαζούσης τῆς ἁγίας συνόδου.
διἰοάγαπιὶ turbentur. Est enim justum et acceptum coram Deo et hominibus, ut (Supprimenda conjunctio) ea qux propria sunt episcopi, quibus ipse velit, relin- qui; qua autem sunt Ecclesi:e, ipsi servari : ut nec Ecclesia damnum aliquod patiatur, nec episcopus ec- clesix prxetextu proscribatur, vel qui ad eum attinent, im causas incídant, quo post mortem ipse maledictio- nibus oneretur.
CIV. — 25. Episcopus habeat rerum Ecclesix po- testatem, ad dispensandum in omnes egentes, cum summa reverentia et timore Dei. Ipse autem eorum, quibus indiget (si tamen indiget), sit particeps ad usus necessarios, et fratrum qui apud eum hospitio excipiuntur, ut ipsi nullo modo priventur, sécundum divinum Apostolum dicentem : Habentes alimenta et quibus tegamur iis contenti sumus ( ] Tim. vi, 8) : quod si contentus istis non fuerit, et in usus suos res ecclesi convertat, et illius reditus, vel agrorum fructus, sine presbytérorum vel diaconorum senten- tia pertractet, sed domesticis et cognatis vel fratri- bus, vel.filiis potestatem concedat; ut hoc modo ra - tiones Ecclesi: tacite detrimentum capiant, ipse sy - nodo provincix administrationis rationes reddat. Si autem et aliter insimuletar episcopus, vel qui sunt cum eo presbyteri, ea 46: ad ecclesiam pertinent,
'vel ex agris vel ex quacunque alia causa ecclesiastica
ad seipsos referre, ut pauperes opprimantur, et ra- tioni ecclesiz, iis quequisic administrant, criminatio et infamia inuratur. Hf etiam correctionem assequan-
' tur, sancta syaodo id quod decet, examinante.
CONCILII LAODICENI
CANONES LIX (An. Chr. 364)
pt - Περὶ τοῦ δεῖν κατὰ τὸν ἐχχλησιαστιχὸν κανόνα, τοὺς TY
ἔλενθέρως xal νομίμως συναψθέντας δεντέροις γάμοις, μὴ λαθρογαμίαν ποιήσαντας, ὁλἔγου χρόνον παρελχθόντο;, καὶ σχολασάντων ταῖς προσευχαῖς καὶ νηστείχις κατὰ συγγνώμην ἀποδίδοσθαι αὐτοῖς τὴν χοινωνίαν ὡρίσαμεν.
ρς΄. Περὶ τοῦ, τοὺς ἐξαμαρτάνοντας ἐν διαφόροις πταίο- μασιν, καὶ προσχαρτιροῦντας τῇ προσευχὴ τῆς ἑξημο-
-—— —
CV. — $. Quod oportet, secuadum ecclesiasticum eanonem, eos qui libere et legitime binis nuptiis juncti sunt, neque clandestiium matrimonium inie- runt, exiguo tempore elapso, peetquam precibus et jejuniis vacaverint, secundum indulgentiam commu- nionem ipsis reddi definimus.
ΑΥ̓͂. — 3. Qued oportet, eos qui diversis delictis peccaverunt, et in oratione confessionis et peniten-
69 CODEX CANONUM UNIVERS/E£ ECCLESLE. TO Ἰσγήστως χαὶ μετανοίας, xal τὴν ἀποστρορὴὲν τῶν χαχῶν A {{π perseverant, perfectam a malis suis conversio-
τελείαν ποιουμένους, κατὰ τὴν ἀναλογίαν τοῦ πταίσματος, aw epo) μετανοίας δοθέντος τοῖς τοιούτοις, διὰ τοὺς oixttp- μοὺς καὶ τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ προσάγεσθαι τῇ xn νωνία.
Ka Περὲ τοῦ, μὴ δεῖν πρόσφατον ἱπροσφάτωρ v φωτισ- θέντας, προσάγεσθαι ἐν τάγματι ἱερατιχῷ.
ρ΄. Ἱμερὶ τοῦ, αὐ δεῖν ἱερατιχοὺς δανείζειν xal τόχους xmi τὰς λεγομένας ἡμιολίας λαμβάνειν.
[B - Περὶ τοῦ, μὴ δεῖν τὰς χειροτονίας ἐπὶ παρουσία ἀκροωμένων γίνεσθαι.
ρί. Περὶ τοῦ, μὴ σνγχωρεῖν τοῖς αἱριτιχοῖς εἰσιέναι εἷς τὸν οἶχον τοῦ Θεοῦ, ἐπιμένοντας τῇ αἱρέσει.
ρια. Περὶ τοῦ, τοὺς ἐκ τῶν αἱρέσεων, τοῦτ᾽ ἔστιν, Κονατιανῶν, ἦτοι Φωτεινιανῶν 1) Τεσσαρεσχαιδεχστιτῶν
ἐπιστρεγζομένους, ὅτε πιστοὺς τοὺς παρ᾽ ἐχείνοις, μὰ
προσδέχεσθαι, πρὶν ἀναθεματίσωσι πᾶσαν αἵρεσιν, ἔξαι- ρέτως δὲ ἐν B κατείχοντο" καὶ τότε λοιπὸν τοὺς λεγομέ- νους παρ᾽ αὐτοῖς πιστυύς, ἐκμανθάνοντας τὰ τῆς πίστεως σύμθολα, χρισθέντας τε τῷ ἀγίω χρίσματι, οὕτω χοι- ^uyity τῷ μυστηρίω τῷ ἁγίῳ.
μι. Περὶ τοῦ, τοὺς ἀπὸ [οἱ μοντανισταὶ o: ἀπὸ] τῆς κ᾽ ρέσεως τῶν λεηομένων Φρυγῶν ἐπ. 'στρέφοντας [ ἐπι- erpígov:t;], εἰ xal ἐν κλήρῳ νομιζομένῳ παρ᾽ αὐτοῖς tvy-
xéo ty τυγχάνουσι), εἰ καὶ μέγιστοι λέγοιντο, τοὺς
κοεούτους μετὰ πάσης ἐπιμελείας χατηχεῖσθαί τε καὶ βαπτίζεσθαι ὑπὸ τῶν τῆς ἔκχλησιας ἐπισχόπων τε καὶ «τρεσόντέρων.
£ey - Περὶ τοῦ. μὴ σνγχωρεῖν εἰς τὰ κοιμητήρια à) εἰς τὰ λεγόμενα μαρτύρια πάντων τῶν αἱρετιχῶν ἀπιέναι τοὺς τῷ; ἐχχλησίας, εὐχῆς € θεραπείας (vtxoc ἀλλὰ τοὺς τοιούτους, ἐὰν ὦσε πιστοὶ, ἀχοινωνήτους γίνεσθαι μέχρι τινὸς " βετανοοῦντας δὲ καὶ ἐξοικολογουμένους ἐσοάλϑα,
παραδέχεσθαι.
pid. Περὶ τοῦ, ux δεῖν τοὺς τῆς ἐχχλησίχς ἀδιαφόρως κρὸς γάμου κοινωνίαν συνάπτειν τὰ ἑαυτῶν παιδία a'pt- tois.
pat - Περὶ τοῦ, μὴ δεῖν τὰς λεγομένας πρεσθύτιδας ἤτοι προχαδημένας, ἐν locia καθίστασθαι.
ρις΄. Περὶ τοῦ, τοὺς ἐπισκόπου; χιἷσεςι τῶν μητροπο- λετῶν καὶ τῶν πέζ d, ἐπισχόπων καθίστασθαι εἰς τὴν ἐχ- υλησιαστικὴν ἀρχὴν, ὄντας ἐκ πολλοῦ δεδοχιμασμένους, ἕν τε τῷ λύγῳ τῆς πίστεως, xxl τῇ τοῦ εὐθέως λόγου πο- λιτεία.
ρεζ. Περὲ τοῦ, μὴ τοῖς ὄχλοις ἐπιτρέπειν τὰς ἐχλογὰς πιαιεῖσθαι τῶν μελλόντων χαθίστασθαι εἰς ἱερατεῖον.
pui. Περὶ τοῦ, μὴ τὰ ἅγια εἰς λόγον εὐλογιῶν χατὰ τὸν ἑορτὴν τοῦ πάσχα, εἰς ἑτέρας παροιχίας διαπέμπε- σθαι.
pe. Tiepl τοῦ, μὲ δεῖν πλέον τῶν χανονικῶν ψαλτῶν τῶν iui τὸν ἄμδωνα ἀναθαινόντων, xal ἀπὸ διφθέρας Φαλλόντων, ἑτέρονς τινὰς ψάλλειν ἐν ἐκκλησέχ.
pu. Πιρὶ τοῦ, ἐν σαδθάτῳ εὐαγγέλια μεθ᾽ ἑτέρων 45296» ἀναγινώσκεσθαι.
psu Περὶ τοῦ, μὴ δεῖν ἐπισυνάπτειν, ἐν ταῖς συνά- ξεσε τοὺς ψαλμοὺς, ἀλλὰ διὰ μέσον καθ᾽ ἔχαστον ψαλμὸν Ἡιαεέσῦχε ἀνάγνωσιν.
nem demonstrantes, pro qualitate delicti tempore poenitentie eis dato, propter misericordiam et boni- tatem Dei, communionem concedi.
CVII. — 3. Quod non oportet eos, qui recens sunt baptizati, in ordinem sacerdotalem promoveri.
CVIII. — 4. Quod non oportet sacerdotes fene- rari, et usuras 4 centesimz dicuntur, accipere.
CIX. — 5. Quod non oportet electiones fieri in presentia audientium. .
CX. — 6. Quod non oportet hzreticis concedere, ut in domum Dei ingrediautur, si in hzresi per- maneant.
CXI. —- 7. Quod non oportet eos qui ex h:eresi- bus, hoc est a Novatianis, aut Photinianis, aut Quar- tadecimanis, convertuntur, sive qui apud illos fideles dicuntur, admitti, priusquam omnem eresim ana- thematizaverint, przcipue vero eam in qua detinc- bantur : et tunc. deinceps, qui. apud eos fideles di- cuntur, fidei symbola discentes, et unctos sancto chrisinate, sic sancto mysterio eommunicare.
CXII. — 8. Quod oportet eos, qui ab eorum hze- resi qui Phryges dicuntur, convortuntur, licet sint in clero qui apud eos esse creditur, sive maximi dican- tar, hujusmodi cum omni diligentia catechizari et baptizari ab Eceleske episcopis et presbyteris.
CXIII. —9. Non concedendum esse in coemeteria, vel in ea qu:e dicuntur martyria quorumvis lereti- corum, eos qui sunt Ecclesie, accedere orationis vel curationis gratia. Sed hujusmodi si fideles fuerint, sliquantisper communione privari : sin poenitentes autem et confitentes se deliquisse, suscipi.
CXIV. — 10. Quod non oportet eos, qui sunt Ec- dlesiz, indifferenter filios suos hxreticis matrimonio conjungere.
CXV. — 11. Quod non oportet eas, qux dicuntur vidu:x seniores, vel prassidentes, in ecclesia constitui.
CXVI. — 12. Quod oportet episcopos judicio me- tropolitanorum et finitimorum episcoporum ad eccle- siasticum magistratum constitui, plurimo tempore probatos et in verbo fldei et iu. recti verbi dispen-
CXVMH. — 13. Quod non sit permittendum turbis electiones eorum facere qui in sacerdotio consti- tuendi sunt.
CXVHI. — 14. Quod sancta, instar eulogiarum, in festo Paschze in alias paroecias transmitti non de- beant.
CXIX. — 15. Quod non oportet przeter canonieos cantores, qui ambonem aseendunt, et ex codice ca- Dunt, alios quoslibet canere in ecelesia.
CXX. — 16. Quod oportet in sabbato Evangelia cum aliis Scripturis legi.
CXXI. — 17. Quod non oportet in conventibus psalmos contexere, sed in unoquoque psalmo inter- jecto spatio, lectionem eri.
7 ) DIONYSIUS EXIGUUS. 79 pxS. Περὶ too, τὴν «Uta» λειτουργίαν τῶν εὐχῶν A — CXXIL — 18. Quod idipsum ministerium oraiio-
πάντοτε xxi ἐν ταῖς ἐννάταις καὶ ἐν ταῖς ἑσπέραις ὀφεΐλιιν “νεσθαι
xy. Περὶ τοῦ, δεῖν ἰδέχ πρῶτον μετὰ τὰς ὁμιλίας τῶν ἐπισγόπὼν τῶν χατηχουμένων εὐχὴν ἐπιτελεῖσθαι, καὶ μετὰ τὸ ἐξελθεῖν τοὺς χατηχουμένους, τὼν ἐν μετανοίᾳ τὴν εὐχὴν γίνεσθαι, καὶ τούτων προσελθόντων ὑπὸ χεῖρα xal ὑποχωρησάντων, οἴτως τὰς εὐχὰς τῶν πιστῶν γί- γεσθαι τρεῖς᾽ μίαν μὲν τὴν πρώτην, διὰ amc? τὴν δὲ δευτέραν καὶ τρίτην, διὰ προσφωνήσεως πληοῦσθαι" εἶθ᾽ οἴτως τὴν εἰρήνην δίδοσθαι καὶ μετὰ τὸ, πρεσδντέρονς δοῦναι τῷ ἐπισχόπῳ τὴν tip vuv, τότε τοὺς λαϊκοὺς τὴν εἰρήνην ὃ δόναι" καὶ o^ to τὴν ἁγίυν προσφορὰν ἐπιτελεῖ- σθαι" καὶ μόνοις ἐξὸν εἶναι (ἐξεῖναι) τοῖς ἱερατιχοῖς εἰσιέ- ναι εἰς θυσιαστήριον, xal χοινωνεῖν.
num, et in nonis et vesperis fleri debeat.
CXXIII. — 19. Quod oportet, seorsum prinum, post sermones episcoporum, catechumenorum ora- tionem peragi, et postquam exierint. catechumeni peenitentium orationem lieri ; iisque accedentibus ac- cepta manuum impositione, et abscedentibus, δὶς fi- delium tres orationes fieri : unam quidem, scilicet primam, sileptio, secundam vero et tertiam pro- nuntiatione impleri, deinde sic pacem dari. Et pos teaquam presbyteri episcopo pacem dederint, tunc laici eam dare. Et sic sanctam oblationem celebrari. Et solis sacerdotibus licere ad altare accedere, et cominunicare.
' px3. Ὅτι οὐ Bri διόκονον ἔμπροσθεν πρεσβυτέρου 8 — CXXIV. — 20. Quod non oportet diaconum ante
καθέζεσθαι, ἀλλὰ μετὰ xt tUotog τοῦ πρεσδντέρον χαθ- ἐζεσθαι. Ὁμοίως δὲ ἔχειν τιμὴν καὶ τοὺς δια χόνον; ὑπὸ τῶν ὑπηρετῶν, xal πάντων τῶν κληριχῶν.
pxs« Ὅτι οὐ δεῖ ὑπωρέτας ἔχειν χώραν ἐν τῷ διαχο- νεκῷ, καὶ ἄπτεσθαι δεσποτιχῶν σχευῶν..
ρχς΄. Ὅτι οὐ δεῖ ὑπηρέτην ὡράριον φορεῖν, οὐδὲ τὰς θύρας ὑγκαταλιμπάνειν.
ρχζ΄. Ὅτι οὐ δεῖ ἀναγνώστας ἢ ψάλτας ὡράριον φο- priv καὶ οἴτως ἀναγινώσκειν $ ψάλλειν.
px). Ὅτι οὐ δεῖ ἱερατικοὺς ἀπὸ πρισθδντέρων ἕως διαχόνων, x«l ἑξῆς τῆς ἐχχλησιαστικῆς τάξεως ἕως ὑπη- ρετῶν ἢ ἀναγνωστῶν $ ψαλτῶν ἢ ἐπορχιστῶν [ἐφορχισ- τῶν] à θυρωρῶν, ἢ τοῦ τάγματος τῶν ἀσκητῶν, εἰς κα- κηλεῖον εἰσιέναι.
px). Ὅτι οὐ δεῖ ὑπηρέτας ἄρτυν διδόναι, οὐδὲ ποτή- pu εὐλογεῖν.
pi. Ὅτι οὐ δεῖ ἐπορχίζειν [ἐφορκίζειν] τοὺς μὴ προ- αχθέντας ὑπὸ ἐπισκόπων, μήτε ἐν ταῖς ἐκχλησίαις, μήτε ἐν ταῖς οἰχίχις.
ph Ὅτι οὐ δεῖ ἱερατικοὺς ἢ χληριχοὺς ἡ λαϊκοὺς κα- ἡουμένους εἰς ἀγάπην μέρη αἴρειν, διὰ τὸ τὴν ὕδριν τῇ τάξει προστρίδεσθαι τῇ ἐκκλησιαστικῇ [pavor |.
p^. Ὅτι οὐ δεῖ ἐν τοῖς χνυριακοῖς 9 ἐν ταῖς ἐχχλη- σίαις, τὰς λεγομένας ἀγάπας ποιεῖν, καὶ ἐν τῷ οἴχῳ τοῦ Θεοῦ ἐσθίειν xol ἀχούδιτα στρωννύειν.
ρΡλγ. Ὅτε οὐ δεῖ χριστιανοὺς ἐουδαΐζειν xoi ἐν τῷ σαδθάτῳ σχολάζειν, ἀλλὰ ἐργάζεσθαι αὐτοὺς ἐν τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ᾽ τὴν δὲ χυριαχὴν προτιμῶντας, εἴγε δύναιντο, σχο- λάζειν ὡς χριστιανοί. Εἰ δὲ εὑρεθεῖεν Ἰονδαϊσταὶ, ἔστω- σαν ἀνάθεμα παρὰ Χριστῷ [τῷ Θεῷ]-
ρλδ΄. Ὅτι οὐ δεῖ ἱερατικοὺς ἡ ἀσκητὰς, ἐν βαλανείῳ μετὰ γυναικῶν ἀπολούεσθαι, μηδὲ πάντα χριστιανὸν, d λαϊκόν. Αὕτη γὰρ πρώτη κατάγνωσις παρὰ τοῖς ἔθνεσιν.
pt. Ὅτι o) δεῖ πρὸς πάντας αἱρετιχοὺς ἐπιγαμίας ποιεῖν, ἡ διδόναι νἱοὺς 3) θνγατέρας " ἀλλὰ μᾶλλον λαμ- βάνειν, εἴγε ἐπαγγέλοιντο | ἐπαγγέλλονται}, χριστιανοὶ γίνεσθαι. , ps - Ὅτι οὐ δεῖ αἱρετικῶν εὐλογίκμς λαμύάνειν, ai τινές εἰσεν ἀλογίκε μᾶλλον, à) εὐλογέαε.
-- m
presbyterum sedere, sed sedere cum jussu presby- teri. Similiter autem diaconis honorem haberi a mi- nistris et omnibus clericis oportet.
CXXV. — 21. Quod non oportet ministros lo- cum habere in secretario, et. dominica vasa contin- gere. - |
CXXVI. — 22. Quod non oportet ministrum ora- rium ferre, nec ostia relinquere.
CXXVII. — 25. Quod non oportet lectores aut can- tores orarium ferre, et sic legere vel canere.
CXXVIII. — 24. Quod non oportet sacerdotes a presbyteris usque ad diaconos, et deinceps quem- libet ecclesiastici ordinis usque ad ministros aut le ctores aut cantores, aut exorcistas, aut ostiarios, aut
C ordinis monachorum, in cauponam ingredi.
CXXIX. — 25. Quod non oportet ministros panem dare, vel calicem benedicere.
CXXX, — 26. Quod non oportet eos exorcizare, qui ab episcopo promoti non sunt, neque in ecclesiis neque in zdibus.
CXXXI. — 21. Quod non oportet sacerdotes aut clericos, aut laicos ad agapen vocatos, partes tol- lere, eo quod linc ecclesiastico ordini ignominia inuratur.
CXXXI. — 28. Quod non oportet in dominicis, aut ecclesiis agapen facere, et in domo Dei comedere vel accubitus sternere
CXXXIII. — 29. Quod non oportet Christianos ju- daizare, et in sabbato otiari : sed ipsos eo die opera-
D ri. Diem autem dominicum proferentes, otiari, . si
modo possint, ut Christiani. Quod si inventi fueriut judaizare, anathema sint a Christo.
CXXXIV. — 30. Quod non oportet sacerdotes aut clericos, aut. monachos, in balneo cum mulieribus lavari, neque omüem penitus Christianum, aut lai- cum. Hxc enim est prima repreheusio apud gentes.
CXXXY.— 31. Quod non oportet cum quibuscun- que hzre:icis matrimonia contrahere, nec filios vel filias dare : sed potius accipere, si se Christianos fieri promittant.
CXXXVI. — 53. Quod non oportet hzreticoruin benedicliones accipere, quze sunt potius maledictio- nes quam benedictiones.
7$ CODEX CANONUM UNIVERSE ECCLESLE. 7A pit. "ὅτι οὐ δεῖ εἰριτιαοῖς, ἢ σχεσματικοῖς συνεύ- Ὁ — CXXXVH. — 35. Quod non oportet com beereticis
χεσθκι.
pint . Ὅτι οὐ δεῖ πάντα χριστιανὸν ἐγκαταλείπειν μάρ- vupac Σριυτοῦ, καὶ ἀπιέναι πρὸς τοὺς ψενυδομάρτυρας, τοῦτ᾽ ἔστιν αἱρετιχούς, ὃ αὐτοὺς πρὸς [ele ] τοὺς προεῖ- ρεμένους αἱρετικοὺς ψενομένους * οὗτοι γὰρ ἀλλότριοι «οὔ θιοῦ τυγχάνουσιν. "Ἔστωσαν οὖν ἀνάθεμα οἱ ἀπερ χάμενοι pie αὐτούς.
ρ΄. Ὅτε οὐ δεῖ χριστιανοὺς ἐγκαταλείπειν τὴν ἐκχλη- «qu» τοῦ Θεοῦ, καὶ ἀπεέναι, καὶ ἀγγέλσυς ὑνομάξειν καὶ συνάξεις xou», ἅπερ ἀπηγόρενται. ἘΠ τις οὖν εὑρεθῇ ταύτο τῇ χεχρυμμένῃ εἰδωλολατρίᾳ. σχολάζων, ἔστω ἀνάθεμα, ὅτι ἐγκατέλεπεν τὸν κύρεον ὑμῶν Ἰησοῦν Χρι- στὸν, τὸν υἱὸν τοῦ Θεοῦ, xal εἰδωλολατρέᾳ προσῆλθεν.
ρ΄. Ὅτι οὐ δεῖ ἱερατιχοὺς ἦ χληροωοὺς, μάγους à pg
ἐπαοιδοὺς εἶναι, ὁ μαθηματιχοὺς ἢ ἀστρολύγονς, ἡ ποιεῖν Té λεγόμενα φνυλαχτήρια, ἅ τινά ἐστι δεσμωτόροχ τῶν ψυχῶν αὐτῶν᾽ τοὺς δὲ φοροῦντας ῥίπτεσθαι ix τᾶς ἐχ- πλυησίας ἐχελεύσαμεν.
μα΄. Ὅτι οὐ δεῖ καρὰ τῶν ᾿ᾶνδαίων à αἱρετικῶν τὰ πεμπόμενα ἑορταστιχὰ λαμθάγειν, μηδὲ συνεορτάζειν αὐτοῖς.
ρμδ΄. Ὅτε οὐ δεῖ παρὰ τῶν Ἰουδαίων ἄξυμα λαμβά- νειν, ὃ χοινωνεῖν ταῖς ἀσεδείαες αὐτῶν.
pity - Ὅτι οὐ δεῖ τοῖς ἔθνεσι συνεορτάζειν, καὶ xou» “εἶν τῇ ἀθεότοτι αὐτῶν.
ρρμδ΄. Ὅτι οὐ δεῖ ἐκισχόπους χαλουμένους εἷς σύνοδον ngtuppoveiv , ἀλλ᾽ ἀπιέναι καὶ διδάσκειν 3 διδάσκεσθαι,
aut schismaticis orare.
CXXXVIII. — 24. Quod non oportet quemeunque christianum, Christi martyres relinquere, et ad falsos martyres, hoc est hxreticos abire, aut eos qui haeret tici exstiterunt. Bi enim sunt ἃ Deo alieni. Sint-e3go anathema qui ad eos abeunt, OPUS . &
CXXXIX. — 85. Quod non opertet Christiàmos Ecclesiam Dei relinquere, et abire, e angelos nomi- nare, et congregationes facere, quod est probibltum. Si quis igitur inventus fuerit huic occulte idolola- trie serviens, sit anathema, quia reliquit Dominum nostrum Jesum Christam, Filium Dei, et ad idoloje« triam accessit.
CXL. — 36. Quod non oportet sacerdotes aut clc- ricos, magos aut incantatores esse, vel mathemati- cos, vel astrologos, aut facere qux» dicuntur phy- lacteria, qu: quidem sunt animarum ipsarum vin- cula. Eos autem qui ferunt, ejici ab ecclesia pre- eipimus. .
CXLI. — 37. Quod non oportet, qux» a Judmis vel b:ereticis festiva mittuntar, accipere, hee cum eis dies festos agere.
CXLII. — $8. Quod non | oportet a Judzis szyma accipere, aut eorum impietatibus eemmunicare.
CXLIH. — 29. Quod non oportet cum gentibus festum sgere, et eorum implietati communicare.
CXLIV. — 40. Quod non oportet episcopos ad sy- nodum vocatos, contemnere, sed abire, et docere
, εἰς πατόρθωσιν τῆς ἐκκλησίας zai τῶν λοιπῶν" εἰ δὲ (ὁ Yel doceri , ad correctionem Ecclesi et reliquorum,
zerwpponigtuv ὁ τοιοῦτος, ἑαντὸν αἰτιάσεται" καρεχτὸς, δὲ μὴ δι' ἀνωμαλίαν ἀκολιμπάνοειτο.
pps . Ὅτι οὐ δεῖ ἱερατικὸν ὃ χληρυχὸν ἄνευ χανονικῶν γραμμάτων ὁδεύεω.
pus. Ὅτι οὗ δεῖ ἱερατιχὸν ἢ κληριχὸν ἄνευ κελεύσεως ἐπισκόπου ὁδεύειν.
ppl Ὅτι οὐ δεῖ ὑπηρέτας, κἂν πρὸς βραχὺ, τὰς θύρας ἐγχαταλείπειν, ἀλλὰ τῇ εὐχῇ σχολάζειν.
ρμα.- Ὅτι οὐ δεῖ γυναῖχας ἐν τῷ θυσιαστηρίῳ εἰσέρ- χέσθαι.
pu . Ὅτι οὐ δεῖ μετὰ δύο ἑβδομάδας τῆς τισσαρα- κοστῆς δίχεσθαι εἰς τὸ φώτισμα.
ρ΄. Ὅτι δεῖ τοὺς φωτιζομένου;, τὴν πίστω ἐχμανθά- νεῖν, χαὶ τῇ πέμπτῃ τῆς ἑδδομάδος ἀπαγγέλλειν τῷ ἐπι- enixe ἦ τοῖς πρεσθδυτέροις.
pra - Ori δεῖ τοὺς ἐν νόσῳ παραλαμθάνοντας τὸ φώ- τισμα, καὶ εἶτα ἀναστάντας, ἐχμανθάνειν τὸν πίστων, καὶ γενώστειν ὅτι θείοις δωρεᾶς κατηξιώθησαν.
ρνξ. Ὅτι δεῖ τοὺς φωτιξομένους μετὰ τὸ βάπτισμα χράσθιι χρίϑματι ἐπουρανίῳ, καὶ μετόχους divec τὸς βιισιλείας᾽ τοῦ Χρίστοῦ [τοῦ Θεοῦ.
pyy . Ὅτι οὐ δεῖ τῇ τεσσαραχοστῇ ἄρτον προσφέρειν, δὲ μή ἐν σαββάτῳ καὶ χυριαχῇ μόνον.
ρνδ. Ὅτι οὐ δεῖ ἐν τεσσαρακοστῇ τῇ ὑστέρᾳ ἐῤδομάδι vis πέαπτην λύειν, καὶ ὅλην τὸν τεσσαραχοστὴν ἀτιμά- (eer. à) δεῖ πᾶσαν τὴν τεσσαρακοστὴν [αὐτὴν] νηστεύειν ξιερμογαγοῦντας.
grt - Ὅτι οὐ δεῖ ἐν τεσσαραχοστῇ μαρτύρων γενίθλει
Pa1auL. LXVII.
Si quis autem contempserit, seipsum accusabit, pre- ter quam $i propter infirmitatem ire non possit,
- CXLV. — 41. Quod aon oportet sacerdotem ant clericum sine canonicis litteris proficisci.
CXLVI. — 43. Quod non oportet sacerdotem ant clericum sine jussu episcopi profleisci. . CXLVIL — 42. Quod non oportet ministros, vel paululum fores relinquere, sed orationi vacare. . CXLVUL. — δὲ. Quod non oportet mulieres ad al- tare ingredi. . CXLIX. — 45. Quod non oportet, post duas heb- domadas quadragesimz, ad baptismum admitu. , CL. — 46. Quod oportet eos qui baptizandi eunt fldem ediscere, et quinta feria sepliman» episcopo aut presbyteris renuntiare.
CLI. —47. Quod oportet eos qui in morbo baptisma accipiunt, et postea convaluerunt, fidem ediscere, et nosse quod divino beneficio digni habiti sunt.
. CLII. — 48. Quod oportet eos qui baptizantur,
post baptiema inungi supercelesti ehrigmate, et regal Christi participes esse.
CLYI. — 49. Quod non oportet in quadragesima panem offerre, nisi sabbato et dominica tantum.
CLIV. — 50. Quod non oportet in quadragesima, in ultim:x» septimano quinta ferit, jejunium solvere, et totam quadragesimam non veserari : sed oportet totam quadragesimam jejunare aridis vescentes.
CLY. — 51. Quod non oportet in quadragesima
3
n DIGNYSIUS EXIGUUS. | 16 ἐξελεῖν, ἀλλὰ τῶν ἀγίων μαρτύρων μνείαν [μνόμας } A martyrum natoliia celebrare, scd sanctorum marty-
ποιεῖν ἐν τοῖς σαβθάτοις ναὶ ἐν ταῖς χυριαχαῖς.
pie ^ Ὅτι οὐ δεῖ ἐν εἰσφαρακηστῇ γάμανς ἃ γενέθλια ἐπιτελεῖν. E
ρνζ΄. Ὅτι οὐ δεῖ χριφτιᾳνοὺς εἰς γάμοις ἀπερχομέν vouc , βαλλίζειν ἢ ὀρχεῖφθαι, ἀλλὰ σεμνῶρ δειπνεῖν d ἀριστᾶν, ὡς πρέπει χριστιανοῖς.
pra. Ὅτι οὐ δεῖ ἱερατεχρὺς ἦ χληρικούφ cia ϑεωρίας θεωρεῖν ἐν γάμος; ἡ δεΐπνοις, ἀλλὰ πρὸ τοῦ εἰσ έρχεσθωι τοὺς θνμολικοὺο, ἐγείρεσθαι αὐταὺς καὶ ἀναχωρεῖν.
ρνθ΄. Ὅτι οὐ δεῖ ἱερατιγοὺ; ἃ τληρικοὺς ix συμιδολῆς συμπόσια ἐπετελεῖε, ἀλλ᾽ οὐδὲ λαξχούς.
pE. Ὅτε οὐ δεῖ πρεφδντέρους πρὸ τῆς εἰσόδου τοῦ ἐπισκόπου εἰσιέναι καὶ καθέζεσθαι ἐν τῷ βήματι" ἀλλὰ μιτὰ τοῦ ἐπισκόπου εἰριένᾳι, πλὺν εἰ μὰ ἀνωμαλοΐη à ἀποδημοῖ ὁ ἐπίσκοποξ-
pin» Ὅτι οὐ δεῖ ἐν ταῖς πτώμαις καὶ ἐν ταῖς χώραις καθίστασθαι ἐπισχόπους, ἀλλὰ περιοδεντὰς, τοὺς μέν τοι ὄδη προιάτασταθέγτας, μηδὲν πράττει ἄνευ γνώμης «οῦ ἐπισχόπου τοῦ ἐν τῇ πόλει’ ὡσαύτως δὲ xal τοὺς πρισθυτέρους μηδὲν πράττειν ἄνεν τὰς γνώμας τοῦ ἐπν φπόκπον. ρξδ. Ὅτε οὐ da ἐν τοῖς οἴκοις προσφορὰς γίνεσϑια παρὰ ἐπισκόπων ἢ πρεαδυτέρων. |
pEy . Ὅτι οὐ δεῖ ἰδιωτικοὺς ψαλμοὺς λέγεσθαι ἐν τῷ ἐχαλησία οὐδὲ ἀκανόνιστα βιθλία,, ἀλλὰ μόνα τὰ καρμονριὰ τὰς παλαιᾶς χαὶ καινής διαλήχης.
rum commemorationem facere in sabbatis οἱ domi- nicis.
CLVI, .— 88, Quod nen oportet in. quadragesima nuptias vel natalitia celebrare.
CLVH. — 5à, Quod non oportet Christianos ad nupüag venientes tripudiare vel saltare, sed caste cenare vel prandere, sicut decet Christianos.
CLVIII. — 54. Quod non oportet sacerdotes aut Klericog spectacula aliqua contemplari in nuptiis vel eonviviis, sed antequam tbysmelici ingrediantur, 608 surgere et discedere.
CLIX. — 55. Quod non oportet sacerdotes aut cle- ricos, sed neque laicos, ex symbolis convivia cele- brare. —
B CLX.— 56. Quod non oportet presbyteros ante
ingressum episcopi, ingredi et sedere in sacrariu, sed cum episcopo ingredi, nisi forte infirmitate dotinea- tur vel peregre profectus sit episcopus.
CLXI. — 57. Quod non oportet in vicis ef regio- nibus episcopos constitui, sed curatores, eos autem qui antehae constituti fuerunt, nihil agere sine con- eensu episcopi civitatis : similiter autem et presbyte- ros, nihil agere sine consensu episcopi.
CLXIL — 58. Qued non oportet in doniibus fleri oblationes ah episcepis aut presbyteris.
CLXIIJ. — 59. Quod non oportet privatos psalmos in ecclesia legere, aut libros non canonicos, sed so- los canonicos, Veteris et Novi Testamenti.
Ὅσα δεῖ βιδλία, ἀναγινώσκεσθαι τῆς παλαιᾶς διαθή- C — Hacauters sunt qua legi oportet Veteris Testamen-
κης᾿ οἱ. Τένεσις κόσμου. β΄. ἝἜξοδος ἐξ Δἐγύπτον" y . Atut- τικόν. δ΄. ᾿Αριθμοῖ. εἰ. Δευτερονόμιον. ς΄. Ἰησοῦ New. ζ. κριταὶ, "PoU8. η΄. Ἐσθάρ. θ΄. Βασιλειῶν αἱ καὶ β΄. ἐν Βασιλειῶν γ καὶ δ΄.. ια΄. Παραλειπόμενα € καὶ B, «δ΄. Ἐσδράς αἱ καὶ β΄. y. Βίδλος ψαλμῶν ρν΄. i3. Παρ- «μίακι Σολομῶντος. ε΄. Ἐκκλασιαστός. ες΄. Ἶλσμα ἀσμά- των. ιζ΄. Ἰώδ. χα Δώδενα προφᾶται. (θ΄. ᾿πσχίας. x. Ie μεμίας καὶ Βαροὺχ. θρᾶνοι xal ἐπιστολαί. κα΄. ᾿Ἰεζεκωόλ. κδ΄. Δανεῤλ. Τὰ δὲ τᾶς vatvüc διαθάχος ταῦτα" Κὐαγγέλωι τέσσαρα, κατὰ Ματθαζον, κατὰ Μάρχον, κατὰ Δονχᾶν, κατὰ Ἰωάννην. Πράξεις ἀποστόλων. Ἐπιστολαὶ παθολιιαὶ ἑπτὰ, οὕτως" Ἰκκώθον μία, Πέτρον δύο, Ἰωάννον τρεῖς, ᾿ηύδα pia. Ἐπιστολοιὲ Παύλου δεκατ ς᾽ πρὶς Ῥω» μοίονς μία, πρὸς Κυρενθίους δύο, πρὸς Γαλάτας μέα,
ti : 1* Genesis, 2c Εχούνο, id est, exitus ex AEgypto; 5^ Leviticum, 4* Numeri, ü" Deuteronomium, 6^Jesu Nave, 19 Judices, Ruth, 8* Hester, 9" Regnorum 1 et II, 10* Regnorum "1 et IV, 11* Paralipomenon I et Hl, 19» Esdrz Let II, 15* liber Psalmorum CL, 14e Proverbia Salomonis, 15 Ecclesiastes, 16» Cantica canticorum, 179 Job, 189 duodecim Propheta, 49* Esaias, 90* Jeremias et Baruch, lamentationes et epistole, 94* Ezechiel, 22^ Daniel. Novi autem Te- stamenti h»c : Evangelia quatuor, secundum Mat- thteum, secundum Marcum, secundum Lucam, secun- dum Joannem ; Actus apostolorum; Epistolze catho- lice septem, videlicet Jacobi 1, Petri 2, Joann's 3, Jude ἢ; Epistole Pauli quatuordecim : ad Romanos
πρὸς Ἐφφσίους μέα, πρὸς Φιλικπησίους μία, πρὸς κολοσ- f) 4, ad Corinthios 2, ad Galatas 1, ad Ephesios 1, ad
σ.εἷς μία, πρὸς Θεσσαλονιπεῖς δύο, πρὸς "EÓpeiove pia, πρὰς Θιμόθοον ὄνο, πρὸς Τίτον pie, πρὸς Φιλήμονα
pi».
Philippenses 1, ad Colossenses 1, ad Tbessalonicen- ges 2, ad Hebrzos 1, ad Timotheum 2, ad Titum 1,
ad Philemonem una.
CONCILII CONSTANTINOPOLITANI (ECUMENICI II.
CANONES VII ( an, Chr, 381).
pi9. Mà Oecis Don τὴν πίστιν τῶν πατέρων τῶν τριαχοσίων δέκα xal ὀκτὼ τῶν ἐν Νικαίᾳ τῆς Βιθυνίας. ᾿ φννιλθόντων " ἀλλὰ μέγφιν ἐμεΐνι πυρίαν.,. καὶ ἀναθεμα- τισθῆναι πᾶσαν αἵρεσιν, καὶ εἰδεχῶς τὴν τῶν Κὐνομιανῶν, clou ᾿λνημοίων, καὶ τὰν τῶν ᾿Δρειανῶν, εἴτουν Κὐδεξια.
e
CLYIIV. — 4. Non violandam esse fidem Patrum trecentorum deeem et octo, qui in Nicxa Bithynie eonvenerunt. Sed manere eam firmam, et anathema- tizari omnem hbxresiim, et specialiter Eanomianorum, sive Anomorum, et Arianorum, sive Eudoxisnorum
7 CODEX CANONUM UNIVERSJE ECCLESLE. - 78 vérs, καὶ τὴν τῶν Ἡμιαρειανῶν, εἴτουν Πνειυματομάχων, À et Semiarisnorum, sive Pneumatomachorüm, et
xm] τὴν τῶν Σαδελλιανῶν, καὶ τὴν τῶν Μαρκελλιανῶν, ταὶ τὴν τῶν Φωτεινεανῶν, xxl τὴν τῶν ᾿Δκολλιναριστῶν. p. τοὺς ὑπὲρ διοίποσεν ἐπισκόπους, ταῖς ὑπερορίοις ἐκχλησίκις μὴ ἐπιέναι, μηδὲ συγχέειν τὰς ἐκκλησίας" ἀλλὰ xmr& τοὺς χανόνας, τὸν μὲν ᾿λλεξανδρείας ἱπίσχοπον, τὰ ἕν Λέγύπτῳ μόνον οἰκυνομεῖν" τοὺς δὲ τῆς ἀνατολῆς ἐπισκόπους, τὰν ἀνατολὴν μόνον διοιχεῖν, φυλαττομένων τῶν ἐν τοῖς κανόσι τοῖς κατὰ Νικαίαν πρεσδείων τῇ 'Av- τιοχέων ἐχχλησίᾳ" χαὲ τοὺς τῆς ᾿Ασιανῆς διοικήσεως ἑπισκόλους, τὰ κατὰ τὴν ᾿Ασιανὴν μόνον οἶχονομεῖν" παὶ τοὺς τὸς Ποντικῆς, τὰ τῆς Ποντικῆς μόνα" καὶ «τοὺς τῆς Θρακικῆς, τὰ cüt Θρχνεχῆς μόνον olxoyo- psb* ἀνλήτονς δὲ ἐπισκόπους ὑπὲρ διοίχησιν, μὴ ἐπιέαϊ- πεῖν ἱπὶ χειροτονίᾳ ἥ τεσιν ἄλλαις οἰκονομίαις ἐκκχλησιασ-
Sabellianorum, et Marcellianorum, et Photinianorum, et Apollinaristarum.
CLXV. — 2. Qui sunt super dicecesim episcopl , ad Ecclesias extra suos terminos sitas ne accedant, neque confandant Ecclesias : sed secundum canones, Alexandrix quidem episcopus, qux» supt in JEgypto tantum administret. Orientis autem episcopi Orien- tem solum gubernent : servatis privilegiis, qu» An- tlochen:e Ecclesie Nicznis canonibus tributa sunt. Et Asians diexceseos episcopi, Asianam didcesim tan- tum gubernent. Nec non et Pontic$ diccescos eá tantum qus* ad Pontieaxm diocesim pertinent; et Thracie qus sunt in Thracia gubernent. Non vocatl autem episcopi super dicecesim, non accedant prop-
totale. φυλαττομένου δὲ τοῦ προγεγραμμένου περὶ τῶν Bj ter ordinationem, vel alias dispensationes faciendas.
διοιχύσεων κανόνος, εὔδηλον ὡς τὰ χαθ᾽ ἑχάστην irap χίαν ἡ τῆς ἐπαρχίας συνόδος διοιχήσει χατὰ τὰ ἐν Νι- xai ὡρισμένα. Τὰς δὲ ἐν τοῖς βαρθδαρικοῖς ἔϑνεσιν τοῦ Θεοῦ ἐκκλησίας, οἰχονουεῖσϑαι χρὴ κατὰ τὴν κρατύσα- €x» συνήθειαν τῶν πατέρων.
ρξς΄. Τὸν μέν ret Κωνσταντινουπόλεως ἐπέσκοπον ἔχειν «ὰ πρισῖ “εἴα τῆς τιμῆς μετὰ τὸν τῆς 'Ρώμης ἐπίσχοπον, διὰ τὸ εἶναι αὐτὴν νέαν Ρώμην.
ρξζ΄. περὶ Μαξέμον τοῦ χυνιχοῦ, z«l τῆς κατ᾽ αὐτὸν ἀταξίας τῆς ἕν Βωνσταντινουπόλει γενομένης" ὥστε μήτέ Μάξιμον ἐπίσχοπον ὃ γενέσθαι ἃ εἶναι; prt τοὺς παρ᾽ αὐτοῦ χειροτονηδίντας ἐν οἰὠῳδόπκοτε βαθριῷ χλήρου, πάν» Tere xni τῶν περὶ κὐτὸν καὶ τῶν παρ᾽ αὐτοῦ γενομένων ἀπκυρωθίντων.
ρξα΄. περὶ τοῦ τόμου τῶν δντικῶν᾽ καὶ τοὺς i9 ᾿Αντιο- χείᾳ ἀπεδεξάμεθα τοὺς μίαν ὁμολογοῦντας πατρὸς καὶ νἱοῦ xal ἁγίου πνεύματος θεότητα.
ἐξϑ. Ἐπειδὴ πολλοὶ τὸν ἑκαλησιαστιυδὴν εὐταξίαν συγχέειν καὶ ἀνατρόπειν βουλόμενοι [πειρώμενοι], φιλέχο θρως wd σνκοραντικῶς αἰτίας τινὰς κατὰ τῶν φέκονο- μοΐντων